Gaatjes (Cariës, tandbederf)
Wat zijn gaatjes?
Als je een gaatje in je tanden hebt, spreken we ook wel van cariës of tandbederf. Gaatjes worden veroorzaakt door de bacteriën in tandplak. Tandplak bevindt zich op je tanden en kiezen. De bacteriën in het tandplak zetten koolhydraten (suikers en zetmeel) om in zuren. Dit is slecht voor je gebit. Door het zuur verdwijnt een deel van je glazuur onder het oppervlak, terwijl het oppervlak onbeschadigd blijft. Als er te veel intern glazuur is verdwenen, barst het glazuuroppervlak ook. Hierdoor ontstaan gaatjes.
Velen denken dat gaatjes in de tanden van een melkgebit niet erg zijn, omdat het gebit toch nog gewisseld moet worden. Dit is echter een groot misverstand. Het blijkt namelijk dat als kinderen gaatjes in een melktanden hebben ze grote kans hebben op het ontwikkelen van tandvleesproblemen.
Oorzaken van gaatjes
Gaatjes kunnen veroorzaakt worden door:
- Tandplak. Tandplak is een onzichtbaar laagje over je tanden en kiezen. Door de bacteriën in het tandplak ontstaan gaatjes in je tanden.
- Slechte mondhygiëne. Door een slechte mondhygiëne ontstaat er steeds meer tandplak op en tussen je tanden. Daarom is het belangrijk om elke dag je tanden te poetsen.
- Het eten en drinken van koolhydraten (suikers en zetmeel). Dit bevordert de vorming van tandplak.
- Verminderd speeksel. Speeksel beschermt je tanden en kiezen tegen cariës. Je kunt minder speeksel hebben door bijvoorbeeld medicijngebruik of een verwijderde speekselklier.
Symptomen bij gaatjes
Vaak merk je niet gelijk dat je gaatjes in je tand of kies hebt. Pas als het vergevorderd is, merk je meestal de symptomen van gaatjes op. Voorbeelden van symptomen van gaatjes en tandbederf zijn:
- Kiespijn. Vooral bij het consumeren van hete, koude of zoete dranken en etenswaren.
- Aanhoudende pijn in de kaak. Soms gaat dit gepaard met pijn in het oor of gezicht.
- Slechte adem en/of vieze smaak in de mond.
- Donkere verkleuringen, een groefje of witte vlekken op je tand kunnen duiden op cariës.
Diagnose van gaatjes
Om vast te stellen of jij gaatjes in je tanden hebt, moet je naar de tandarts. De tandarts onderzoekt je gebit met een sikkelsonde (een haakje) en een mondspiegeltje. Vaak worden er ook röntgenfoto’s gemaakt. Aan de hand hiervan kan de tandarts nauwkeuriger zien of jij cariës hebt.
Gaatjes bij kinderen
Kunnen kinderen gaatjes krijgen? Het antwoord is ja. De gemiddelde leeftijd waarop kinderen hun eerste gaatje krijgen is 6 à 8 maanden. Zodra de eerste tandjes doorkomen, is het tandglazuur nog gevoelig waardoor snel gaatjes kunnen ontstaan. Gaatjes bij kinderen ontstaan vaak door slecht tandenpoetsen. Controleer daarom regelmatig het tandenpoetsen bij je kind.
Bezoek met je kind de tandarts bij een of meer van deze klachten:
- Aanhoudende pijn aan tanden of kiezen
- Gevoelige tanden
- Witte, kalkachtige of donkere plekjes op de tanden
- Aanhoudende slechte adem