Vagina

De vagina of schede is het inwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan dat de baarmoeder verbindt met de buitenkant van het lichaam. Het begint bij de opening van de vagina (vulva). De behaarde buitenste (grote schaamlippen) en onbehaarde binnenste schaamlippen (kleine schaamlippen) omgeven de opening van de vagina. Boven de vagina, op de plek waar de binnenste schaamlippen bij elkaar komen, ligt de clitoris.  Aan weerskanten van de opening van de vagina bevinden zich de klieren van Barthlin. Deze produceren slijm. De vagina loopt door tot de baarmoederhals in de buikholte. De vagina is acht tot tien centimeter diep.

De vagina is een elastisch kanaal en dat omgeven is door spiertjes. Hieromheen ligt bindweefsel met bloedvaten, zenuwen en bekkenbodemspieren. De binnenkant is bedekt met een laag van kliertjes en is roze van kleur. De opening van de vagina wordt omgeven door een dun vliesje of randje (hymen of maagdenvlies). Over het hymen gaan veel verschillende verhalen rond, zoals dat het zou moeten scheuren bij de eerste keer seks. Dit hoeft echter helemaal niet zo te zijn.

Voortplanting en seksualiteit

Tijdens geslachtsgemeenschap wordt de vagina gepenetreerd door de penis. De functie van de schaamlippen is om de vagina te beschermen. Tijdens seksuele opwinding zwellen de kleine schaamlippen op en door het vocht dat zij afscheiden, kan de penis gemakkelijker in de vagina gebracht worden. Ook de clitoris zwelt op tijdens seksuele opwinding. Door stimulatie van de clitoris kan een vrouw een orgasme krijgen. Wanneer de man klaarkomt, komt sperma in de vagina terecht. De zaadcellen hierin gaan vervolgens via de baarmoeder naar de eileiders, op zoek naar de eicel.

Bevalling

Baby’s worden via de vagina geboren. Hierbij wordt de vagina tot wel tien centimeter opgerekt in de breedte. Dit gebeurt door het hoofdje van het kind. Na een bevalling herstelt de vagina zich weer tot haar oorspronkelijke formaat.

Voortplanting en seksualiteit

Voor bevruchting moet geslachtsgemeenschap plaatsvinden waarbij de penis van de man in de vagina gebracht wordt. Als de man dan klaarkomt, komen er miljoenen zaadcellen vrij in de vagina. Deze moeten via de baarmoederhals en baarmoeder bij de eicel in de eileider terecht komen en haar binnen ongeveer 24 uur bevruchten.

In de vagina wordt de zogenaamde vaginale afscheiding geproduceerd. Deze bestaat uit slijm geproduceerd door de baarmoedermond en afgestoten epitheelcellen van de vagina. Deze cellen bevatten glycogeen wat door de lactobacillus omgezet wordt in melkzuur (lactaat). Hierdoor blijft de zuurgraad van de vagina voldoende laag en dit beschermt tegen bacteriën die infecties kunnen veroorzaken. Rond de eisprong neemt de hoeveelheid afscheiding toe.

Ook door seksuele opwinding kan de afscheiding toenemen. Dit komt door de verhoogde bloedtoevoer, waardoor vocht door de vaginawand komt. De afscheiding kan ook verhoogd worden door de slijmklieren van Barthlin. De verhoogde slijmproductie bij seksuele opwinding zorgt ervoor dat de penis gemakkelijker in de vagina te brengen is.

Bevalling

De bevalling begint met de ontsluiting van de baarmoedermond. Dit gaat samen met samentrekkingen van de baarmoeder, de ontsluitingsweeën. Hierdoor wordt de baarmoedermond zachter en weker. In de loop van tijd nemen de weeën toe en worden ze krachtiger. Wanneer de baarmoedermond een diameter van 10 cm heeft bereikt, begint de uitdrijvingsfase. Hierbij wordt door krachtige samentrekkingen van de baarmoeder (uitdrijvingsweeën) en persen van de moeder de baby door de vagina (het geboortekanaal) geduwd. Voor dit stadium breken de vliezen vaak, vaak al tijdens de ontsluitingsfase. De weeën worden veroorzaakt door het hormoon oxytocine wat gemaakt wordt in het hersenaanhangsel (hypofyse). Het hoofdje van de baby komt in de meeste gevallen als eerst naar buiten. Dit is het grootste gedeelte van de baby en kost dus de meeste moeite om naar buiten te persen. Daarna is vaak nog maar één perswee nodig om het lijfje naar buiten te duwen.

Ongeveer een half uur nadat de baby is geboren, worden de placenta en vliezen uitgestoten (nageboorte). De baarmoeder trekt dan samen, waardoor de placenta loslaat van de baarmoederwand. Dit laat een wond achter in de baarmoeder, waardoor je één tot twee weken na je bevalling nog wat bloed zal verliezen.

Er bestaan verschillende aandoeningen van de vagina. Zo zijn er verschillende infecties die je aan je vagina kunt oplopen. Naast de SOA’s zijn er ook nog de vaginale schimmelinfectie en de bacteriële vaginose.

Vaginale droogheid kan zorgen voor pijn bij het vrijen. En bij vaginisme worden de bekkenbodemspieren onbewust zodanig aangespannen, dat geslachtsgemeenschap niet of nauwelijks mogelijk is.

Een vaginagezwel wordt vaak veroorzaakt door genitale wratten. Wratten die jarenlang bestaan kunnen uitgroeien tot een kwaadaardig gezwel. Kanker van de vagina komt echter heel weinig voor.

Wanneer je geboren bent met het MRK syndroom dan zijn je baarmoeder en vagina niet of onvolledig aangelegd.

Vaginale afscheiding is geen aandoening, maar een normaal verschijnsel. Als het wit van kleur is noemen we het witte vloed wat wijst op een vaginale schimmelinfectie.