Tabaksindustrie beslist mee over gezondheidsbeleid in Nederland

Ruim 62% van de Nederlanders geeft aan er problemen mee te hebben als blijkt dat de tabaksindustrie de besluitvorming van de regering en de Tweede Kamer actief beïnvloedt. Anna Gilmore, hoogleraar publieke gezondheidszorg aan de Universiteit van Bath, en Mariaelena Gonzalez, onderzoekster aan de Universiteit van California, deden onderzoek naar de invloed van de tabaksindustrie op verschillende besluitvormingen random het tabaksbeleid, waaronder naar het invoeren van het rookverbod in Nederland.

Economie voor gezondheid

Anna Gilmore ontdekte dat dankzij de tabaksindustrie de belangen van het bedrijfsleven als eerste meegewogen worden bij het maken van ingrijpende gezondheidsplannen. Zo worden dankzij de lobby van British American Tobacco (BAT) alle voorgenomen besluiten van de EU op het gebied van de volksgezondheid eerst op hun economische impact getoetst. Daarnaast is het de tabaksindustrie gelukt om gezondheidsbeslissingen uit- of af te stellen. Zo heeft volgens Gilmore de tabaksindustrie er voor gezorgd dat een wetsvoorstel over grafische waarschuwingen op tabaksverpakkingen werd uitgesteld. Normaal gesproken komen er bij een consultatie voor een wetsvoorstel ongeveer 500 reacties binnen, maar dankzij de invloed van de tabaksindustrie kwamen ditmaal maar liefst 82.000 reacties binnen, waardoor werd besloten om het wetsvoorstel nog even uit te stellen.

Rookvrije horeca

Ook Mariaelena Gonzalez hekelt de invloed van de tabakindustrie op het overheidsbeleid. Zij heeft specifiek onderzoek gedaan naar de rol van de tabaksindustrie rond het rookverbod in de horeca in Nederland. Gonzalez stelt dat deze rol strategisch niet anders is geweest dan in andere landen, maar dat Nederland opvallend gevoelig was voor de argumenten van de tabaksindustrie. Met als gevolg dat de invoering van het rookverbod is vertraagd en uiteindelijk ook deels is teruggedraaid voor de kleine horeca. Gonzalez concludeert dat de Nederlandse overheid de economische belangen van de tabaksindustrie zwaarder heeft laten wegen dan de gezondheid van de bevolking.

Gebrek aan transparantie

Het is op zich te begrijpen dat de tabaksindustrie voor haar belangen opkomt bij het publiek en de overheid. Het probleem is echter dat dit niet transparant gebeurt. Het is niet inzichtelijk of de tabaksindustrie meebetaalt aan een bioscoopfilm waarin driftig gerookt wordt. Het is niet inzichtelijk hoe de tabaksindustrie de overheid bewerkt. Het Nederlandse publiek heeft moeite met dit gebrek aan transparantie, zo blijkt uit het onderzoek van TNS NIP. De wens van Nederlanders om de beïnvloeding van het overheidsbeleid van de tabaksindustrie te beperken sluit aan op de richtlijnen van het Framework Convention Tobacco Control (FCTC) van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Hierin staat dat contacten van de tabaksindustrie met de politici en overheid inzichtelijk moeten zijn.

Tabaksontmoediging

Het FCTC-verdrag is door 172 landen geratificeerd (waaronder Nederland). Dit verdrag beschrijft maatregelen die een land dient te nemen op het terrein van tabaksontmoediging. Eén van de maatregelen uit dit FCTC-verdrag gaat over de rol van de tabaksindustrie. Aanbeveling daarbij is dat de overheid slechts contact zou moeten hebben met de tabaksindustrie inzake beleidsuitvoering en dat dit altijd transparant moet zijn. Contacten bij beleidsvoorbereiding zouden helemaal vermeden moeten worden. Engeland heeft hiervoor inmiddels al procedures vastgelegd. Nederland heeft daarentegen een groot aantal aanbevelingen uit het FCTC, waaronder deze, nog niet uitgevoerd.

Stoppen met roken? Lees dan ook het dossier 'Stoppen met roken'.