Lichamelijke overgangsklachten

Sommige lichamelijke en uiterlijke klachten ontstaan voornamelijk door de overgang. De link tussen de klacht en de ziekte is dan al snel gelegd. Voorbeelden hiervan zijn:

• Opvliegers en nachtzweten. Dit komt door een toename van het follikelstimulerend hormoon (FSH) tijdens de overgang. De FSH-toename veroorzaakt een verstoring van de temperatuurregulatie in de hypofyse. Dit kan gepaard gaan met hitteaanvallen: je krijgt het enorm heet en begint overmatig te zweten. Je hart gaat sneller kloppen en je vaten verwijden. Hierdoor kan de bloeddruk dalen, waardoor je soms ook misselijk en duizelig wordt. Nachtzweten is de nachtelijke variant van een opvlieger.
• Menstruatieveranderingen, zoals een onregelmatige menstruatiecyclus en veranderingen in de soort bloedingen (van heel weinig tot hevig bloedverlies). Dit komt onder andere door een toename van het FSH. Een eitje kan hierdoor eerder tot rijping komen waardoor hevig bloedverlies ontstaat.
• Vaginale veranderingen, zoals meer risico op vaginale infecties en vaginale droogheid. De afname van oestrogeen maakt de baarmoeder, blaas en het slijmvlies van de vagina en schaamlippen dunner, minder elastisch, stugger en kwetsbaarder. Ook verdwijnt onderhuids vetweefsel, waardoor de schaamlippen slapper worden en gaan hangen en er minder afscheiding wordt geproduceerd. Hierdoor vermindert de natuurlijke weerstand van de vagina en kan er een droog gevoel ontstaan. Ook daalt de zuurgraad van de vagina door de oestrogeenafname, waardoor je vagina gevoeliger wordt voor infecties.
• Urineverlies en blaasontsteking. Urineverlies ontstaat doordat het slijmvlies van de plasbuis dunner wordt, bepaalde spieren verslappen en de bekkenbodem minder goed wordt doorbloed. Hierdoor ontstaat inspanningsincontinentie. Bij niezen, lachen, traplopen en andere inspanningen kan je ongewild urine verliezen. Ook wordt de blaasbinnenbekleding dunner door de oestrogeenafname. Hierdoor kunnen eerder ontstekingen ontstaan.

Soms heb je constant last van een bepaalde klacht, terwijl de oorzaak ervan een mysterie is. Bij vrouwen in de overgang kunnen veel klachten ontstaan die je in eerste instantie niet met de overgang koppelt. Voorbeelden hiervan zijn:

• Hoofdpijn en migraine. Had je voor je menstruatie vaak last van hoofdpijn en andere PMS-klachten? Dan is de kans groot dat je hier last van houdt tijdens de overgang. Dit komt door de hormoonschommelingen. Overigens kunnen andere overgangsklachten, zoals opvliegers en slaapproblemen, ook hoofdpijn veroorzaken.
• Hartkloppingen. Hartkloppingen gaan vaak gepaard met opvliegers en nachtzweten, maar kunnen ook zonder deze klachten ontstaan. Hoewel het vaak even schrikken is, zijn ze vaak volkomen onschuldig. Als ze meer dan vijf minuten aanhouden is er waarschijnlijk een andere oorzaak, zoals hartritmestoornissen. Ga dan langs de huisarts. Ga ook langs de huisarts als hartkloppingen gepaard gaan met misselijkheid, benauwdheid of pijn op de borst, tussen de schouders of boven in de rug.
• Droge ogen, mond en neus. De afname van oestrogeen zorgt voor drogere slijmvliezen van ogen, mond en neus. Je ogen kunnen gaan tranen of kunnen geen make-up en lenzen meer verdragen. Een droge mond veroorzaakt soms een branderig gevoel en ontstekingen. Dit komt door het speekseltekort.
• Hoge bloeddruk. Tijdens de overgang daalt je oestrogeen, waardoor je aderen minder elastisch worden. Dit heeft een hoge bloeddruk als gevolg. In principe merk je hier niets van, tenzij het klachten geeft. Deze zijn echter lastig te herkennen, want een hoge bloeddruk veroorzaakt deels dezelfde soort klachten als de overgang: opvliegers, nachtzweten, snel geïrriteerd zijn, vermoeidheid, hoofdpijn, hartkloppingen, slaapstoornissen, pijn op de borst, kortademigheid, strakke vingers, dikke voeten en niet goed op de linkerzij kunnen liggen.
• Slaapproblemen, zoals vaak wakker worden en slechter inslapen. Ook hier wordt het probleem veroorzaakt door hormoonwisselingen. Andere overgangsklachten dragen ook bij aan slaapproblemen. Zo kun je ’s nachts wakker worden van hartkloppingen, nachtzweten, piekeren, kramp, vaak moeten plassen en/of onrustige benen.
• Pijnlijke borsten. Dit komt door een toename van FSH tijdens de overgang. Hierdoor kan de oestrogeenproductie gaan pieken, waardoor je pijnlijke en gespannen borsten krijgt. Ook een opgeblazen gevoel is een gevolg van een FSH-toename.
• Spier- en gewrichtsklachten. Oestrogeen houdt je spieren, pezen, kraakbeen en banden elastisch en soepel. Door de afname van dit hormoon, neemt de elasticiteit en de soepelheid van deze spier- en gewrichtsdelen ook af. Je krijgt last van stijve spieren en gewrichten, vooral bij het opstaan, na het slapen of na te lang zitten.

Lees op de volgende pagina meer over uiterlijke overgangsklachten.