Hoe een temperamentvol kind opvang overleeft

De meeste kinderen gaan met veel plezier naar een kinderdagverblijf, soms wel vijf dagen per week. Ze huilen misschien even als de ouder weg gaat, maar gaan daarna lekker spelen. Tien tot vijftien procent van de kinderen heeft meer moeite om zich aan te passen. In vaktermen heten dit “kinderen met een moeilijk temperament“. Dit zijn vaak de kinderen die lastig gevonden worden. Ze huilen lang als een ouder hen verlaat, zijn snel uit hun doen en lachen niet terug.

Als een ouder boos op hen is, kunnen deze kinderen zich heel slecht voelen. Ze hebben niet het vermogen om dit te relativeren. Soms zijn het huilbaby’s geweest. ‘Dit is een bijzondere groep kinderen waar je mee moet uitkijken op een kinderdagverblijf’, vertelt Louis Tavecchio, bijzonder hoogleraar kinderopvang aan de Universiteit van Amsterdam.

Hoe belangrijk is de keuze van het kinderdagverblijf?

Tavecchio: ‘Het is belangrijk dat je kritisch kijkt naar de kwaliteit. Ouders gaan daar vaak laconiek mee om. Ze kiezen voor het kinderdagverblijf dat het dichtste in de buurt is of kiezen gewoon de crèche met de kortste wachtlijst. Juist voor kinderen met een moeilijk temperament is het echter van groot belang dat je een kinderdagverblijf kiest waar ze warm en ondersteunend met het kind omgaan.’

Hoe herken je zo’n goed kinderdagverblijf?

‘Voor kinderen is het belangrijk dat ze een vaste leidster of leider hebben. Je zou dus een staatje op kunnen vragen van de personeelssamenstelling van de afgelopen jaren. Als je daar veel wisselingen in ziet, dan zou ik daar liever niet voor kiezen. Daarnaast is het goed om eens een ochtendje te gaan kijken. Hoe warm komen de leidsters op de kinderen over? Letten ze op de individuele verschillen en spelen ze daar op in? Laten ze kinderen lekker spelen? Het is voor kinderen niet leuk als zij telkens uit hun spel worden gehaald omdat het weer tijd is voor een hapje of een drankje.

“Zo gaat het blijkbaar hier”

‘Het is ook een slechte gewoonte om kinderen van achteren op te pakken en zo uit hun activiteiten te trekken. Voor geen enkel kind zijn dat soort dingen prettig. De meeste kinderen leggen zich daar echter bij neer. “Zo gaat het blijkbaar hier”, lijken ze te denken. Kinderen met een moeilijk temperament hebben daar meer moeite mee.’

‘Daarnaast is het voor jongens een pre als er ook een mannelijke pedagogisch medewerker is. Jongens zijn anders dan meisjes. Ze zijn luidruchtiger en lichamelijker. Mannen begrijpen dat beter en kunnen daar beter mee omgaan.’

Wat kun je zelf doen?

‘In de eerste plaats: kies niet te veel verschillende oppasadressen. Sommige kinderen worden gedurende de week van het ene naar het andere oppasadres gesleept. Het is voor kinderen met een moeilijk temperament lastig om telkens aan een nieuwe omgeving te wennen. Kies bij de opvang bovendien voor aaneengesloten dagen. Maandag tot en met woensdag is beter dan maandag, woensdag en vrijdag.’

Waar kun je op letten als je je kind ‘s morgens wegbrengt?

‘Dat je dat zo ontspannen mogelijk doet. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die door een gestreste moeder gebracht worden, het gedurende de dag minder goed naar hun zin hebben. Voor het uitzwaaien zijn niet echt regels. Er zijn kinderen die het leuk vinden om bij het raam te staan en mama of papa uit te zwaaien tot ze hen echt niet meer zien. Er zijn ook kinderen die helemaal overstuur raken als de ouders weg gaan. In dat laatste geval zou ik het afscheid juist geen nadruk geven.’

Kan een slecht kinderdagverblijf veel kwaad uitrichten?

‘Als een kind het echt niet naar haar zin heeft op een kinderdagverblijf, dan zou ik op zoek gaan naar een alternatief. Als dat niet kan, dan hoeft dat niet te betekenen dat ze daarvan blijvend schade ondervinden. Eerlijk gezegd schiet onze kennis daarover nog te kort.’

Wat kun je thuis doen?

‘Wat je in ieder geval níet moet doen, is wat mensen tegenwoordig quality time noemen: het afrijden van allerlei pretparken in het weekend. Kinderen met een moeilijk temperament zijn juist gebaat bij rust. Als je je kind echt een plezier wilt doen, dan doe je iets wat hij of zij écht leuk vindt. Vaak zijn dat simpele dingen waar ze zelf mee komen, zoals extra lang voorlezen of drie kwartier samen in de poppenhoek zitten. Zelf heb je die poppenhoek of dat boekje na vijf minuten misschien wel gezien, maar lang samen spelen is voor een kind van onschatbare waarde.’