Polyneuropathie

In het kort:

• Bij polyneuropathie is er sprake van zenuwproblemen op meerdere plaatsen in je lichaam.
• Je spieren en je gevoel werken hierdoor niet volledig.
• Er zijn twee vormen van polyneuropathie: autonome polyneuropathie en perifere polyneuropathie.
• Polyneuropathie kan verschillende oorzaken hebben zoals tekorten, erfelijkheid, een infectie of een auto-immuunziekte. De oorzaak is niet altijd bekend.
• De symptomen van polyneuropathie zijn afhankelijk van de vorm die je hebt.
• De diagnose polyneuropathie wordt gesteld op basis van een lichamelijk en klinisch neurofysiologisch onderzoek.
• De behandeling van neuropathie is afhankelijk van de oorzaak en is meestal gericht op symptoombestrijding.

Polyneuropathie betekent dat je op meerdere plaatsen in je lichaam zenuwproblemen hebt. Daardoor werken je spieren en je gevoel niet volledig. Er zijn meerdere varianten van polyneuropathie:

• Autonome polyneuropathie. Bij deze variant worden zenuwen aangetast die betrokken zijn bij schijnbaar ‘automatische’ processen zoals je ademhaling en spijsvertering.
• Perifere polyneuropathie. Bij deze variant zijn de zenuwen van je perifere zenuwstelsel aangedaan. Deze zenuwen zijn betrokken bij het doorsturen van informatie van en naar je lichaam. Je kunt een onderscheid maken tussen zogenaamde sensorische en motorische zenuwen. De motorische zenuwen geven bewegingen door van je hersenen aan je spieren. De sensorische zenuwen geven gevoel door van je lichaam aan je hersenen. Bij perifere polyneuropathie zijn er vervolgens drie mogelijkheden:

1. Alleen je sensorische zenuwen zijn aangedaan.
2. Alleen je motorische zenuwen zijn aangedaan.
3. Zowel je sensorische als motorische zenuwen zijn aangedaan.

Doordat er verschillende vormen van polyneuropathie bestaan kunnen de klachten en symptomen ook heel verschillende zijn. Polyneuropathie werd vroeger ook wel de zenuwziekte of polyneuritis genoemd.

Polyneuropathie kent verschillende mogelijke oorzaken:

• Stofwisseling. Neuropathie ontstaat vaak als gevolg van bijvoorbeeld diabetes. Ook ziekten aan de schildklier of nieren kunnen neuropathie veroorzaken.
• Tekorten. Polyneuropathie kan ontstaan door een tekort aan bepaalde stoffen. Vaak zijn het vitaminetekorten die zorgen voor polyneuropathie. Deze oorzaak komt in Nederland vrijwel niet voor.
• Vergiftiging. Polyneuropathie kan veroorzaakt worden door overmatig alcohol- of medicijngebruik zoals bijvoorbeeld chemotherapie.
• Erfelijke oorzaken. Je kunt genetische afwijkingen hebben waardoor je polyneuropathie ontwikkeld. Vaak zijn er dan meerdere familieleden aangedaan.
• Infectie. Lepra, de ziekte van Lyme en AIDS  kunnen leiden tot polyneuropathie. Toch zijn deze infecties in Nederland niet vaak de oorzaak van polyneuropathie.
• Auto-immuunziekten. Bij auto-immuunziekten vecht je afweersysteem tegen lichaamseigen stoffen. Dit kan tot polyneuropathie leiden. Voorbeelden van auto-immuunziekten die kunnen leiden tot polyneuropathie zijn het Guillain-Barré Syndroom en de ziekte van Miller Fisher.
• Onbekende oorzaak. Als je last hebt van polyneuropathie, maar er geen andere oorzaak gevonden kan worden, heb je CIAP (chronische idiopathische axonal polyneuropathie).

Van welke symptomen en klachten je last hebt, hangt onder andere af van welke variant van polyneuropathie je hebt. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen klachten in je sensorische (gevoels)zenuwen en motorische (bewegings) zenuwen.

Symptomen van polyneuropathie in gevoelszenuwen

Als je last hebt van polyneuropathie in je sensorische (gevoels) zenuwen, dan kun je volgende klachten hebben:

• Doof gevoel.
• Prikkelingen.
• Tintelingen.
• Veranderd gevoel.
• Pijn.
• Evenwichtsstoornissen.

Symptomen van polyneuropatie in bewegingszenuwen

De volgende verschijnselen treden op bij polyneuropathie in je motorische (bewegings) zenuwen:

• Kramp.
• Dunner worden van spieren.
• Spierzwakte.

Dus als je polyneuropathie in zowel je gevoels- als bewegingszenuwen hebt, kun je een doof gevoel en krampen in je voeten hebben.

De diagnose polyneuropathie wordt gesteld op basis van verschillende onderzoeken. Vaak krijg je in ieder geval een lichamelijk onderzoek en een zogenaamd klinisch neurofysiologisch onderzoek. Tijdens dit klinische neurofysiologische onderzoek worden de zenuwen in armen en benen doorgemeten. Met elektroden worden de zenuwen geactiveerd. Vervolgens wordt gekeken hoe de zenuwbaan hierop reageert. Aan de hand van de reactie van je zenuwbaan kan bepaald worden of je zenuwen gezond of aangetast zijn. 

Omdat de symptomen van polyneuropathie heel verschillend zijn en ook kunnen voorkomen bij andere ziekten en problemen is het erg lastig om de diagnose te stellen. Om die reden is er voor artsen een zogenaamde richtlijn voor polyneuropathie gemaakt. Je arts zal aan de hand van een schema met verschillende onderzoeken proberen om een juiste diagnose te stellen afhankelijk van je symptomen. Je kunt hierbij denken aan onder andere bloedonderzoek.