De invloed van je leefstijl op je gezondheid

Voeding en gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. We weten allemaal wel dat gezond eten belangrijk is, maar toch eten we vaak nog te veel zout, te weinig fruit, te weinig groente en te veel verzadigd vet. 

Gezond eten verlaagt de kans op onder andere hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en een aantal vormen van kanker. Als je al ziek bent kun je het verloop van de ziekte vaak positief beïnvloeden met gezonde voeding.

Alcohol

Al bij kleine hoeveelheden alcohol, neemt de kans op verschillende soorten kanker toe. Daarnaast vergroot alcohol ook de kans op beroertes, leverziektes, diabetes type 2 en verminderde vruchtbaarheid. Er wordt weleens gezegd dat een matige alcoholconsumptie het risico op een aantal ziekten verlaagt, maar deze eventuele voordelen wegen niet op tegen de nadelen voor je gezondheid. 

Wat is gezonde voeding?

Je kunt je gezondheid positief beïnvloeden met voeding, door onder andere: 

• Veel groente en fruit te eten.
• Minder vlees en meer plantaardig te eten. Wissel vlees af met vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten.
• Voldoende te drinken. Het gaat hierbij om water, thee en koffie. Drink weinig alcohol en zoete dranken.
• Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten te gebruiken. Deze zijn rijk aan goede vetten. 
• Vooral volkorenproducten te kiezen, zoals volkorenbrood, volkoren pasta, couscous en zilvervliesrijst.
• Minder zout te gebruiken, door zelf minder zout toe te voegen maar ook door minder kant-en-klaarproducten te gebruiken. 

Kleine stapjes zijn prima. Je hoeft het roer niet rigoureus om te gooien, maar verander je eetgewoonten stap voor stap. Zo is het ook makkelijker vol te houden.

Als houvast kun je de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum aanhouden. Als je volgens deze richtlijnen eet, krijg je de voedingsstoffen binnen die je nodig hebt. Bij een bepaalde ziekte of aandoening kan een diëtist je adviseren over gezonde voeding die bij je situatie past.

Te weinig bewegen verhoogt het risico op depressie en chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Bij ouderen verhoogt het daarnaast ook de kans op botbreuken. Het is daarom belangrijk om meer te bewegen én om minder stil te zitten.

Volgens de Gezondheidsraad moeten volwassenen minstens tweeënhalf uur per week matig intensief bewegen (bijvoorbeeld fietsen of wandelen). Dit mag worden verspreid over verschillende dagen. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel. Slechts 45% van de Nederlanders haalt deze norm echter.

Roken vergroot de kans op (long)kanker, hart- en vaatziekten, longziektes en diabetes, en is daarmee de grootste veroorzaker van vroegtijdige ziekte en sterfte. Bijna de helft van alle rokers overlijdt aan de gevolgen ervan en een kwart van de rokers al voor hun 65e. 

Stoppen met roken heeft, ook op de korte termijn, veel gezondheidsvoordelen:

• Al na 3 dagen heb je meer energie en adem je makkelijker.
• Na 2-12 weken verbeteren je longfunctie en bloedsomloop.
• Na een maand is je conditie verbeterd.
• Na 1 jaar is je risico op hart- en vaatziekten gehalveerd.
• Na 5-15 jaar loop je geen verhoogd risico meer op een beroerte.
• Na 10 jaar is het risico op longkanker gehalveerd en ook het risico op andere soorten kanker verminderd.
• Na 15 jaar loop je geen verhoogd risico meer op hart- en vaatziekten.

Moeite met stoppen? Je huisarts kan je hierin begeleiden. 

Meeroken

Ook meeroken heeft een negatieve invloed op je gezondheid. Niet-rokers die via ‘meeroken’ veel in aanraking komen met tabaksrook, hebben ongeveer 20% meer kans op longkanker.

Steeds meer mensen ervaren langdurige stress en ook burn-outs komen steeds vaker voor. Een beetje spanning voorafgaand aan bijvoorbeeld een examen of een belangrijk gesprek is prima; dit zorgt er namelijk voor dat je goed kunt opletten en snel reageert. Maar stress kan ook een probleem worden en ongezond zijn. Het gaat dan vaak samen met klachten als somberheid, sneller emotioneel zijn, slaapproblemen, hoofdpijn en maagklachten. Langdurige stress is letterlijk levensgevaarlijk en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Ook verhoogt het de kans op een beroerte, bij vrouwen meer dan bij mannen (33% vs. 22%). 

Daarnaast zorgt stress er vaak voor dat je ongezonder gaat leven. Veel mensen met stress gaan ongezonder eten, minder bewegen en/of meer alcohol drinken waardoor je in een vicieuze cirkel terecht kunt komen.  

Kom je er zelf niet uit? Bespreek het dan gerust met je huisarts. Hij of zij kan je verder adviseren en je eventueel doorverwijzen naar een psycholoog.