Hoest (Kuchen)

Hoesten is een veelvoorkomende klacht. Het is een krachtige, krampachtige vorm van uitademen na een diepe inademing. Hoest is meestal een reactie van het lichaam om vreemde stoffen en irriterend slijm uit de luchtpijp en de bovenste luchtwegen te verwijderen. Er bestaan allerlei soorten hoest:

• Lichte hoest (kuchen)
• Zware hoest (rochelhoest)
• Tijdelijke hoest (kriebelhoest of vastzittende hoest)
• Chronische hoest (astma of COPD)

De twee belangrijkste soorten hoest zijn vastzittende hoest en kriebelhoest.

Slijm ophoesten en vastzittende hoest

De slijmvliezen van de luchtwegen zijn erg gevoelig. Er wordt slijm geproduceerd door prikkeling van de luchtwegen door bijvoorbeeld infectie, stof of roken. Dit slijm raak je kwijt door het op te hoesten. Heb je last van veel of vastzittend slijm, dan wordt dit ook wel vastzittende hoest genoemd.

Wit slijm

In een gezonde situatie is slijm kleurloos. Bij een verkoudheid of allergie kan het slijm waterig zijn of witter dan normaal. Op dit moment hoef je je nog geen zorgen te maken.

Groen of geel slijm

Is het slijm echter geel, groen of geelgroen, dan kan het zijn dat je last hebt van een infectie of ontsteking. Dit is vaak het geval bij een flinke verkoudheid of geïrriteerde longen en luchtwegen. Blijf je langer groen of geel slijm ophoesten? Raadpleeg dan je huisarts.

Kriebelhoest (prikkelhoest of droge hoest)

Een andere vorm is de kriebelhoest (ook wel prikkelhoest genoemd). Hierbij lijkt het alsof er een prikkel of kriebel in je keel zit, maar dit is niet echt zo. Een virus is vaak de boosdoener. Daarnaast kan kriebelhoest ontstaan door bijvoorbeeld hooikoorts, luchtvervuiling, rook of kou. In tegenstelling tot vastzittende hoest, hoest je bij kriebelhoest nauwelijks slijm op. 

Er zijn verschillende aandoeningen die hoest veroorzaken en gepaard gaan met andere klachten. Enkele voorbeelden zijn:

• Verkoudheid: dit is de meest voorkomende oorzaak van hoesten. Bij verkoudheid heb je ook last van een loopneus en keelpijn.
• Griep: droge hoest, verkoudheidsklachten, hoofdpijn, hoge koorts en spier- en gewrichtspijn.
• Keelontsteking: rochelhoest en hevige keelpijn. Een keelontsteking ontstaat vaak uit een flinke verkoudheid.
• Strottenhoofdinfectie: droge of vastzittende hoest en pijn bij het slikken en spreken. Het is een uitbreiding van een verkoudheid of een keelontsteking naar het strottenhoofd.
• Longontsteking: versnelde, oppervlakkige en pijnlijke ademhaling met vastzittende hoest.
• Kinkhoest: hevige lange hoestbuien, je kunt er erg benauwd van worden. Ook overgeven is een symptoom van kinkhoest.
• Kroep: dit is een aandoening die alleen bij kinderen voorkomt. Het is een strottenhoofdinfectie die gepaard gaat met hoest, heesheid en een luidruchtige, moeizame ademhaling.
• Bronchitis: een aandoening waarbij de wand van de bronchiën (je lagere luchtwegen) ontstoken is. Het kan volgen op een verkoudheid of na griep. Je merkt het doordat je luchtwegen meer slijm gaan produceren.
• Astma: in aanvallen last van benauwdheid, piepende ademhaling en hoesten.
• COPD: snel benauwd en veel hoesten. Ook heb je een piepende ademhaling bij inspanning.

Hoesten na het eten

Het kan ook voorkomen dat je moet hoesten na het eten. Vaak komt dit doordat er vloeistof of voedsel in de luchtpijp terecht komt, in plaats van in de slokdarm. Hierdoor heb je een grotere kans op verslikking. Wanneer dit gebeurt, reageert je lichaam door te hoesten. Hiermee haal je de vloeistof of het voedsel uit de luchtpijp.

Hoestbuien tot enige tijd na een maaltijd? Dit kan duiden op slikproblemen door:

• Ouderdom
• Ziektes aan het zenuwstelsel als dementie of een beroerte
• Medicatie

Klachten die vaak samengaan met hoesten zijn:

• Slijm in de keel (eventueel vastzittend slijm)
• Kriebel in de keel
• Pijn in de keel
• Een droge keel
• Spierpijn in je buik
• Gekneusde rib bij hevig hoesten

Langdurig hoesten

Je hebt een chronische hoest wanneer deze langer dan twee weken aanhoudt of wanneer de hoest vaak terugkomt. Dit is een reden om langs de huisarts te gaan.

Meestal gaat hoesten vanzelf over wanneer ook de onderliggende oorzaak (zoals een ziekte of prikkel) verdwijnt. Dan is er dus geen behandeling nodig tegen de hoest. Je kunt echter wel een aantal dingen doen als je veel last hebt van het hoesten of als het hoesten lang aanhoudt.

Wat te doen tegen hoesten?

Meestal zijn er geen medicijnen nodig om het hoesten te onderdrukken. Alleen als je er erg veel last van hebt, bijvoorbeeld doordat je er niet van kunt slapen, worden medicijnen voorgeschreven. Dit zijn medicijnen die de prikkel onderdrukken, waardoor je minder hoest. Je geneest hier echter niet sneller door. Heb je veel slijm in je luchtwegen, dan is het niet verstandig om deze medicijnen te gebruiken. Hoesten houdt je luchtwegen juist schoon.

Het is verstandig contact op te nemen met je huisarts bij:

• Hoest die langdurig aanwezig blijft (twee tot drie weken)
• Hoest die steeds weer terugkomt
• Pijn op de borst
• Hoge koorts
• Moeilijke ademhaling en benauwdheid
• Ophoesten van bloederig slijm

Ouderen en hoesten

Ben je ouder dan 65? Dan moet je eerder contact opnemen met je huisarts, namelijk na een paar dagen flink hoesten.

Baby’s en hoesten

Als een baby hoest, moet je extra opletten. Neem bij een hoestende baby jonger dan zes maanden altijd contact op met je huisarts. Neem zeker contact op met de huisarts wanneer de baby suf is, minder drinkt, ontroostbaar huilt of ernstig benauwd is. Bij een baby ouder dan zes maanden neem je contact op met je huisarts wanneer hij of zij langer dan vijf dagen hoest. Lees hier meer over in ons dossier Hoestende baby’s met een piepende ademhaling. 

Er zijn een aantal tips om zelf je klachten te beperken:

• Veel drinken: hierdoor wordt het slijm minder taai en kun je het makkelijker ophoesten.
• Een hoestdrank werkt vaak verzachtend voor de keel.
• Een dropje of zacht zuurtje helpt om de hoest tijdelijk te verminderen en de keel te verzachten.
• Thee met honing werkt verzachtend.
• Zorg voor gezonde luchtkwaliteit in je woning. Prikkelhoest ontstaat namelijk vaak door te droge lucht (bijvoorbeeld door de airco of stoken).
• Houd je woning schoon, want stof prikkelt je luchtwegen.
• Voorkom dat je dampen inademt die je luchtwegen prikkelen, zoals verfdampen.
• Probeer niet te roken, want dit zorgt voor irritatie en daardoor voor extra hoestprikkels.
• Probeer niet te hard te praten of schreeuwen. Forceer je stembanden niet.