Het horror-effect van de verkeerde paddenstoel

Mocht je het vermoeden hebben dat je een giftige paddenstoel hebt gegeten, bel dan direct je huisarts en kijk of je een stukje van de paddenstoel kunt vinden om de soort snel te kunnen herleiden. Er zijn een paar beruchte soorten die je beter niet door de soep kunt gooien. Drie echte killers die je tijdens het plukken maar beter in het bos kunt laten staan:

1. De groene knolamaniet

De Romeinse keizer Claudius ontdekte al dat het eten van deze paddenstoel dodelijk kan zijn. Hij werd ermee vergiftigd, maar dat mislukte omdat hij last kreeg van hevige diarree en het gif niet vasthield in zijn darmen.

• Signalement: grote, vlezige paddenstoel. Is eerst bolvormig, krijgt daarna een vlakke hoed. Kleur is wit, groenig of gelig met een olijfkleurige waas. Lijkt op de champignon. Vaak te vinden onder eiken.
• Gevaarlijk: de eerste uren na consumptie (tot 24 uur erna) merk je niets. Langzaam maar zeker gaan de cyclopeptiden in de knolamaniet hun werk doen. De patiënt krijgt hevige buikpijn, gepaard met braken en diarree. Na een dag van schijnbare verbetering treedt de finale fase op. Nier en leverfuncties geven het op, waarna de patiënt sterft.
• Remedie: er bestaat geen tegengif. Omdat de symptomen vaak pas na enige tijd te herkennen zijn, is behandeling vaak te laat. Maag en darmen dienen zo snel mogelijk leeggemaakt te worden, waarna medicatie kan worden toegediend.

2. De gordijnzwam

In Polen kennen ze deze soort nog heel goed: In 1957 kwamen 19 mensen om het leven nadat ze gerechten hadden gegeten waar deze soort in verwerkt was. Ook werden nog eens 113 mensen ziek.

• Signalement: in Nederland zeldzaam. Klein. Bruingele kleur. Kan lijken op een cantharel.
• Gevaarlijk: de eerste tekenen worden pas na een paar dagen merkbaar: grote dorst, een droge, brandende mond en moeilijk kunnen plassen. Het kan soms meer dan twee weken duren voordat je iets merkt.
• Remedie: de stof orellanine zorgt ervoor dat de functie van de nieren geblokkeerd wordt. Alleen dialyse en eventueel een niertransplantatie kan de patiënt nog redden.

3. De vliegenzwam

Misschien wel de beroemdste paddenstoel: rood met witte stippen. Kabouter Spillebeen had volgens het beroemde kinderliedje al slechte ervaringen met deze soort: de paddenstoel knakte en de kabouter vloog "hopla" in de lucht

• Signalement: komt veel in Nederland voor. Vaak te vinden onder berk, eik, den, beuk en spar. Rood met witte stippen. Stippen spoelen er na regen snel af, kleur kan in de loop van de tijd verschieten van rood naar oranje of geel.
• Gevaarlijk: is minder giftig dan de meeste mensen denken. Bevat de giftige stof muscarine, die bijvoorbeeld ook in giftige soorten als vezelkoppen en trechterzwammen voorkomt. Kan leiden tot hevig zweten, speeksel- en tranenvloed, verlaagde bloeddruk, vernauwing van de pupillen en soms de dood. Kleine honden overleven het verorberen van een vliegenzwam soms niet.
• Remedie: de stof atropine kan de werking van muscarine tegengaan.