Osteoporose en prednison

Stootkuren zijn een reeks korte kuren die meestal worden toegepast bij oplevingen van ziekten. Maar uit onderzoek van longarts Emile Dubois blijkt dat stootkuren een van de bijwerkingen van prednison, osteoporose ofwel botontkalking, juist flink kunnen verergeren.

Op basis van zijn onderzoek en van literatuurstudie stelt Dubois vast dat waarschijnlijk het meeste verlies aan botdichtheid optreedt in de eerste maand dat iemand prednison gebruikt. Dubois onderzocht een groep mannen met de ziekte COPD die een dagelijkse onderhoudsdosering prednisolon kregen van minder dan 7,5 mg per dag. Hij vergeleek deze groep met een groep mannen die telkens bij een opleving van hun ziekte een stootkuur van in totaal tweehonderd tot driehonderd mg kregen. Deze groep mannen had na een reeks van vier tot vijf stootkuren een beduidend lagere botmineraaldichtheid dan de groep mannen die een onderhoudsdosis kregen. Opmerkelijk, want de mannen met een onderhoudsdosis kregen een hogere totaaldosis, tien tot twintig keer meer dan de groep die de stootkuren kreeg.

Patiënten krijgen volgens Dubois in het begin van elke stootkuur steeds weer te maken met maximaal botverlies. Hij adviseert artsen om patiënten met COPD bij regelmatige oplevingen van hun ziekte te blijven behandelen met een lage dosering prednison en daarbij botbeschermende middelen te geven.

Prednison is een synthetische variant van het menselijke bijnierschorshormoon. Prednison is een corticosteroïd, dat lichamelijke reacties bij ontstekingen en infecties onderdrukt. Natuurlijke bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties en worden door het lichaam gebruikt voor het vrijmaken en opslaan van energie, mineralen en zouten.

Prednison wordt vooral  gebruikt bij aandoeningen waarbij ontstekingsverschijnselen voorkomen, zoals astma, COPD, reuma, multiple sclerose (MS), lupus erythematodes (LE), bepaalde bloedziekten, de darmziekten colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Prednison wordt ook ingezet tegen sommige vormen van kanker en bij het voorkomen van afstotingsreacties na orgaantransplantaties.

Een stootkuur is een behandeling van enkele dagen tot twee weken met een hoeveelheid van dertig tot tachtig mg prednison per dag. Dit is een grotere hoeveelheid dan bij de meeste langdurige behandelingen. Een langdurige behandeling duurt enkele maanden of langer en bestaat uit een hoeveelheid van ongeveer tien mg tot twintig mg per dag.

Auteur: Jan Willem Wensink
Bronnen: Ziekenhuis.nl, Medicijn Prednisolon, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)