Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Eenzaam voelen heeft emotionele én lichamelijke gevolgen

Eenzaam voelen we ons allemaal wel eens. Dat is vervelend, maar heeft op de korte termijn niet zoveel gevolgen. Je langdurig eenzaam voelen kan echter zowel emotioneel als lichamelijk een last worden. Belangrijk dus om die eenzaamheid de deur uit te werken. Gezondheidsplein geeft je alle informatie over eenzaamheid: wat zijn de oorzaken en de emotionele en lichamelijke gevolgen? En ook belangrijk: wat te doen tegen eenzaamheid?

De oorzaken van eenzaamheid

De oorzaak van eenzaamheid, het klinkt heel voor de hand liggend. Eenzaam voelen we ons wanneer er niet veel mensen om ons heen zijn. Psychisch gezien zit eenzaamheid echter vaak dieper en zijn er enkele factoren die eraan kunnen bijdragen.

Laten we beginnen met het verschil tussen sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid. Sociaal eenzaam voel je je wanneer je een beperkt sociaal netwerk hebt. Emotioneel eenzaam voel je je eerder wanneer je de behoefte hebt aan een intieme relatie met een partner of vriendin, maar aan deze behoefte niet wordt voldaan. De soort relatie die je mist in je leven bepaalt dus wat voor een soort eenzaamheid je voelt.

Gezondheid en je eenzaam voelen

Een beperkte gezondheid kan ervoor zorgen dat je je emotioneel en vooral sociaal eenzamer voelt, zo is uit onderzoek gebleken. Wanneer je meer moeite hebt met dagelijkse activiteiten, maakt dat de kans groter dat je je eenzaam gaat voelen. Dit geldt vooral voor ouderen.

Heb je een relatie? Dan geldt ook dat de gezondheidsproblemen van je partner voor een eenzaam gevoel zorgt. Dat geldt dan vooral voor mannen; wanneer hun vrouw lichamelijke beperkingen heeft, gaan mannen zich meer eenzaam voelen.

Het averechtse effect van teveel contacten

Veel contacten en dus veel vrienden om je heen: het klinkt als de tegenpool van eenzaamheid. Toch is niets minder waar. Het is namelijk beter om goed contact met een aantal mensen te hebben, bijvoorbeeld met vier of vijf. Daarnaast is het natuurlijk wel goed om ook buren en kennissen zo nu en dan te spreken, maar intensief contact hoeft echt niet met alles en iedereen. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat de toegevoegde waarde van een extra sociale relatie afneemt naarmate je meer contacten hebt in je leven.

Persoonlijke kenmerken dragen bij aan je eenzaam voelen

Er is een aantal eigenschappen die een persoon eenzaam doet voelen. Je kunt daarbij denken aan een gebrek aan sociale vaardigheden, het hebben van weinig zelfvertrouwen, het hebben van sociale angst, neurotisch zijn, verlegen zijn of een erg introvert karakter hebben. Dit alles zorgt ervoor dat een persoon met deze eigenschappen minder makkelijk contacten onderhoudt, waardoor de kans op eenzaamheid groter wordt.

De oorzaak van eenzaamheid, het klinkt heel voor de hand liggend. Eenzaam voelen we ons wanneer er niet veel mensen om ons heen zijn. Psychisch gezien zit eenzaamheid echter vaak dieper en zijn er enkele factoren die eraan kunnen bijdragen.

Laten we beginnen met het verschil tussen sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid. Sociaal eenzaam voel je je wanneer je een beperkt sociaal netwerk hebt. Emotioneel eenzaam voel je je eerder wanneer je de behoefte hebt aan een intieme relatie met een partner of vriendin, maar aan deze behoefte niet wordt voldaan. De soort relatie die je mist in je leven bepaalt dus wat voor een soort eenzaamheid je voelt.

Gezondheid en je eenzaam voelen

Een beperkte gezondheid kan ervoor zorgen dat je je emotioneel en vooral sociaal eenzamer voelt, zo is uit onderzoek gebleken. Wanneer je meer moeite hebt met dagelijkse activiteiten, maakt dat de kans groter dat je je eenzaam gaat voelen. Dit geldt vooral voor ouderen.

Heb je een relatie? Dan geldt ook dat de gezondheidsproblemen van je partner voor een eenzaam gevoel zorgt. Dat geldt dan vooral voor mannen; wanneer hun vrouw lichamelijke beperkingen heeft, gaan mannen zich meer eenzaam voelen.

Het averechtse effect van teveel contacten

Veel contacten en dus veel vrienden om je heen: het klinkt als de tegenpool van eenzaamheid. Toch is niets minder waar. Het is namelijk beter om goed contact met een aantal mensen te hebben, bijvoorbeeld met vier of vijf. Daarnaast is het natuurlijk wel goed om ook buren en kennissen zo nu en dan te spreken, maar intensief contact hoeft echt niet met alles en iedereen. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat de toegevoegde waarde van een extra sociale relatie afneemt naarmate je meer contacten hebt in je leven.

Persoonlijke kenmerken dragen bij aan je eenzaam voelen

Er is een aantal eigenschappen die een persoon eenzaam doet voelen. Je kunt daarbij denken aan een gebrek aan sociale vaardigheden, het hebben van weinig zelfvertrouwen, het hebben van sociale angst, neurotisch zijn, verlegen zijn of een erg introvert karakter hebben. Dit alles zorgt ervoor dat een persoon met deze eigenschappen minder makkelijk contacten onderhoudt, waardoor de kans op eenzaamheid groter wordt.

De emotionele gevolgen van je eenzaam voelen

Je eenzaam voelen kan uiteraard emotionele gevolgen hebben. Het meest duidelijke verband is te vinden tussen eenzaamheid en het ervaren van depressieve klachten. Deze klachten komen namelijk vaker voor bij mensen die eenzaam zijn dan bij mensen die dat niet zijn. Zo’n depressie ontstaat gedurende een langere tijd. Naast depressieve klachten is gebleken dat ook suïcide gedachten vaak samengaan met eenzaamheid. Lees onderaan dit artikel meer wat je kunt doen tegen eenzaamheid.

Je eenzaam voelen kan uiteraard emotionele gevolgen hebben. Het meest duidelijke verband is te vinden tussen eenzaamheid en het ervaren van depressieve klachten. Deze klachten komen namelijk vaker voor bij mensen die eenzaam zijn dan bij mensen die dat niet zijn. Zo’n depressie ontstaat gedurende een langere tijd. Naast depressieve klachten is gebleken dat ook suïcide gedachten vaak samengaan met eenzaamheid. Lees onderaan dit artikel meer wat je kunt doen tegen eenzaamheid.

De lichamelijke gevolgen van je eenzaam voelen

Verschillende onderzoeken hebben het effect van eenzaamheid op ons lichaam proberen te achterhalen. Daar is het volgende uit gebleken:

  • Het immuunsysteem: eenzaamheid lijkt de activiteit van killer cells in je lichaam te verminderen. Killer cells zijn immuuncellen in je lymfesysteem die voornamelijk vechten tegen het ontstaan van tumoren en kankercellen. Ze stoppen de ontwikkeling en verspreiding van tumoren
  • Stress: eenzaamheid lijkt gepaard te gaan met een hoog stressniveau. Het stresshormoon cortisol bleek in grotere mate te worden teruggevonden in personen die zich eenzaam voelen
  • Alzheimer: onderzoek heeft aangetoond dat eenzaamheid de kans op Alzheimer wellicht vergroot. Eenzame ouderen leken wel meer dan twee keer zo’n groot risico te lopen op Alzheimer

Verschillende onderzoeken hebben het effect van eenzaamheid op ons lichaam proberen te achterhalen. Daar is het volgende uit gebleken:

  • Het immuunsysteem: eenzaamheid lijkt de activiteit van killer cells in je lichaam te verminderen. Killer cells zijn immuuncellen in je lymfesysteem die voornamelijk vechten tegen het ontstaan van tumoren en kankercellen. Ze stoppen de ontwikkeling en verspreiding van tumoren
  • Stress: eenzaamheid lijkt gepaard te gaan met een hoog stressniveau. Het stresshormoon cortisol bleek in grotere mate te worden teruggevonden in personen die zich eenzaam voelen
  • Alzheimer: onderzoek heeft aangetoond dat eenzaamheid de kans op Alzheimer wellicht vergroot. Eenzame ouderen leken wel meer dan twee keer zo’n groot risico te lopen op Alzheimer
- Advertentie -

Wat te doen tegen eenzaamheid?

Zoals wel blijkt uit het bovenstaande is het belangrijk je niet te lang eenzaam te voelen. Gelukkig zijn er een paar tips te noemen om eenzaamheid te verminderen:

  1. Ga naar de huisarts of naar een psycholoog, deze kan wellicht een goede oplossing voor je vinden met jouw persoonlijke omstandigheden in het achterhoofd
  2. Ben je een jongere? Informeer dan eens bij een buurthuis of jongerencentrum, dit zijn vaak goede ontmoetingsplaatsen
  3. Voor ouderen is het vaak mogelijk om bij een verzorgingstehuis koffie te drinken en op die manier in contact te komen met anderen. Als oudere bestaat er ook de mogelijkheid contact op te nemen met een afdeling van de ouderenbond ANBO, deze kan je meer vertellen over sociale activiteiten bij jou in de buurt
  4. Ga eens naar een patiënten- of belangenorganisatie, deze bieden vaak mogelijkheid om met lotgenoten in contact te komen
  5. Probeer ook eens langs te gaan bij een vrijwilligersorganisatie. Deze biedt meestal activiteiten om mensen te ontmoeten. Daarnaast zijn er vrijwilligersorganisaties die uitstapjes organiseren of de mogelijkheid geven bij je langs te gaan voor een kopje koffie en een praatje
  6. Er zijn ook telefonische hulplijnen waarbij je simpelweg eventjes je hart kan luchten

Mis je een sociaal netwerk in je leven, maar weet je nog niet helemaal hoe je dat kan oplossen? Dan is er altijd nog het Wmo-loket bij de gemeente. Wmo staat voor Wet maatschappelijke ondersteuning. De gemeente helpt je bij dit loket om goed mee te kunnen doen in de samenleving, daar horen voldoende sociale contacten ook bij.

Zoals wel blijkt uit het bovenstaande is het belangrijk je niet te lang eenzaam te voelen. Gelukkig zijn er een paar tips te noemen om eenzaamheid te verminderen:

  1. Ga naar de huisarts of naar een psycholoog, deze kan wellicht een goede oplossing voor je vinden met jouw persoonlijke omstandigheden in het achterhoofd
  2. Ben je een jongere? Informeer dan eens bij een buurthuis of jongerencentrum, dit zijn vaak goede ontmoetingsplaatsen
  3. Voor ouderen is het vaak mogelijk om bij een verzorgingstehuis koffie te drinken en op die manier in contact te komen met anderen. Als oudere bestaat er ook de mogelijkheid contact op te nemen met een afdeling van de ouderenbond ANBO, deze kan je meer vertellen over sociale activiteiten bij jou in de buurt
  4. Ga eens naar een patiënten- of belangenorganisatie, deze bieden vaak mogelijkheid om met lotgenoten in contact te komen
  5. Probeer ook eens langs te gaan bij een vrijwilligersorganisatie. Deze biedt meestal activiteiten om mensen te ontmoeten. Daarnaast zijn er vrijwilligersorganisaties die uitstapjes organiseren of de mogelijkheid geven bij je langs te gaan voor een kopje koffie en een praatje
  6. Er zijn ook telefonische hulplijnen waarbij je simpelweg eventjes je hart kan luchten

Mis je een sociaal netwerk in je leven, maar weet je nog niet helemaal hoe je dat kan oplossen? Dan is er altijd nog het Wmo-loket bij de gemeente. Wmo staat voor Wet maatschappelijke ondersteuning. De gemeente helpt je bij dit loket om goed mee te kunnen doen in de samenleving, daar horen voldoende sociale contacten ook bij.

Auteur: Kim van der Vliet

Bronnen: RIVM, Nationaalkompas.nl, Volksgezondheidenzorg.info, Thuisarts.nl, West, D. A., Kellner, R., & Moore-West, M. (1986). The effects of loneliness: a review of the literature. Comprehensive psychiatry, 27(4), 351-363.

.
- Advertentie -
- Advertentie -