Griep (Influenza)

De term griep wordt vaak gebruikt als synoniem voor een zware verkoudheid. Dit is niet correct. In tegenstelling tot griep wordt een verkoudheid niet veroorzaakt door het griepvirus (influenzavirus). Besmetting met het griepvirus kan leiden tot ernstiger klachten dan een (zware) verkoudheid. Voor de meeste mensen is griep onschuldig, maar de ziekte kan gevaarlijk zijn voor kleine kinderen, astmapatiënten, zwangere vrouwen en ouderen. 

Griepvirus (influenzavirus)

Er is niet één griepvirus; er bestaan meerdere soorten. Ook muteren (veranderen) deze soorten voortdurend. Al deze verschillende griepvirussen verschillen van elkaar wat betreft besmettelijkheid en klachten. Zo heb je onder andere het griepvirus H1N1 – dat Spaanse en Mexicaanse griep veroorzaakt – en H5N1, een vorm die vogelgriep veroorzaakt. Het verkoudheidsvirus en het coronavirus zijn geen griepvirussen.

Griep is erg besmettelijk. Het griepvirus verspreidt zich gemakkelijk via waterdruppeltjes die ontstaan bij hoesten, niezen en praten. Alleen al door in de buurt te zijn van een besmet iemand die hoest of niest, kun je via de lucht het virus binnenkrijgen. Ben je besmet, dan kun je het griepvirus verspreiden vanaf een dag vóórdat je klachten krijgt. Het is daarom belangrijk om op je hygiëne te letten als er griep heerst. Enkele tips:

• Gebruik papieren zakdoekjes en gooi deze direct na gebruik weg. 
• Bedek je mond als je moet hoesten of niezen met je elleboog.
• Vermijd lichamelijk contact met mensen.
• Was regelmatig je handen, vooral na hoesten, niezen en het aanraken van je gezicht.

In Nederland heerst er iedere winter wel een griepepidemie – ook wel griepgolf genoemd. De geschiedenis kent griepepidemieën die veel dodelijke slachtoffers hebben geëist. De bekendste is waarschijnlijk de Spaanse griep, die in het begin van de twintigste eeuw tussen de twintig en honderd miljoen slachtoffers eiste. Een meer recente griepepidemie was in 2009, toen de Mexicaanse griep door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) tot pandemie (wereldwijde epidemie) werd uitgeroepen.

Zomergriep

Zomergriep is geen ziekte die wordt veroorzaakt door het griepvirus. Griep komt in Nederland haast alleen in de winter voor. Voel je je ziek in de zomer? Dan is dit waarschijnlijk een buikgriep, veroorzaakt door bijvoorbeeld het norovirus. Ook een voedselvergiftiging komt vaak voor in de zomer en kan ervoor zorgen dat je je flink ellendig voelt.

Het griepvirus veroorzaakt een infectie aan zowel het slijmvlies van de keel, neus of bijholten als de luchtwegen. Griep lijkt daarom op een zware verkoudheid. Van ‘echte’ griep voel je je erg ziek. Je ligt een paar dagen in bed en soms voel je je langere tijd moe of lamlendig. De belangrijkste griepverschijnselen zijn:

• koorts
• koude rillingen
• hoofdpijn
• keelpijn
• spierpijn
• droge hoest
• een slechte eetlust
• kortademigheid
• vermoeidheid en slapeloosheid
• stijve, pijnlijke ledematen
• een verstopte of loopneus

Grieppatiënten van 50 jaar of ouder, kleine kinderen, en mensen met een verminderde weerstand lopen het risico longontsteking of andere bijkomende infecties te krijgen. Boven de 65 jaar zijn longontsteking en griep een belangrijke doodsoorzaak.

De incubatietijd van griep is 24 tot 48 uur. Dit betekent dat je 24 tot 48 uur na besmetting met het griepvirus ziek wordt. Vervolgens ben je meestal een aantal dagen zo ziek dat je alleen maar in je bed kan liggen. Hierbij heb je koorts en koude rillingen. Die koorts ontstaat meestal snel: binnen een halve dag. Na 3 tot 5 dagen neemt de koorts af, maar de andere symptomen kunnen langer aanhouden. Volledig herstel van de griep kan wel 3 weken duren.

Griep zonder verkoudheid of koorts

Als je griep hebt, hoef je niet alle klachten van een verkoudheid te hebben. Griep gaat meestal gepaard met keelpijn en een droge hoest, maar verder verschillen de klachten met die van een verkoudheid. Zo kan een loopneus (typisch bij verkoudheid) voorkomen bij griep, maar is dit niet altijd het geval. Koorts is daarentegen een van de belangrijkste symptomen van griep. Griepverschijnselen zonder koorts wijzen in de meeste gevallen een (zware) verkoudheid en geen echte griep.

Twijfel je of je griep hebt of een verkoudheid? Check je symptomen!

Symptomenchecker

Griep is voor de meeste mensen ongevaarlijk en gaat vanzelf over. Rust houden en uitzieken is voldoende. Er bestaat helaas geen paardenmiddel tegen griep waardoor je in één keer beter wordt. Ook antibiotica – werkzaam tegen bacteriën – werken niet tegen griep; de ziekte wordt veroorzaakt door een virus.

Soms kunnen mensen bij een griepinfectie virusremmende medicijnen krijgen. Deze medicijnen zorgen ervoor dat het griepvirus zich niet verder door het lichaam verspreidt. Dit is bij gezonde mensen meestal niet nodig. Wel zijn er een aantal dingen die je kunt doen om goed voor jezelf te zorgen tijdens je ziekbed:

• Drink voldoende. Door de koorts ga je veel zweten. Het is belangrijk om het vocht dat je daarbij verliest goed aan te vullen. Daarbij helpt drinken bij de zere keel en het hoesten.
• Voorkom onderkoeling. Ook al heb je het misschien erg warm door de koorts, zorg ervoor dat je niet afkoelt. Kleed je dus warm genoeg aan of kruip lekker onder een dekentje op de bank of in bed.
• Gebruik een milde pijnstiller. Paracetamol verlicht eventuele hoofd- en spierpijn en werkt koortsverlagend.
• Doe rustig aan. Je kunt echt flink ziek zijn van griep. Door rust te nemen, kan je lichaam alle energie gebruiken om het virus te bestrijden. Doe het dus rustig aan, ook nadat de koorts is gezakt. Neem voldoende tijd voor volledig herstel. 

Er bestaat een middel om griep te helpen voorkomen: de griepprik. Eind oktober of begin november kunnen sommige mensen bij de huisarts een griepprik krijgen. In Nederland krijgen vooral risicogroepen de griepprik. Onder deze risicogroepen vallen bijvoorbeeld ouderen, diabetici, longpatiënten en mensen die door andere ziektes of medicatie een verminderde weerstand hebben. De prik geeft soms een dag pijn in de arm, maar maakt je verder niet ziek.

Griepvirussen zijn moeilijk te bestrijden omdat ze steeds veranderen. Hierdoor is het lastig om vaccins te ontwikkelen die werkzaam zijn tegen de nieuwste mutatie van de griep. Onderzoekers zijn continu bezig met voorspellen welke vorm van het griepvirus deze winter de epidemie veroorzaakt. Daarom bevat de griepprik altijd het vaccin voor meerdere vormen van het virus om de kans op succes te vergroten. In veel gevallen voorkomt de griepprik dat je griep krijgt. Krijg je desondanks toch griep, dan zorgt de prik dat je er veel minder last van hebt.

De informatie op deze pagina is gebaseerd op de volgende bronnen:

• LCI (Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding)
• RIVM
• WHO (Wereldgezondheidsorganisatie)
• Nivel
• Medscape
• CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen)