Ziekte van Crohn (Morbus Crohn)

In het kort:

• De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het maag-darmkanaal.
• Veelvoorkomende symptomen zijn: diarree, bloed en/of slijm in de ontlasting, buikpijn, buikkrampen en koorts.
• Mogelijke gevolgen zijn gewichtsverlies en tekorten aan bepaalde voedingsstoffen.
• De exacte oorzaak van Crohn is onbekend. Verschillende factoren zoals stress, erfelijkheid en bacteriën kunnen invloed hebben op het ontstaan van de ziekte.
• De ziekte van Crohn is nog niet te genezen, maar er zijn mogelijkheden om de klachten te verminderen.
• Het verloop van de ziekte is per persoon verschillend.

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het maag-darmkanaal. Meestal zijn de dunne en/of dikke darm ontstoken. Door de ontstekingen vermindert de opname van sommige voedingsstoffen in de dunne darm. Als gevolg daarvan kan er sprake zijn van gewichtsverlies en kunnen er tekorten aan bepaalde voedingsstoffen ontstaan. Per jaar wordt er in Nederland bij ongeveer 1000 mensen de ziekte van Crohn geconstateerd.

De ziekte van Crohn valt onder de categorie Inflammatory Bowel Disease (IBD). Een andere aandoening waarbij de dikke darm ontstoken is, is colitis ulcerosa. Colitis ulcerosa verschilt van crohn doordat bij crohn de ontstekingen door alle lagen van de darm kunnen gaan. Daarbij kunnen bij de ziekte van Crohn de ontstekingen in het gehele spijsverteringskanaal voorkomen, terwijl dit bij colitis ulcerosa beperkt blijft tot de dikke darm en endeldarm. Bij de ziekte van Crohn kunnen ook organen buiten het maagdarmstelsel zijn aangedaan, zoals gewrichten en de ogen.

De exacte oorzaak van crohn is onbekend, maar uit onderzoek is gebleken dat verschillende factoren van invloed kunnen zijn op het ontstaan van de ziekte. Het gaat om de volgende:

• Afweersysteem. Als gevolg van een verstoord afweersysteem kunnen ontstekingen in de darmen ontstaan. 
• Erfelijkheid. Mensen met crohn hebben vaak ook een familielid die aan deze ziekte lijden. 
• Bacteriën. Het lijkt erop dat bepaalde bacteriën een rol spelen bij het ontstaan van de aandoening. 
• Stress. Stress alleen is niet de veroorzaker van crohn. Het kan echter wel de klachten negatief beïnvloeden.  
• Roken. Als je rookt, heb je een grotere kans op de ziekte van Crohn. Daarnaast heeft het een negatief effect op het verloop van de ziekte. 

De meest voorkomende klachten van crohn zijn:

• Diarree, soms met bloed en/of slijm in de ontlasting.
• Buikpijn.
• Buikkrampen.
• Koorts.
• Vermoeidheid.
• Gewichtsverlies.

Twintig tot veertig procent van de mensen met de darmziekte crohn heeft naast maag-darmklachten ook andere klachten zoals:

• Gewrichtsontstekingen.
• Huidafwijkingen.
• Oogontstekingen.
• Leverziekten.
• Aften of zweertjes in de mond.

Wanneer de ziekte van Crohn opvlamt, kunnen ook klachten buiten het maag-darmstelsel toenemen. 

De ontstekingen in de darmen kunnen leiden tot een plaatselijke vernauwing (stenose) van de darmen door vorming van littekenweefsel. Zo'n vernauwing kan dan weer de oorzaak zijn van een verstoorde en pijnlijke passage van de darminhoud. Verder kunnen er fistels ontstaan. Fistels zijn ontstekingen die onnatuurlijke gangetjes vormen naar omliggende organen (zoals andere stukken darm of de huid). Sommige patiënten kunnen anale bloedingen krijgen.

Mannen en vrouwen worden ongeveer even vaak getroffen, maar bij vrouwen verloopt de ziekte vaak wat agressiever. De ziekte van Crohn kan zich op elke leeftijd openbaren, maar de diagnose wordt het meest gesteld bij mensen tussen de vijftien en de dertig jaar.

Crohn is een chronische ziekte die (nog) niet te genezen is. Het verloop van de ziekte is onvoorspelbaar. Sommige mensen hebben bijna nooit klachten, anderen zijn bijna nooit klachtenvrij. Vaak zal na het stellen van de diagnose een (levenslange) behandeling met medicijnen worden gestart. Drie van de vier patiënten met de ziekte van Crohn zullen vroeg of laat geopereerd worden om een gedeelte van de ontstoken darmen of vernauwingen te laten verwijderen. Bij een aantal patiënten zal (tijdelijk) een stoma (een kunstmatige darmuitgang op de buikwand) geplaatst moeten worden. Opereren leidt helaas niet tot genezing: bij ongeveer de helft van de patiënten keren de symptomen van de ziekte van Crohn binnen vijf jaar na de operatie weer terug.

Er worden vaak medicijnen voorgeschreven om bloedarmoede en diarree tegen te gaan. Daarnaast worden er medicijnen voorgeschreven die enerzijds dienen om de ontsteking af te remmen, anderzijds onderdrukken ze het ontstaan van nieuwe ontstekingen.