Multifocale implantlenzen: op alle afstanden goed kunnen zien
Nooit meer met je leesbril naar kleine lettertjes turen en tevens scherp in de verte kunnen waarnemen, dat lijkt de gemiddelde vijftigplusser wel wat. Dit is mogelijk met multifocale implantlenzen. Oogarts Bob Ververs van ooglaserkliniek Eyescan beantwoordt veelgestelde vragen over multifocale implantlenzen. Hoe ze werken, voor wie ze geschikt zijn en wat de risico’s zijn.
Hoe werken multifocale implantlenzen?
‘Multifocale implantlenzen hebben een optiek met meerdere sterktes in tegenstelling tot de monofocale lens die maar één focuspunt heeft. Hierdoor kun je zowel in de verte als nabij scherp zien. Door moderne configuratie van de lens ontstaat een goede scherpte op de leesafstand van dertig a veertig centimeter, wat voordelig is voor mensen met leesklachten. Alleen op de tussenafstand van ongeveer een meter werken de lenzen minder goed. Dat komt omdat je niet te veel focusgebieden in een lens kunt bouwen, dan kunnen ze elkaar gaan verstoren. Vind je onscherpte op de tussenafstand een probleem, dan kun je beter voor flexibele implantlenzen gaan. Met deze lens heb je scherp zicht in de verte en in het midden, maar op de echte leesafstand is de scherpte minder. Het ligt er dan ook aan wat de patiënt het liefst wilt.’
Voor wie zijn multifocale implantlenzen interessant?
‘Voor mensen met leesklachten zijn multifocale implantlezen interessant. Veel mensen hebben ook ‘astigmatisme’ of een cilinderglas. Deze cilinderafwijking kan worden meegecorrigeerd met een multifocale lens. Ook zijn ze interessant voor mensen met (beginnende) staar die tevens van hun bij- of verziendheid af willen. Meestal zijn dit mensen boven de veertig die van de leesbrilafhankelijkheid af willen.’
Tot welke sterktes kunnen multifocale lenzen worden geïmplanteerd?
‘Tot -23 en +15 en bij cilindersterktes van -/+7.50’
Hoe gaat de plaatsing van multifocale lenzen in zijn werking?
‘Voor het plaatsen wordt de techniek van de staaroperatie gebruikt. Onder plaatselijke verdoving maak je een incisie in het hoornvlies. Je opent het kapselzakje waar de lens in zit en verwijdert de lensmassa. Vervolgens plaats je in het kapseltje de multifocale lens. De patiënt voelt dat er wat met het oog gedaan wordt, maar heeft geen pijn. Er wordt maar één oog per sessie geopereerd. Tussen het plaatsen van de twee implantlenzen zitten enkele weken.’
Waarom wordt er maar één oog per keer behandeld?
‘Om het eerste oog goed te laten genezen. Echter, als de verschillen te groot zijn, bijvoorbeeld min zes en nul, dan verkorten we de tussenliggende periode zodat de patiënt zo kort mogelijk ongemak van dit verschil ondervindt.’
Wat zijn de risico’s bij het plaatsen van multifocale lenzen?
‘Er zijn eigenlijk twee soorten risico’s. Ten eerste zijn dat de operatierisico’s, zoals die ook voorkomen bij de staaroperaties. Je kunt hierbij denken aan infecties of bloedingen. Deze zijn zeer zeldzaam. Echter, het blijft een operatie en daarom wordt ter voorkoming van reacties in het oog preventief behandeld met ontstekingsremmende oogdruppels, gedurende enkele weken.
Ten tweede is er de kans dat de patiënt achteraf de gekozen lens toch niet vindt passen bij zijn werk- of leefomstandigheden. Dit proberen we te voorkomen door met de patiënt zo goed mogelijk na te denken welke lens het meest voldoet aan zijn wensen. Een uitgebreid consult voor de operatie is noodzakelijk. Als het echt niet gaat is de lens te verwijderen, maar dit is toch een wat gecompliceerdere ingreep. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid dat er nog wat ‘reststerkte’ is overgebleven wat desgewenst verder gecorrigeerd kan worden met een ooglaserbehandeling.’
Wanneer kun je weer volledig zien?
‘De dag na de operatie is het zicht meestal goed en in enkele weken stabiliseert het oog, waardoor er een stabiele scherpte ontstaat. Na enkele weken wordt het tweede oog geopereerd. In de tussentijd kunnen patiënten meestal normaal functioneren. Sommige patiënten moeten wennen aan het nieuwe zicht. In het geval van de flexibele lens kunnen leesoefeningen helpen de ‘inzoom’-capaciteit te verhogen. Dit kan nodig zijn omdat het ‘spiertje’ waarmee je in- en uitzoomt, lange tijd onvoldoende gebruikt is. Door te oefenen, leer je het focuspunt te verschuiven.’
Kun je met multifocale implantlenzen voor altijd scherp zien?
‘Op zich wel, maar door ouderdom kan, zoals bij iedereen, netvliesslijtage optreden, meestal na het zeventigste levensjaar. Dit zijn echter problemen van een andere orde en hebben niets met de multifocale lens te maken, maar ze kunnen er wel voor zorgen dat het lezen minder wordt. Echter, dit zou ook zo zijn wanneer de patiënt nog steeds zijn eigen lens zou hebben waarbij een bril ook geen verbetering zou geven. Immers, het gaat niet om de lens maar om de ‘chip in de camera’. De multifocale lens zelf hoeft nooit meer vervangen te worden.’
Waar moet je als consument op letten bij het kiezen van een kliniek?
‘Probeer een kliniek te vinden waar ze meerdere types lenzen of behandelmethoden aanbieden. Zo kan tijdens het vooronderzoek objectief bepaald worden welke optie het meest geschikt is. Vraag ook of een kliniek kan nabehandelen met een laser als er een kleine reststerke overblijft. Informeer goed naar wat er bij de prijs inbegrepen zit en of de kliniek in de Refractie Chirurgie gespecialiseerd is.’
Betekenen hogere kosten voor het plaatsen van multifocale lenzen automatisch meer kwaliteit?
‘Over het algemeen geldt dit wel. Je kent het gezegde: goedkoop is duurkoop. Het kunnen bieden van de laatste technieken en optimale veiligheid, betekent investeren in onderzoek en de nieuwste hardware en software. Dat kost geld, wat doorwerkt in de prijzen die een kliniek hanteert.’
Wat zijn de minimale kosten van multifocale implantlenzen?
‘Je kunt niet spreken over de kosten van de implantlens omdat het gaat over een refractie-chirurgische procedure. Het doel van deze procedure is minder afhankelijkheid, en zo mogelijk onafhankelijkheid van bril of contactlenzen, desgewenst inclusief ‘leesbril’-correctie. Het is lastig om hier een exact bedrag voor te noemen en waarschijnlijk verschilt het ook per kliniek. Maar als ik een schatting moet maken, zit je gezien de kosten van vooronderzoek, operatiekosten (inclusief lens) en nacontroles zeker al op 2500 euro per oog. Bij gepersonaliseerde lenzen kan dit bedrag bij de oogzorgkliniek waar ik werk oplopen tot zo’n 3300 euro per oog.
Echter, wanneer er sprake is van een troebele lens (staar), kunnen de kosten van de staaroperatie door de zorgverzekering vergoed worden. Dit kan dan weer duizend euro schelen op het bovengenoemde bedrag.’
Worden multifocale implantlenzen vergoed door zorgverzekeraars?
‘Wanneer sprake is van staar, wordt de staaroperatie vergoed, hetgeen in mindering kan komen op het bedrag van de refractiechirurgie. Bij- of verziendheid bij een heldere lens is geen ziekte, maar een ongemak, dus in zo’n geval wordt niets vergoed.’
Wat verwacht u voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van implantlenzen?
‘Jaarlijks komen nieuwe ideeën en lenzen die zich in de toekomst nog moeten bewijzen. Zo bestaat er ook al een accomodatieve implantlens, die zo is ontworpen dat deze van vorm kan veranderen en op die manier de optiek van de lenslichtjes naar voren kan schuiven wanneer iemand zich concentreert op nabij zicht.’