Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Social mediaverslaafd? Doe de test

De Facebook-app steeds openen zonder dat je het in de gaten hebt, continu checken of je nieuwe likes hebt en nog éven (of zeg maar gerust een half uur) door je Instagram-feed scrollen voor het slapengaan, want: stel je voor dat je iets mist. Herkenbaar? Misschien ben je social media verslaafd. Een social mediaverslaving komt vaker voor dan je denkt. Wat is het precies en hoe herken je het? 

Wat zijn social media?

Social media is een verzamelnaam voor alle websites en internettoepassingen waarmee het mogelijk is om informatie met andere gebruikers te delen, op een eenvoudige en vaak leuke manier. Niet alleen teksten kunnen worden gedeeld, maar ook geluid of beeld.

Het speciale aan social media is dat de inhoud van zo’n website niet door de websitemakers zelf wordt geproduceerd, maar dat wij dat als bezoekers produceren. Wanneer jij een Facebookpost plaatst, plaats jij inhoud op de website van Facebook. Dat is vaak wat social media anders maakt dan gewone media.

Social media is een verzamelnaam voor alle websites en internettoepassingen waarmee het mogelijk is om informatie met andere gebruikers te delen, op een eenvoudige en vaak leuke manier. Niet alleen teksten kunnen worden gedeeld, maar ook geluid of beeld.

Het speciale aan social media is dat de inhoud van zo’n website niet door de websitemakers zelf wordt geproduceerd, maar dat wij dat als bezoekers produceren. Wanneer jij een Facebookpost plaatst, plaats jij inhoud op de website van Facebook. Dat is vaak wat social media anders maakt dan gewone media.

Jongeren en social media: de psychologische effecten

Jongeren zijn vaak te vinden op social media. Hoe social zijn social media eigenlijk? Hieronder volgen enkele opvallende effecten van social media:

Social mediaverslaving

Steeds meer mensen, vooral jongeren, hebben een social mediaverslaving en kloppen hiermee zelfs aan bij verslavingsklinieken. Veelvoorkomende klachten zijn slecht slapen en depressieve en angstige gevoelens. Neuropsychologe Jolanda Marks stelt dat we verslaafd raken aan social media omdat het ons continu beloont. We krijgen waardering (in de vorm van likes of volgers), onze nieuwsgierigheid wordt gevoed en vaak worden we ook nog eens verrast. Hierdoor komt dopamine vrij in ons brein en dat is verslavend.

De perfecte ik

Alles is mogelijk op social media, en dat is wat veel jongeren er juist zo leuk aan vinden. Social media geeft je de mogelijkheid om de perfecte jij te creëren. Misschien ben je wel gek op lekker thuis zitten met een kopje thee, monopolie spelen met je ouders en op tijd naar bed gaan. Op Facebook kun je jezelf dan alsnog presenteren als iemand die zich altijd irriteert aan zijn ouders, dagelijks met vrienden uiteten gaat en altijd in de hipste clubs te vinden is.

Hoewel dit voorbeeld natuurlijk een beetje overdreven is, is het wel zo dat veel gebruikers van social media ‘de perfecte ik’ presenteren op hun accounts. De perfecte ik is de aantrekkingskracht van social media, maar tegelijkertijd ook de valkuil; iemand die zijn perfecte ik kan zijn, zal meer zelfvertrouwen krijgen. Maar niet alleen jij presenteert je perfecte ik, iedereen doet dat. Als je jezelf dan gaat vergelijken met anderen, lijkt hun leven vaak alsnog leuker dan dat van jou. Daardoor kan het ook je zelfvertrouwen beschadigen.

Ook kan je perfecte ik slecht uitpakken voor je dagelijks leven. In vergelijking met je superleuke online alter ego, kan je dagelijks leven er opeens erg saai uit gaan zien.

Cyberbullying

Ongeveer een op die tien jongeren wordt gepest op internet (cyberbullying). Jongeren zijn vaak minder goed in staat om de consequenties van hun acties te voorzien, waardoor pesten in het algemeen vaker voorkomt bij jongeren dan bij ouderen.

Social media biedt een anonieme omgeving, wat het voor jongeren nog makkelijker maakt om pestgedrag te vertonen. Veel jongeren hebben zelfs niet eens door hoe erg zij mensen kunnen kwetsen via het internet.

FOMO: fear of missing out

Fear of missing out: de angst om iets te missen. Dit is een relatief nieuwe psychische aandoening, waarvan social media een grote boosdoeners is.

Jongeren die constant kunnen volgen wat iedereen aan het doen is, worden geconfronteerd met dingen die zij misschien ook hadden willen doen of evenementen die zij ook hadden willen bijwonen. Post na post zie je mensen die geweldige avonturen beleven. En jij? Jij niet echt. Bovendien lijkt zo’n evenement op Facebook vaak het einde, terwijl dit in real life eigenlijk wel meevalt.

Dit maakt mensen angstig om dingen te missen, klein of groot. Ze blijven hun social media controleren voor dingen die ze écht niet mogen missen. Dit is wat men ook wel ‘fear of missing out’ (FOMO) noemt.

Jongeren zijn vaak te vinden op social media. Hoe social zijn social media eigenlijk? Hieronder volgen enkele opvallende effecten van social media:

Social mediaverslaving

Steeds meer mensen, vooral jongeren, hebben een social mediaverslaving en kloppen hiermee zelfs aan bij verslavingsklinieken. Veelvoorkomende klachten zijn slecht slapen en depressieve en angstige gevoelens. Neuropsychologe Jolanda Marks stelt dat we verslaafd raken aan social media omdat het ons continu beloont. We krijgen waardering (in de vorm van likes of volgers), onze nieuwsgierigheid wordt gevoed en vaak worden we ook nog eens verrast. Hierdoor komt dopamine vrij in ons brein en dat is verslavend.

De perfecte ik

Alles is mogelijk op social media, en dat is wat veel jongeren er juist zo leuk aan vinden. Social media geeft je de mogelijkheid om de perfecte jij te creëren. Misschien ben je wel gek op lekker thuis zitten met een kopje thee, monopolie spelen met je ouders en op tijd naar bed gaan. Op Facebook kun je jezelf dan alsnog presenteren als iemand die zich altijd irriteert aan zijn ouders, dagelijks met vrienden uiteten gaat en altijd in de hipste clubs te vinden is.

Hoewel dit voorbeeld natuurlijk een beetje overdreven is, is het wel zo dat veel gebruikers van social media ‘de perfecte ik’ presenteren op hun accounts. De perfecte ik is de aantrekkingskracht van social media, maar tegelijkertijd ook de valkuil; iemand die zijn perfecte ik kan zijn, zal meer zelfvertrouwen krijgen. Maar niet alleen jij presenteert je perfecte ik, iedereen doet dat. Als je jezelf dan gaat vergelijken met anderen, lijkt hun leven vaak alsnog leuker dan dat van jou. Daardoor kan het ook je zelfvertrouwen beschadigen.

Ook kan je perfecte ik slecht uitpakken voor je dagelijks leven. In vergelijking met je superleuke online alter ego, kan je dagelijks leven er opeens erg saai uit gaan zien.

Cyberbullying

Ongeveer een op die tien jongeren wordt gepest op internet (cyberbullying). Jongeren zijn vaak minder goed in staat om de consequenties van hun acties te voorzien, waardoor pesten in het algemeen vaker voorkomt bij jongeren dan bij ouderen.

Social media biedt een anonieme omgeving, wat het voor jongeren nog makkelijker maakt om pestgedrag te vertonen. Veel jongeren hebben zelfs niet eens door hoe erg zij mensen kunnen kwetsen via het internet.

FOMO: fear of missing out

Fear of missing out: de angst om iets te missen. Dit is een relatief nieuwe psychische aandoening, waarvan social media een grote boosdoeners is.

Jongeren die constant kunnen volgen wat iedereen aan het doen is, worden geconfronteerd met dingen die zij misschien ook hadden willen doen of evenementen die zij ook hadden willen bijwonen. Post na post zie je mensen die geweldige avonturen beleven. En jij? Jij niet echt. Bovendien lijkt zo’n evenement op Facebook vaak het einde, terwijl dit in real life eigenlijk wel meevalt.

Dit maakt mensen angstig om dingen te missen, klein of groot. Ze blijven hun social media controleren voor dingen die ze écht niet mogen missen. Dit is wat men ook wel ‘fear of missing out’ (FOMO) noemt.

Test: ben jij socialmedia verslaafd?

Facebook stelde de (gevalideerde) Facebook Addiction Test (FAT) op: een lijst met 20 vragen om te meten in hoeverre je verslaafd bent aan Facebook. Wij hebben ‘Facebook’ in deze vragenlijst vervangen door ‘social media’, want de vragen gelden net zo goed voor bijvoorbeeld Snapchat, Instagram en Pinterest.

Beantwoord de vragen met behulp van de volgende schaal:

0 = Nooit 1 = Zelden 2 = Soms 3 = Regelmatig 4 = Vaak 5 = Altijd

20 vragen

  1. Hoe vaak gebeurt het dat je langer op social media rondhangt dan je van plan was?
  2. Hoe vaak laat je de dagelijkse taken (huishouden, huiswerk) versloffen om langer op social media te kunnen blijven?
  3. Hoe vaak geef je de voorkeur aan de spanning van social media boven bij je partner of goede vrienden zijn?
  4. Hoe vaak ga je nieuwe relaties aan met mensen die je via social media ‘ontmoet’?
  5. Hoe vaak krijg je klachten van mensen in je omgeving dat je te veel op social media rondhangt?
  6. Hoe vaak hebben je school- of werkprestaties te lijden onder de tijd die je aan social media besteedt?
  7. Hoe vaak is het eerste wat je doet je social media checken?
  8. Hoe vaak heeft je werk of productiviteit in het algemeen te lijden onder social media?
  9. Hoe vaak verdedig je jezelf of verzwijg je wat je doet op social media wanneer iemand ernaar vraagt?
  10. Hoe vaak ban je vervelende gedachten die door je hoofd spoken uit door te denken aan social media?
  11. Hoe vaak ben je van tevoren in gedachten al bezig met wat je straks op social media gaat doen?
  12. Hoe vaak ben je bang dat je leven zonder social media leeg en saai is en alle glans verliest?
  13. Hoe vaak reageer je geirriteerd of boos wanneer iemand je social media bezigheden verstoort?
  14. Hoe vaak slaap je minder doordat je tot in de kleine nachtelijke uurtjes op social media bezig bent?
  15. Hoe vaak ben je offline in beslag genomen door social media?
  16. Hoe vaak zeg je tegen jezelf "nog een paar minuutjes" terwijl je social media eigenlijk moet afsluiten?
  17. Hoe vaak doe je een mislukte poging om minder tijd te besteden aan social media?
  18. Hoe vaak probeer je te verbergen hoe lang je op social media bent geweest?
  19. Hoe vaak komt het voor dat je meer tijd besteedt aan social media dan dingen ondernemen met anderen?
  20. Hoe vaak voel je je depressief, humeurig of nerveus wanneer je offline bent en verdwijnen die gevoelens zodra je inlogt op social media?

En, ben je social mediaverslaafd?

20 - 49 punten: Je bent een gemiddelde social mediagebruiker. Soms ben je iets langer ingelogd dan goed voor je is, maar over het algemeen heb je jezelf aardig in de hand.

50 -79 punten: Je social mediagebruik lijkt je regelmatig in de problemen te brengen. Het is goed om eens na te denken wat social media aanricht in je leven. Pak de problemen aan voordat het helemaal uit de hand loopt.

80 - 100 punten: Je bent waarschijnlijk verslaafd aan social media en je social mediagebruik is uit de hand gelopen. Ga bij jezelf te rade wat social media voor je betekent, hoe het zover heeft kunnen komen en pak de problemen aan. Zoek hier gerust professionele hulp bij, van bijvoorbeeld een psycholoog.

Auteurs: Kim van der Vliet en Floor Gielen
Bronnen: CBS, medicalnewstoday.com, pesten.nl, Facebook, Stichting GGZ Interventie, RTL Nieuws, sciencedaily.com, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking (artikel van Chou & Edge, 2012 en artikel van Gonzales & Hancock, 2011), Psychological impact of Social Networking Sites: A Psychological Theory, Computers in Human Behavior (artikel van Przybylski, Murayama, DeHaan & Gladwell, 2013)

Facebook stelde de (gevalideerde) Facebook Addiction Test (FAT) op: een lijst met 20 vragen om te meten in hoeverre je verslaafd bent aan Facebook. Wij hebben ‘Facebook’ in deze vragenlijst vervangen door ‘social media’, want de vragen gelden net zo goed voor bijvoorbeeld Snapchat, Instagram en Pinterest.

Beantwoord de vragen met behulp van de volgende schaal:

0 = Nooit 1 = Zelden 2 = Soms 3 = Regelmatig 4 = Vaak 5 = Altijd

20 vragen

  1. Hoe vaak gebeurt het dat je langer op social media rondhangt dan je van plan was?
  2. Hoe vaak laat je de dagelijkse taken (huishouden, huiswerk) versloffen om langer op social media te kunnen blijven?
  3. Hoe vaak geef je de voorkeur aan de spanning van social media boven bij je partner of goede vrienden zijn?
  4. Hoe vaak ga je nieuwe relaties aan met mensen die je via social media ‘ontmoet’?
  5. Hoe vaak krijg je klachten van mensen in je omgeving dat je te veel op social media rondhangt?
  6. Hoe vaak hebben je school- of werkprestaties te lijden onder de tijd die je aan social media besteedt?
  7. Hoe vaak is het eerste wat je doet je social media checken?
  8. Hoe vaak heeft je werk of productiviteit in het algemeen te lijden onder social media?
  9. Hoe vaak verdedig je jezelf of verzwijg je wat je doet op social media wanneer iemand ernaar vraagt?
  10. Hoe vaak ban je vervelende gedachten die door je hoofd spoken uit door te denken aan social media?
  11. Hoe vaak ben je van tevoren in gedachten al bezig met wat je straks op social media gaat doen?
  12. Hoe vaak ben je bang dat je leven zonder social media leeg en saai is en alle glans verliest?
  13. Hoe vaak reageer je geirriteerd of boos wanneer iemand je social media bezigheden verstoort?
  14. Hoe vaak slaap je minder doordat je tot in de kleine nachtelijke uurtjes op social media bezig bent?
  15. Hoe vaak ben je offline in beslag genomen door social media?
  16. Hoe vaak zeg je tegen jezelf "nog een paar minuutjes" terwijl je social media eigenlijk moet afsluiten?
  17. Hoe vaak doe je een mislukte poging om minder tijd te besteden aan social media?
  18. Hoe vaak probeer je te verbergen hoe lang je op social media bent geweest?
  19. Hoe vaak komt het voor dat je meer tijd besteedt aan social media dan dingen ondernemen met anderen?
  20. Hoe vaak voel je je depressief, humeurig of nerveus wanneer je offline bent en verdwijnen die gevoelens zodra je inlogt op social media?

En, ben je social mediaverslaafd?

20 - 49 punten: Je bent een gemiddelde social mediagebruiker. Soms ben je iets langer ingelogd dan goed voor je is, maar over het algemeen heb je jezelf aardig in de hand.

50 -79 punten: Je social mediagebruik lijkt je regelmatig in de problemen te brengen. Het is goed om eens na te denken wat social media aanricht in je leven. Pak de problemen aan voordat het helemaal uit de hand loopt.

80 - 100 punten: Je bent waarschijnlijk verslaafd aan social media en je social mediagebruik is uit de hand gelopen. Ga bij jezelf te rade wat social media voor je betekent, hoe het zover heeft kunnen komen en pak de problemen aan. Zoek hier gerust professionele hulp bij, van bijvoorbeeld een psycholoog.

Auteurs: Kim van der Vliet en Floor Gielen
Bronnen: CBS, medicalnewstoday.com, pesten.nl, Facebook, Stichting GGZ Interventie, RTL Nieuws, sciencedaily.com, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking (artikel van Chou & Edge, 2012 en artikel van Gonzales & Hancock, 2011), Psychological impact of Social Networking Sites: A Psychological Theory, Computers in Human Behavior (artikel van Przybylski, Murayama, DeHaan & Gladwell, 2013)

- Advertentie -
.
- Advertentie -
- Advertentie -