Menopauze en overgangsverschijnselen

Veel mensen denken onterecht dat de menopauze hetzelfde is als de overgang. Met de overgang bedoelen we de hele periode waarin je langzaam van een vruchtbare periode overgaat naar een onvruchtbare periode. In totaal kan de overgang wel tien jaar duren. Het vrouwenlichaam verandert in deze periode. Het is wel zo dat de menopauze plaatsvindt tijdens de overgang. De menopauze is het stoppen van de menstruatie. Naast de menopauze zijn er nog verschillende andere fasen die horen bij de overgang. In dit dossier vind je informatie over deze gehele overgangsperiode:

• De fase voor de menopauze heet de premenopauze. Welke overgangsverschijnselen kenmerkend zijn voor deze periode lees je op de pagina Premenopauze.
• De perimenopauze is een vrij onbekende fase in de overgang. Lees er meer over op de pagina Perimenopauze.
• Met de menopauze wordt de laatste menstruatie bedoeld. Meer over de menopauze en bijbehorende klachten lees je op de pagina Menopauze.
• Ook na het stoppen van de menstruatie kun je last hebben van verschillende klachten. Lees er meer over op de pagina Postmenopauze.

Veel vrouwen vragen zich af op welke leeftijd je in de overgang komt. De precieze leeftijd is echter lastig aan te geven en verschilt per vrouw. Gemiddeld begint de overgang rond een leeftijd van 46 jaar. Bij de meeste vrouwen treedt de laatste menstruatie (menopauze) op rond het vijftigste levensjaar. De precieze leeftijd van de menopauze kun je officieel pas stellen als de menstruatie twaalf maanden uitblijft. Echter kan de menstruatie al jaren daarvoor onregelmatiger worden en de overgang in werking treden. Het lichaam en de hormoonspiegel veranderen geleidelijk.

Overigens komen sommige vrouwen al op jonge leeftijd oftewel vervroegd in de overgang. Dit heet Primaire Ovariële Insufficiëntie. Je leest er meer over op de pagina Vervroegde overgang.

Tijdens de overgang krijgt zo’n tachtig procent van de vrouwen te maken met overgangsverschijnselen. Het ontstaan van overgangsverschijnselen heeft alles te maken met de verandering van hormonen in het lichaam. Naarmate je ouder wordt neemt het aantal hormonen af. De hormonen die invloed hebben op overgangsverschijnselen zijn:

• Oestrogeen – ook wel vrouwelijk hormoon genoemd omdat oestrogeen betrokken is bij de ontwikkeling van vrouwelijke geslachtskenmerken. Oestrogenen spelen ook een rol bij de soepelheid van je spieren, slijmvliezen en huid.
• Progesteron – dit hormoon bevordert de voorbereiding van het baarmoederslijmvlies voor de innesteling van een bevruchte eicel.
• Androgeen – mannelijk hormoon waarvan de productie meestal stopt na de overgang.
• Testosteron – vrouwen maken kleine hoeveelheden testosteron aan wat invloed heeft op je seksuele drive, lichaamsbeharing en spierontwikkeling.
• Follikel stimulerend hormoon (FSH) – stimuleert de groei van eiblaasjes (follikels) die vervolgens oestrogeen produceren.

Tijdens de overgang bereidt je lichaam zich langzaam voor op een onvruchtbare periode. Hierdoor is het lichaam tijdelijk van slag en schommelt de hormoonproductie. Deze schommelingen veroorzaken verschillende overgangsklachten. Bekende overgangsverschijnselen zijn:

• Opvliegers en nachtzweten
• Onregelmatige of uitblijvende menstruatie
• Gewichtstoename
• Verandering in huid en haar
• Mentale klachten, zoals somberheid
• Haaruitval
• Vaginale en seksuele klachten, zoals vaginale droogte en pijn tijdens het vrijen

Heb je last van overgangsverschijnselen en wil je weten hoe je deze kunt verminderen? Lees dan verder op de pagina Overgangsklachten verminderen.