Levercirrose

In het kort:

• Bij levercirrose is er sprake van littekenweefsel in de lever. Het afstervende leverweefsel wordt vervangen door vezelig weefsel. Hierdoor kan de lever niet meer normaal functioneren.
• Levercirrose kan veroorzaakt worden door een ontsteking zoals hepatitis B, vergiftiging of langdurig overmatig alcoholgebruik.
• De aandoening is moeilijk te behandelen. Het doel van de behandeling is de klachten te verminderen of verergering proberen te voorkomen.
• Levercirrose is te verdelen in stadia door middel van de Child Pugh classificatie waarmee onderscheid gemaakt wordt in de gevolgen van de leverschade.
• Wanneer levercirrose in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd bestaat de mogelijkheid op herstel van de leverfunctie.
• In het eindstadium van levercirrose is de lever zodanig beschadigd dat transplantatie de enige behandeling is.

De lever is een groot en belangrijk orgaan. Bij een volwassen persoon is de lever zo groot als een voetbal en weegt ongeveer 1,5 kg. De lever ligt rechtsboven in de buik achter de ribben, net onder het middenrif. Zonder lever kan een mens niet leven.

De lever is eigenlijk te vergelijken met een kleine chemische fabriek. Het vormt gal, bloedeiwitten, vetten en stoffen die de bloedstolling mogelijk maken. De lever slaat vitaminen en mineralen op en voert giftige, schadelijke stoffen zoals alcohol af.

Levercirrose betekent het proces van verlittekening van het weefsel in de lever. Levercirrose zelf is geen aandoening, maar het gevolg van een ontstekingsreactie in de lever. Bij levercirrose sterven cellen af door deze ontsteking en ontstaat er vezelig weefsel dat littekens (fibrose) vormt. Littekenweefsel heeft een heel andere structuur dan gezond leverweefsel, waardoor het moeilijk is om bloed door de lever te laten stromen. Aanvankelijk is de lever in staat zichzelf weer te herstellen, maar bij een langduriger ontstekingsreactie zal er zoveel littekenweefsel ontstaan dat de lever zijn functie niet meer goed kan uitoefenen.

Levercirrose is onder te verdelen in verschillende stadia die variëren in ernst. Er zijn verschillende classificatiemodellen die gebruikt worden. Veelal wordt levercirrose onder verdeeld in drie stadia door middel van de Child Pugh Stadia:

Stadium A levercirrose

Gecompenseerde levercirrose. In dit stadium zijn er nog geen klachten.  Meestal wordt de levercirrose in deze fase bij toeval ontdekt. 

Stadium B levercirrose

Er zijn al slokdarmspataderen die klachten kunnen geven. 

Stadium C levercirrose/gedecompenseerde levercirrose

In tegenstelling tot de eerdere stadia, spreken we bij stadium C van gedecompenseerde levercirrose.
Gedecompenseerde levercirrose betekent dat er een complicatie is opgetreden door de levercirrose. In dit geval is er sprake van een bloeding door de slokdarmspataderen, of er vormt zich vocht in de buik, ook wel ascites genoemd. 

Er zijn verschillende oorzaken van levercirrose. De ontstekingsreactie komt door de achterliggende leverziekte. De lever kan ziek worden door:

• Aangeboren afwijkingen.
• Stofwisselingsziekten.
• Virussen (hepatitis B)
• Bacteriën.
• Medicijnen.
• Langdurig overmatig alcoholgebruik.

Door middel van lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, beeldvormend onderzoek zoals echografie en eventueel leverpunctie of leverbiopsie achterhaalt de specialist de oorzaak van de levercirrose.

De ernst van de symptomen hangt nauw samen met de fase van levercirrose. Bij beginnende leverschade zijn er nog nauwelijks symptomen van levercirrose merkbaar. Levercirrose is een geleidelijk proces en pas als de lever meer schade heeft zullen er klachten ontstaan.

Symptomen (ver)gevorderde levercirrose

Eén van de meest bekende verschijnselen bij een niet goed werkende lever is geelzucht. Hierbij treedt een kleurverandering van de huid, ogen, ontlasting en urine op. Soms vormen zich er spider naevi, kleine spinvormige bloedvaatjes op de borst en bovenarmen.

Levercirrose in een verder gevorderd stadium levert veel klachten op. Bekende symptomen van levercirrose in een vergevorderd stadium zijn:

• Verlies van eetlust
• Misselijkheid en braken
• Onbedoeld gewichtsverlies
• Afname van spierkracht
• Jeuk
• Slechte adem
• Soms bloedende spataderen in slokdarm en endeldarm. 

Dit laatste komt doordat het stugge littekenweefsel maakt dat bloed een alternatieve route zoekt om van de lever terug naar het hart te gaan (portale hypertensie). Hierdoor kan ook vocht in je buik ontstaan (ascites), doordat het vocht de bloedvaten uitgedrukt wordt. Het is zelfs mogelijk dat je bloed ophoest. Het is belangrijk bij vage bovenbuikklachten die lange tijd bestaan en niet vanzelf verdwijnen, naar de huisarts te gaan. 

De prognose van levercirrose hangt af van schade die de lever geleden heeft. Een vroege diagnose van levercirrose is van belang, omdat in de beginfase herstel van de lever mogelijk is. Hoe groter de schade aan de lever, hoe slechter de prognose.