Emotioneel niet stabiel zijn kan te maken hebben met verschillende aandoeningen zoals overbelasting, stress, burn-out of een psychische aandoening zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis of andere psychische aandoeningen. Emotionele instabiliteit kan ook veroorzaakt worden door een lichamelijke kwaal, zoals een afwijking aan de hersenen of een hormonale disbalans door bijvoorbeeld schildklieraandoeningen.
Stress
Emotionele instabiliteit kan verschillende oorzaken hebben. Een veelvoorkomende oorzaak is stress. Je kunt bijvoorbeeld veel deadlines op je werk hebben of weinig waardering ontvangen. Kritiek van andere mensen kan ook stressvol zijn, net als te weinig tijd voor jezelf. Wanneer je veel stress hebt, kun je overbelast raken. Er is dan een disbalans tussen je draagkracht en de draaglast. Dit kan veel fysieke en mentale gevolgen hebben, zoals (tijdelijke) emotionele instabiliteit.
Psychische instabiliteit kan ook ontstaan wanneer je leven (tijdelijk) uit balans raakt, bijvoorbeeld wanneer je kleine kinderen hebt of mantelzorger bent. Je plaatst dan soms tijdelijk de behoeftes van anderen boven die van jezelf, waardoor je emotioneel uitgeput kan raken en daardoor emotioneel instabiel.
Hormoonverstoring
Ook hormonen zijn van belang bij het kunnen reguleren van emoties. Vooral oestrogeen speelt een belangrijke rol, dit hormoon is in meerdere mate aanwezig bij vrouwen. Bij een hoog niveau van oestrogeen ben je impulsiever. Bij een heel laag niveau van oestrogeen, zoals tijdens premenstrueel syndroom (PMS), kun je je neerslachtig en chagrijnig voelen. Je bent meestal ook prikkelbaarder en (tijdelijk) emotioneel instabieler.
Iedereen voelt zich wel eens emotioneel wat instabieler. Als de klachten ernstig zijn, je je belemmerd voelt in je dagelijks leven en ook andere klachten hebt, kan er meer aan de hand zijn. Zo kan psychische instabiliteit een onderliggend symptoom zijn van de volgende aandoeningen: