Vleesvervangers: van tofu tot ‘vegetarisch vlees’

Vleesvervangers zijn producten die je in de maaltijd gebruikt in plaats van vlees. Je kunt vleesvervangers in twee groepen indelen: de traditionele en moderne vleesvervangers. De traditionele vleesvervangers zijn qua voedingswaarde gelijk aan vlees en met name rijk aan eiwitten. Hieronder vallen bijvoorbeeld peulvruchten en noten, maar ook eiwitproducten als tofu, tempeh en seitan. Met moderne vleesvervangers bedoelen we meer bewerkte producten die qua structuur, smaak en vorm lijken op vlees. Voorbeelden van ‘vegetarisch vlees’ zijn vegetarische worstjes en kant-en-klare vegaburgers.

Wat zijn tofu, tempeh en seitan?

Tofu, tempeh en seitan zijn eiwitrijke producten die eeuwen geleden werden ontwikkeld in Azië. Tegenwoordig kun je ze in bijna elke supermarkt kopen. Tofu wordt gemaakt van gestremde sojamelk, net zoals je kaas uit gestremde melk maakt. Een van de oudst bekende voedseltechnologieën is tempeh. Dit maak je door sojabonen te fermenteren. Seitan maak je niet niet op basis van soja, maar van tarwegluten – de eiwitten in tarwemeel. De traditionele vleesvervangers hebben van zichzelf weinig smaak, dus leef je vooral uit met kruiden en marinades. Kijk voor simpele en lekkere recepten met tofu, tempeh of seitan eens in de receptendatabase van de VeganChallenge.

Naast de traditionele vleesvervangers bestaan er tegenwoordig veel kant-en-klare vleesvervangers die qua smaak en structuur soms bijna niet te onderscheiden zijn van echt vlees. Waarom willen vegetariërs en veganisten eigenlijk een product eten dat qua smaak en structuur lijkt op vlees? De meesten kiezen ervoor vlees te laten staan vanwege dierenleed of milieuvervuiling en niet omdat zij vlees ‘vies’ vinden. In vleesvervangers zitten vaak ook vitamines en mineralen verwerkt die veel in dierlijke producten voorkomen, zoals vitamine B12 en ijzer. Om hier voldoende van binnen te krijgen heb je op zich geen ‘vegetarisch vlees’ nodig, want je kunt het ook prima uit andere producten halen zoals linzen of spinazie. Toch is het wel een makkelijke manier om aan je vitamines te komen. Let wel goed op, want niet alle vleesvervangers bevatten evenveel vitamines en sommige bevatten erg veel zout!

Kant-en-klare vleesvervangers zijn daarnaast niet alleen bedoeld voor vegetariërs en veganisten. Met name flexitariërs blijken veel vleesvervangers te kopen. Zij eten een aantal dagen per week geen vlees. Vlees vervangen met een kant-en-klaar product is dan een makkelijke optie.

Tegenwoordig is het aanbod van kant-en-klare vleesvervangers heel gevarieerd; van nep-spekreepjes en hamburgers tot worstjes en nep-kipblokjes. Deze producten zijn vaak gemaakt op basis van soja, maar er bestaan ook producten op basis van bijvoorbeeld peulvruchten, zaden en paddenstoelen. Smaken verschillen, dus experimenteer vooral met vleesvervangers en kom erachter welke producten het voor jou makkelijk maken om vlees te laten staan!

Auteur: Michelle Vellinga
Bronnen: Nederlandse Vereniging voor Veganisme, Vegetariërsbond, Voedingscentrum