Carrière of een kind: wanneer word jij moeder?

Als Nederlandse vrouw ga je na de middelbare school waarschijnlijk studeren, om vervolgens binnen een leuke baan een aantal jaren werkervaring op te doen. Daarbij wil je vooral genieten van je vrijheid en van een rijk sociaal leven. In de tussentijd kom je de man van je dromen tegen, waarmee je een aantal mooie reizen maakt. Na een periode van samen genieten, ga je uiteindelijk settelen en dan komen de kinderen. Althans, als je geluk hebt. Want kinderen krijgen is niet zo vanzelfsprekend als het soms lijkt.

Hoe is het in Nederland gesteld met moederschap, wat zijn de cijfers? De leeftijd waarop vrouwen voor het eerst moeder worden, is afhankelijk van een aantal factoren, zoals geloof, opvoeding en opleidingsniveau. Gemiddeld krijgen Nederlandse vrouwen hun eerste kind wanneer ze 29,4 jaar oud zijn. Hoogopgeleide vrouwen krijgen hun eerste kind op hun 33e. Lager opgeleid en opgegroeid in een gezin waar relatieve armoede heerst, betekent vaak dat vrouwen hun babys op jonge leeftijd krijgen. Tienermoederschap neemt in Nederland al tientallen jaren af. Zo kregen veertig jaar geleden 22,3 per duizend meisjes onder de twintig jaar een kind. In 2011 lag het aantal op 4,8 per duizend tienermeisjes.

Te oud

Redenen om het moederschap uit te stellen zijn er legio en vaak zijn die redenen heel begrijpelijk. Toch is uitstellen niet zonder risico: het gebeurt niet zelden dat uitstel leidt tot noodgedwongen afstel. Hoe ouder je wordt, des te sneller je vruchtbaarheid afneemt (al vanaf je dertigste levensjaar!). Vrouwen tot 30 jaar hebben 85 tot 90 procent kans op een succesvolle zwangerschap binnen één jaar. Op hun 35e is die kans gedaald naar 65 procent en op hun veertigste is de kans afgenomen tot 44 procent.

De cijfers zijn bekend, maar de moeders in spe zien het te weinig als een probleem. Vaak wordt gedacht dat de natuur wel te helpen is met technieken zoals IVF. Helaas is IVF geen wondermiddel. Van de paren die aan zo'n traject begint, krijgt slechts de helft een kind. De andere helft krijgt er dus geen.

Carrière

Medisch gezien luidt het advies: als je kinderen wilt, krijg ze dan voor je dertigste. Maatschappelijk gezien is de boodschap heel anders: jonge moeders zijn een dief van hun eigen portemonnee. Oudere moeders ontvangen 20 tot 40 procent meer loon en pensioen dan vrouwen die in verband met kinderen hun carrière vroeg hebben moeten onderbreken. Aan de andere kant, als je vroeg genoeg aan kinderen begint, kun je meer tijd in je carrière steken op het moment dat je kinderen wat zelfstandiger zijn. Alle dingen die je graag zou willen doen kunnen nog steeds, alleen dan wel op langere termijn en misschien met iets meer moeite.

Maatschappij

Onze maatschappij is niet zo goed ingesteld op jong moederschap. Krijg je je eerste kind vroeg in de twintig, dan ben je waarschijnlijk de eerste in je vriendenkring. In de andere culturen, zoals de Surinaamse, is jong moederschap veel beter geaccepteerd. Sociale contacten lijden er niet onder, want iedereen houdt rekening met kinderen.

Niet zelden zijn mannen een vertragende factor. De periode waarin hij vrij is, kan sommige mannen niet lang genoeg duren. Of hij wil eerst alles op een rijtje hebben voordat hij aan kinderen begint. Maar wanneer ben je er echt helemaal klaar voor?

Afweging

Het is goed om je op jonge leeftijd al af te vragen of je moeder wilt worden en wanneer. Jong moederschap heeft zowel voor- als nadelen. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid energie die je nodig hebt voor de gebroken nachten als je een pasgeborene hebt. Voor oudere moeders is het over het algemeen lastiger om zich in te stellen op het chaotische ritme dat je krijgt met een baby. Aan de andere kant ben je zelf nog een volwassene in wording, waarbij je dan ook nog eens een kind moet opvoeden. Of je het nu wilt of niet: de groei naar zelfstandigheid zullen jonge moeders vaak sneller doorlopen.

Voordelen

Je lichaam is sterk en kan een zwangerschap gemakkelijk aan;
Afvallen na de zwangerschap gaat gemakkelijker op jonge leeftijd.
Jong moeder worden betekent ook dat je nog steeds jong bent als je kind de deur uitgaat (stel je wordt op je 20ste moeder, dan ben je pas 38 jaar als je kind 18 wordt)
Complicaties door een zwangerschap komen bij een jonge vrouw relatief veel minder voor dan bij een vrouw op leeftijd?;
Als je jong een kind krijgt heb je genoeg energie, kun je lekker gek doen met je kind, ben je vaak heel wat flexibeler, enzovoort;
De kans dat je niet zo lang op een zwangerschap hoeft te wachten is vele malen groter
Het aanpassingsvermogen van jonge vrouwen is veel beter. Dat is handig, want er gaat natuurlijk veel veranderen als je een kindje krijgt.

Nadelen

Carrière maken en jong kinderen krijgen gaat in de meeste gevallen niet goed samen;
Financieel is er soms onzekerheid;
Je kan onzeker zijn over verzorging en opvoeding;
Sociale contacten met leeftijdgenoten worden lastiger en je komt maar weinig moeders tegen van jouw leeftijd;
Als het om een ongelukje gaat kan je zwangerschap je extra stress bezorgen. Indien er geen partner is, dan kan dat extra moeilijk zijn (dat geldt overigens niet alleen voor jonge moeders);
Een kind betekent extra verantwoordelijkheid;
De maatschappij is meer gericht op wat oudere moeders, dan op jonge moeders.

Auteur: Ine Mulder

Bronnen: HP/De Tijd, Baart, A. en S. Keinemans (2007), 'Pilot 3a. Het leven van jonge moeders' Actioma