Prostaatkanker

Prostaatkanker is een vorm van kanker die zijn oorsprong vindt in de prostaat. De prostaat is een orgaan dat alleen mannen hebben. Prostaatkanker komt daarom uitsluitend bij mannen voor. 

De prostaat is een klier die rondom de plasbuis ligt, vlak onder de blaas. Een prostaat is ongeveer zo groot als een walnoot. De klier produceert vocht en scheidt dit vocht ook af. Dit vocht wordt ook wel prostaatvocht genoemd. Als je een zaadlozing hebt, komen je zaadcellen samen met dit prostaatvocht naar buiten via de plasbuis. Het prostaatvocht zorgt ervoor dat zaadcellen in leven blijven wanneer ze het lichaam verlaten. 

De functies van de prostaat worden geregeld door verschillende hormonen. Diezelfde hormonen zorgen er ook voor dat je prostaat vanaf de puberteit groeit. Deze groei kan rond de leeftijd van 50 jaar voor problemen gaan zorgen. 

Prostaatkanker ontstaat in de klierbuisjes van de prostaat. Het prostaatweefsel verandert en voelt harder aan. Behalve prostaatkanker (ook wel prostaatcarcinoom genoemd) kun je ook zogenaamde ‘goedaardige’ afwijkingen aan je prostaat krijgen. Zo kan je prostaat abnormaal groot worden (prostaatvergroting). 

Prostaatkanker hoeft niet altijd tot klachten te leiden. Je kunt ook prostaatkanker krijgen zonder hier symptomen van te ondervinden, bijvoorbeeld bij een langzaam groeiende tumor. Het kan ook zijn dat je pas klachten krijgt als de kanker al uitgezaaid is naar andere delen van je lichaam.

Bij het ouder worden ontstaan er bij veel mannen kleine haarden met prostaatkanker, zonder dat ze er last van hebben of er aan overlijden. Bij onderzoek van overleden mannen wordt dit ook gevonden.

De precieze oorzaak van prostaatkanker is op dit moment nog niet bekend. Wel is bekend dat bij sommige mannen met prostaatkanker sprake is van een erfelijke aanleg. Er is sprake van een erfelijke vorm van prostaatkanker als minstens twee directe familieleden ook getroffen zijn door prostaatkanker. Verder spelen mannelijke hormonen en milieufactoren waarschijnlijk ook een rol. Prostaatkanker komt vaker voor bij mannen in West-Europa en Amerika. Dit zou verklaard kunnen worden door het feit dat mannen in deze gebieden meer vet en eiwitten in hun dieet hebben. 

Er bestaan een aantal misverstanden als het gaat om de oorzaken van prostaatkanker. Prostaatkanker wordt in ieder geval niet veroorzaakt door:

• Zelfbevrediging.
• Sterilisatie.
• Wisselende seksuele contacten.
• SOA’s, HIV of AIDS.
• Prostaatpijn.

Een kwaadaardige tumor in de prostaat groeit meestal langzaam waardoor je in het begin geen hinder zult ondervinden van klachten. Het komt regelmatig voor dat je pas symptomen en klachten krijgt als de prostaatkanker is uitgezaaid naar andere lichaamsdelen. In ieder geval moet je alert zijn op prostaatkanker als je last hebt van de volgende symptomen: 

• Vaker moeten plassen dan je eerst deed.
• Moeite met plassen.
• Pijn en een branderig gevoel bij het plassen.
• Nadruppelen of zwakke straal.
• Troebele of bloederige urine. 

Deze symptomen kunnen echter ook wijzen op een ‘goedaardige’ prostaatvergroting. Bij twijfel is het verstandig om naar een arts te gaan. 

Om de diagnose prostaatkanker te kunnen stellen kunnen je huisarts of uroloog de volgende testen gebruiken:

• Rectaal toucher: Een prostaatonderzoek waarbij je arts met zijn vingers via de anus aan de prostaat voelt. Hierbij kan een eventuele vergroting of verharding gevoeld worden.
• PSA-test: Deze test kijkt naar de hoeveelheid van een specifiek eiwit in je bloed. Dit specifieke eiwit wordt alleen door de prostaat gemaakt. Als je grote hoeveelheden van dit eiwit in je bloed hebt, dan zijn je PSA-waarden verhoogd. Dit kan wijzen op prostaatkanker. 
• Echografie: Bij deze test worden met behulp van geluidsgolven organen en weefsels zichtbaar gemaakt. Hierdoor kunnen eventuele tumoren zichtbaar gemaakt worden. 
• Biopsie: Tijdens dit onderzoek worden er minimaal acht stukjes weefsel weggehaald uit de prostaat. Dit wordt gedaan met behulp van een holle naald, via de anus door de echobuis.

Als de diagnose prostaatkanker gesteld is, kunnen er nog andere onderzoeken volgen om te bepalen in welk stadium de ziekte zich bevindt. Voorbeelden van dergelijke onderzoeken:

• MRI: Deze test maakt dwarsdoorsneden van het lichaam waardoor tumoren en eventuele uitzaaiingen zichtbaar gemaakt kunnen worden.
• CT-scan met punctie: Als er een vermoeden is dat de kanker is uitgezaaid naar de lymfeklieren, kan dit met behulp van een CT-scan onderzocht worden. 
• Botscan: Met een botscan kunnen eventuele uitzaaiingen in de botten zichtbaar gemaakt worden.