Bijnieren

De bijnieren zijn twee kleine organen die bovenop een vetlaag op de nieren liggen. Ze wegen elk ongeveer vijf gram en zijn grijsachtig van kleur. Bijnieren bestaan uit twee delen, het merg (medulla) binnenin en de schors (cortex) aan de buitenkant. Het bijniermerg bestaat uit zenuwweefsel. De bijnierschors bestaat uit drie lagen, met elk een andere functie. Om de bijnieren heen ligt het bijnierkapsel en een beschermlaag van vetweefsel. 

De functie van de bijnieren is het produceren van hormonen. Ze maken de volgende hormonen:

• Adrenaline en Noradrenaline.
• Cortisol.
• Aldosteron. 
• Androgenen (mannelijke geslachtshormonen) en oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen). 

Hieronder wordt uitgelegd waar in de bijnieren deze hormonen aangemaakt worden en hoe ze werken.

In het merg van de bijnieren wordt (nor)adrenaline en dopamine gemaakt. Deze hormonen staan bekend als de ‘vecht-of-vlucht’ hormonen, omdat ze ervoor zorgen dat het lichaam een extra inspanning kan verrichten bij gevaar of stress. Het hart gaat sneller kloppen en er komt extra glucose, dat in je lichaam opgeslagen was, vrij voor extra energie. Wanneer het gevaar geweken is, vermindert de adrenalineproductie. Het lichaam reageert dan weer normaal. 

In de buitenste laag van de bijnierschors wordt aldosteron geproduceerd. Aldosteron reguleert de mineraalhuishouding door de nieren minder zout uit te laten scheiden. Hiermee regelt aldosteron indirect ook de bloeddruk. 

De middelste laag van de bijnierschors produceert cortisol, dat de aanmaak en opslag van glucose stimuleert. Cortisol speelt ook een rol bij de afweer tegen ziekteverwekkers. En heeft invloed op je slaap- waakritme.

De binnenste laag van de bijnierschors produceert androgenen en oestrogenen, die een rol spelen bij de ontwikkeling van de geslachtskenmerken van mannen en vrouwen.

Er zijn verschillende bijnieraandoeningen:

• Het Syndroom van Cushing, is een aandoening waarbij te veel cortisol wordt geproduceerd door de bijnieren. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een gezwel in de bijnierschors. 
• In het merg van de bijnier kan ook een gezwel ontstaan. Dit noem je een bijniermerggezwel.
• Als je de ziekte van Addison hebt, wordt er te weinig cortisol en aldosteron geproduceerd door de bijnieren. Bij de ziekte van Addison beschadigt je eigen immuunsysteem de bijnierschors, waardoor deze minder goed werkt. 
• Verder kunnen de bijnieren vanaf de geboorten vergroot zijn. We spreken van een aangeboren bijniervergroting. De oorzaak hiervan is een gebrek aan het eiwit dat de aanmaak van cortisol regelt.
• De ziekte van Conn zorgt door een goedaardige tumor in de bijnierschors voor een teveel aan het hormoon aldosteron. Eén van de gevolgen is een verhoogde bloeddruk.