De penopauze - ook wel andropauze of mannelijke overgang genoemd - ontstaat bij mannen tussen het veertigste en vijftigste levensjaar. Deze periode is vergelijkbaar met de menopauze bij vrouwen, inclusief overgangsverschijnselen, zoals opvliegers. Kenmerkend voor de penopauze is een geleidelijke daling van het geslachtshormoon testosteron. Dit gaat samen met zowel geestelijke als lichamelijke veranderingen.