Jeugdreuma (Juveniele Idiopathische Artritis)

Jeugdreuma of Juveniele Idiopathische Artritis (JIA) is de verzamelnaam voor chronische gewrichtsontstekingen bij kinderen onder de zestien jaar. Jeugdreuma is dus een verzamelnaam voor vormen van reuma die alleen bij kinderen voorkomen. De auto-immuunziekte komt niet zo vaak voor. In Nederland zijn er tussen de tweeduizend en drieduizend kinderen met jeugdreuma. Binnen deze aandoening vallen drie verschillende vormen van jeugdreuma, namelijk:

• Oligoarticulaire jeugdreuma, waarbij maximaal vier gewrichten zijn aangetast. Dit zijn meestal gewrichten van het been.
• Polyarticulaire jeugdreuma, waarbij minimaal vijf gewrichten zijn aangetast. Dit kan oplopen tot wel veertig gewrichten. Vaak zijn de gewrichten aan beide kanten van het lichaam ontstoken, zoals beide knieën of beide heupen.
• Systemische jeugdreuma, ook wel de ziekte van Still, waarbij naast de gewrichten ook organen ontstoken kunnen zijn.

Jeugdreuma is een grillige ziekte. Een kind kan zich de ene dag kiplekker voelen en de volgende dag kan het weer helemaal mis zijn. Ook het verloop van de ziekte is moeilijk te voorspellen.

Het woord idiopathisch in JIA geeft aan dat de precieze oorzaak van de jeugdreuma niet bekend is. Wel is bekend dat jeugdreuma een auto-immuunziekte is. De klachten worden veroorzaakt doordat het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt. Hierdoor ontstaan ontstekingen aan de gewrichten en soms ook aan de organen, afhankelijk van de vorm van jeugdreuma. Erfelijke factoren kunnen het risico op het ontstaan van deze aandoening vergroten.

De symptomen die iemand met jeugdreuma ervaart verschillen per vorm van de ziekte. Er zijn echter ook symptomen die bij iedere vorm van jeugdreuma kunnen voorkomen, namelijk:

• Stijve gewrichten bij het wakker worden
• Gezwollen en warm aanvoelende gewrichten.
• Pijnlijke gewrichten, soms erger wanneer het gewricht wordt bewogen. De pijn kan weken tot maanden aanhouden. Door de pijn wil een kind soms niet lopen.
• Vertraagde groei.
• Een terugwijkende kin, dit kan ontstaan wanneer de kaakgroei wordt belemmerd.
• Ontsteking van de iris (iridocyclitis), wat kan leiden tot glaucoom of zelfs blindheid.

Naast bovengenoemde symptomen van jeugdreuma kunnen er bij sommige vormen van deze aandoening ook andere symptomen voorkomen.

Symptomen bij oligoarticulaire jeugdreuma

Bij oligoarticulaire jeugdreuma komen vaak alleen de generieke symptomen voor.

Symptomen bij polyarticulaire jeugdreuma

Bij polyarticulaire jeugdreuma kan het kind ook last hebben van koorts, een vergrote milt of lymfeklieren en ontstoken pezen en bindweefsel rond de gewrichten. Dit wordt tenosynovitis of peesschedeontsteking genoemd.

Symptomen bij systemische jeugdreuma

Ook bij systemische jeugdreuma kunnen een vergrote milt of lymfeklieren voorkomen, maar ook een vergrote lever. Soms raakt het vlies rond het hart ontstoken. In zeldzame gevallen raken de nieren ontstoken. Vóór het optreden van een gewrichtsontsteking kan iemand met systemische jeugdreuma hoge koorts en huiduitslag hebben. De lichaamstemperatuur stijgt en daalt gedurende minstens twee weken. Iemand met systemische jeugdreuma kan zich daarom moe en futloos voelen.

Er bestaat nog geen specifiek laboratoriumonderzoek waarmee jeugdreuma kan worden aangetoond. Wel wordt het bloed van het kind onderzocht op reumafactoren en op antilichamen die soms worden gevonden bij mensen met een andere auto-immuunziekte. Reumafactoren zijn een groep antistoffen die vaak in hoge concentraties voorkomen in het bloed van mensen met reuma of reumatoïde artritis. Ze worden vaak niet gevonden bij kinderen met jeugdreuma, terwijl de reumafactor en antilichamen wel kunnen voorkomen bij kinderen met andere aandoeningen. Deze onderzoeksmethode biedt daarom niet altijd duidelijkheid.

De uiteindelijke diagnose van jeugdreuma wordt meestal gesteld aan de hand van de symptomen die het kind ervaart en aan de hand van een lichamelijk onderzoek. Op de lange termijn kunnen röntgenfoto’s de veranderingen in de botten of gewrichten aantonen die kenmerkend zijn voor jeugdreuma.