Pijn bij het vrijen (Dyspareunie)

In het kort:

• Pijn bij het vrijen komt voor bij mannen en vrouwen, voor, tijdens en/of na de seks.
• Soms is er een puur lichamelijke oorzaak, maar vaak is het een combinatie van lichamelijke en psychologische factoren.
• Bij vrouwen kan er sprake zijn van oppervlakkige en diepe pijn tijdens het vrijen. Oorzaken van oppervlakkige pijn zijn bijvoorbeeld droge slijmvliezen, vaginisme of vulvair vestibulair syndroom. Diepe pijn wordt veroorzaakt omdat de penis tegen de baarmoedermond aanstoot.
• Oorzaken van pijn bij het vrijen bij mannen zijn onder andere een vernauwing van de voorhuid, SOA, prostaatontsteking of ontsteking van de eikel.

Pijn bij het vrijen (dyspareunie) komt vaak voor, maar mensen vinden het meestal lastig om erover te praten. Zowel de man als de vrouw kan pijn voor, tijdens of na de seks ervaren. Jonge koppels evenals stellen op leeftijd kunnen kampen met dit probleem om verscheidene redenen. Soms is er een puur lichamelijk oorzaak aan te wijzen voor de pijn tijdens de geslachtsgemeenschap, maar vaker is het een combinatie van lichamelijke factoren en psychologische factoren.

Er zijn een heleboel verschillende redenen waarom een man of vrouw pijn kan ervaren voor, tijdens of na de seks.

Vrouwen

Bij vrouwen wordt er onderscheid gemaakt tussen diepe en oppervlakkige pijn bij het vrijen.   

Met oppervlakkige pijn wordt geduid op pijn die optreed bij contact met de vaginamond (de ingang van de vagina). Bijvoorbeeld bij het binnentreden van de penis in de vagina, of bij het inbrengen van een vinger of tampon. 

Oorzaken van oppervlakkige pijn:

• Droog slijmvlies 
• • Dit kan komen doordat je niet genoeg seksueel opgewonden bent.
  • Na de overgang, door hormonale veranderingen wordt het slijmvlies dunner en droger.
  • Vaginale schimmelinfectie.
  • Huidirritaties of huidziektes
  • Wassen met zeep, maar ook het scheren van het schaamhaar kan leiden tot droog slijmvlies.
  • Borstvoeding kan leiden tot minder oestrogeenproductie en daardoor droge slijmvliezen.
  • SOA
• Vaginisme
• Vulvair vestibulair syndroom

Diepe pijn treedt op bij penetratie. De pijn wordt veroorzaakt doordat de penis tegen de baarmoedermond aanstoot. Sommigen vrouwen ervaren dit als pijn in de onderbuik. 

Psychische factoren kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van pijn bij het vrijen. Zowel naast het bestaan van lichamelijke factoren, maar ook als enige oorzaak voor het pijn bij het vrijen. Als je niet voldoende seksueel opgewonden bent, kan je hierdoor pijn bij het vrijen ervaren. Wanneer je al vaker pijn hebt ervaren tijdens de geslachtsgemeenschap, kan je bang zijn dat het weer gebeurd. Dit kan ook komen door negatieve ervaringen op seksueel gebied. De gedachten aan de pijn of aan de negatieve ervaringen, leidt vaak tot verkramping van de spieren. Hierdoor worden de slijmvliezen niet voldoende vochtig, waardoor seks hebben moeilijker gaat.

Mannen

Bij mannen kan ook pijn bij het vrijen optreden:

• Vernauwing van de voorhuid (Fimosis), primair of als gevolg van een infectie.
• Te kort frenulum. Dit is een klein dun peesje dat verticaal over de eikel loopt en aan de voorhuid verbonden is.
• Ziekte van Peyronie.
• SOA.
• Prostaatontsteking.
• Ontsteking van de eikel.
• Liesbreuk.

De symptomen hangen samen met een de aanwezigheid van een eventuele onderliggende oorzaak. 

Pijn is een klacht die altijd aanwezig is. Daarnaast gaat het vaak gepaard met droge slijmvliezen bij de vrouw, doordat zij minder seksueel opgewonden raakt door de pijn die ze ervaart. 

Bij mannen kan een te kort frenulum inscheuren bij masturbatie of geslachtsgemeenschap waarbij het soms hevig kan bloeden en pijn veroorzaakt.

Als gevolg van pijn bij het vrijen kan ook je zin in seks (je libido) afnemen.