Tips voor de eerste drie maanden van je zwangerschap

Gebruik geen medicijnen meer zonder overleg met de huisarts. Medicijnen kunnen schadelijke gevolgen hebben voor de baby, omdat ook deze stof niet geheel door de placenta kan worden gefilterd. Wie al medicijnen slikt, zou de huisarts moeten vragen of daar wel mee door kan worden gegaan. Zijn er tijdens de zwangerschap toch medicijnen nodig dan zal de huisarts moeten overwegen wat het minst schadelijk is. Wie zware hoofdpijn heeft of koorts mag paracetamol nemen, maar wel met mate.

In uitwerpselen van katten, en dus ook in tuinaarde, bevindt zich een parasiet die de infectie toxoplasmose kan veroorzaken. Ook in rauw vlees kan dit voorkomen. Een zwangere vrouw kan deze infectie overdragen op het ongeboren kind waarbij ogen, lever of hersenen kunnen worden aangetast. De infectie is moeilijk te herkennen dus het is belangrijk hier zelf rekening mee te houden en het trachten te voorkomen.

Nicotine is slecht voor de baby. De placenta functioneert weliswaar als een soort filter, maar nicotine kan wel degelijk de bloedsomloop van de baby bereiken. De baby kan daardoor een lager gewicht hebben bij de geboorte of zelfs (te) vroeg worden geboren. Wat ook niet over het hoofd mag worden gezien is dat door roken de toevoer van zuurstof in het bloed van de moeder wordt belemmerd, waardoor ook de doorstroming naar het kind minder goed verloopt.

Alcoholgebruik kan eveneens schade aan het nog ongeboren kind toebrengen, zoals hartafwijkingen of een groeiachterstand. Toch wordt vrouwen nog wel eens aangeraden een glaasje voor het slapen gaan te nemen voor de goede nachtrust. Paniek hoeft er dan niet direct te zijn, maar het is echt zo dat ook alcohol niet goed is voor de baby.

Bel gerust het kraamcentrum of een particulier kraambureau als de eerste drie maanden voorbij zijn. Het is tegenwoordig druk in 'kraamhulpland' en de eerste week een fijne kraamhulp in huis hebben, is eigenlijk onontbeerlijk. Denk ook eens na waar de bevalling plaats zou moeten vinden: thuis of in het ziekenhuis, en overleg dat met de verloskundige.

Er moet niets. Wie 36 jaar of ouder is mag rond de vijftiende week een punctie laten doen. Het is bedoeld om erachter te komen of het kindje een stofwisselingsziekte heeft, een ernstige afwijking zoals een open ruggetje (Spina Bifida) of het Down syndroom. Met een dunne naald wordt via de buikwand en baarmoederwand wat vruchtwater afgenomen, waar levende cellen van de vrucht in zitten. Twee tot drie weken later is de uitslag bekend. De kans op een miskraam wordt door een punctie ietsje vergroot.

Vruchtwater wordt direct gevormd als de bevruchting heeft plaatsgevonden. Vocht van de grote bloedvaten van de placenta en de navelstreng wordt als het ware opgevangen in een aparte ruimte. Als de baby wat groter is, produceert deze zelf een deel van het vruchtwater door 'bij' te plassen. Het is helder van kleur, ruikt zoetig en wordt herhaaldelijk ververst.

• De functie. Vruchtwater zorgt voor bescherming tegen bacteriën die een infectie kunnen veroorzaken. Het houdt de baby lekker warm en is tevens een buffer tegen allerlei obstakels van buitenaf, als de moeder haar buik tegen de tafel stoot bijvoorbeeld. Soms slikt het kind vruchtwater in, wat overigens alleen maar gunstig is want het leert daarmee slikken (en krijgt de hik!).
• De kwaliteit. De kwaliteit is belangrijk want daar kan veel aan afgelezen worden. De verhouding tussen de eiwitten, suikers en vetten is belangrijk. Ook zitten er stoffen in die uit de longen van de baby afkomstig zijn. Daarom kan na vruchtwateronderzoek bekeken worden of de longetjes al rijp zijn. De hoeveelheid vruchtwater kan iets zeggen over de conditie van het kind of een afwijking aan de placenta. Teveel kan wijzen op een afwijking aan de slokdarm, het zenuwstelsel of de twaalfvingerige darm. Te weinig kan duiden op een nierafwijking.

Behalve de vruchtwaterpunctie zijn er meer testen voorhanden die eventuele afwijkingen bij het nog ongeboren kindje kunnen aantonen.

• De vlokkentest. Dit is een chromosomenonderzoek waarmee aangetoond kan worden of het ongeboren kindje het syndroom van Down heeft. Hiervoor wordt, via de vagina of de buik, een klein beetje weefsel van de placenta weggenomen voor onderzoek. Dit vindt plaats tussen de elfde en de dertiende week van de zwangerschap. Op de uitslag moet één of twee weken gewacht worden. Het onderzoek zelf duurt slechts zo'n vijftien minuten. Helaas wordt de kans op een miskraam hiermee een klein beetje vergroot.
• De Triple Test. Deze test kan uitwijzen hoe groot de kans is op een kindje met een open ruggetje of het syndroom van Down. Het is dus een kansberekening, waardoor een punctie niet gedaan hoeft te worden. Hiervoor wordt wat bloed afgenomen en nagekeken op de stoffen hCG, het serum Alpha-foeto Proteïne en het vrouwelijke hormoon oestriol. Aan de hand van de onderlinge verhouding tussen deze drie kan men een kansberekening geven. De test vindt plaats tussen de vijftiende en achttiende week. Na drie tot zeven dagen is er al een uitslag. Is het risico verhoogd, dan volgt vaak alsnog een vruchtwaterpunctie.