Verstandskies pijn en verstandskies komt door

Verstandskiezen bevinden zich achterin de mond en hebben dezelfde functie als alle andere kiezen: het vermalen van voedsel zodat het beter verteerbaar is. De meeste mensen hebben vier verstandskiezen en de eerste verstandskies komt meestal door rond je zeventiende. Toch heeft niet iedereen verstandskiezen en ook niet bij iedereen komen de verstandskiezen ooit door. Bij maar liefst 25% van de Nederlandse bevolking ontbreekt er tenminste één verstandskies en 4% van de Nederlanders heeft helemaal geen verstandskiezen.

De verstandskies dankt zijn naam aan het feit dat je ze pas op latere leeftijd krijgt, net zoals je verstand. Daarom werden verstandskiezen vroeger ook wel ‘wijsheidstanden’ genoemd.

Zodra verstandskiezen doorkomen, kan dit veel pijn geven. Pijn aan verstandskiezen kan ook samengaan met andere tandpijn of kiespijn. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de verstandskies tegen andere tanden en kiezen aandrukt. Hieronder lees je meer over de oorzaken.

De oorzaak van pijn aan een verstandskies ligt vaak aan:

• Het doorkomen van de verstandskies;
• Het niet goed schoonhouden van de verstandskies;
• Gaatjes of tandvleesproblemen.

Twee andere, niet veel voorkomende, oorzaken van pijn aan een verstandskies zijn:

• Een cyste;
• Een tumor in het kaakbot dichtbij de verstandskies.

Wil je weten wat de oorzaak is van jouw pijn aan de verstandskiezen? Raadpleeg dan je tandarts.

Pijn aan verstandskies door doorkomen verstandskiezen

Doorkomende verstandskiezen kunnen veel pijn veroorzaken. Mensen hebben tegenwoordig een veel smallere kaak dan vroeger, hierdoor is vaak weinig of helemaal geen ruimte voor de verstandskies. De beperkte ruimte zorgt er vaak voor dat de verstandskies scheef doorkomt of maar deels doorkomt. Een scheefstaande verstandskies geeft soms problemen met kauwen. Het gebit kan niet meer goed sluiten of mensen bijten daardoor vaker op hun wang. 

Een half doorgekomen verstandskies heeft soms nog een losliggend stukje tandvlees over zich heen liggen. Dit stukje tandvlees is erg gevoelig voor infecties en veroorzaakt in het ergste geval een hevige tandvleesontsteking in de kaak.

Door het ruimtegebrek kan je verstandskies tegen andere tanden aandrukken, waardoor deze tanden ook pijn gaan doen. Veel mensen denken dat je andere tanden hierdoor ook scheef kunnen gaan staan, maar dit is niet waar. De verstandskiezen komen bij ruimtegebrek dan maar deels of scheef door.

Pijn aan verstandskiezen door slechte hygiëne

Pijn aan een verstandskies wordt soms veroorzaakt doordat de kies niet goed is schoongehouden. Het schoonhouden van de verstandskies kan dan ook erg lastig zijn omdat deze helemaal achter in de mond ligt. Als je je verstandskies niet goed schoonmaakt kun je problemen krijgen zoals:

• Gaatjes in de verstandskies
• Tandvleesproblemen
• Gaatjes in de kies ervoor

Lees hier alles over een goede mondhygiëne

Kloppende pijn achterin je mond is vaak een teken van pijn aan een verstandskies. De pijn kan constant zijn of het komt in vlagen voor. De pijn achter in je mond kan enkele tot meerdere dagen duren. Als je pijn hebt door het doorkomen van verstandskiezen, kan er een ontsteking ontstaan. Hoe heviger de ontsteking, hoe heviger de pijn aan de verstandkies. De pijn kan zich ook uitbreiden naar het tandvlees en het gehemelte, waardoor de lymfeklieren groter kunnen worden. Dit kan weer tot gevolg hebben dat er ook pijn ontstaat rondom de oren en de slaap. Door de ontsteking kan het lastiger zijn om je mond (volledig) te openen en kan eten pijnlijk en lastig zijn.  

Als de volgende klachten blijven terugkomen, kun je de verstandskies beter laten trekken:

• Koorts
• Slikklachten
• Zwelling
• (veel) Pijn

Er is niet een precieze leeftijd waarop je verstandskiezen doorkomen. Je eerste verstandskies komt gewoonlijk door in je puberteit, vaak is dus tussen je 17de en 21ste levensjaar. Maar dit kan ook nog later gebeuren. Het verschilt per persoon hoeveel last je hiervan hebt. Soms komen de verstandkiezen helemaal niet door. Dit is geen reden tot paniek, het heeft ermee te maken dat onze voeding door de jaren heen zo veranderd is, dat we de verstandkiezen niet per se meer nodig hebben. 

Verstandskiezen ontwikkelen zich al heel vroeg, wist je bijvoorbeeld dat ze zich rond de leeftijd van 5 à 6 jaar al in het tandvlees starten te vormen? Je kunt ze dan nog lang niet zien. Pas rond je 11de of 12de levensjaar kunnen ze waargenomen worden op een röntgenfoto. Ze ontwikkelen zich langzaam onder je tandvlees, totdat de verstandskies klaar is om door te komen. 

Zoals eerder aangegeven verschilt het doorkomen van verstandskiezen per persoon. Het is genetisch bepaald óf en wanneer je verstandkiezen doorkomen.  

Bij sommige mensen doet het doorkomen van de verstandkiezen helemaal geen pijn, bij anderen kan dit gedurende een aantal jaren een terugkerend probleem zijn. Verstandskiezen groeien geleidelijk, vandaar dat je er dus ook periodes geen last van kunt hebben en dan periodes weer wel. 

Gemiddeld duurt het in ieder geval 2 tot 3 jaar voordat de verstandskiezen helemaal doorkomen. De kiezen verschijnen als je kaak helemaal volgroeid is. Daarom is er vaak ook minder ruimte en dit zorgt voor verstandskies pijn. 

Bij pijn aan een verstandskies is het belangrijk om na te gaan wat de oorzaak is. Zorg ten eerste altijd voor een goede mondhygiëne. Bezoek altijd een tandarts om samen de oorzaak te achterhalen.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, hoeven verstandskiezen niet meteen te worden getrokken door de tandarts als je pijn hebt. De pijn kan namelijk ook komen door een gaatje in de verstandskies. De tandarts kan dit gaatje vullen. Het is daarna wel erg belangrijk dat je tijdens het poetsen extra let op de verzorging van de verstandskies. Omdat deze lastiger te bereiken is, wordt hij vaak niet goed schoongemaakt.

Let op: ga bij erge pijn wel altijd naar de tandarts. Er kan dan iets anders aan de hand zijn.

In de volgende gevallen kun je beter je verstandskies laten trekken als je pijn aan een verstandskies ervaart:

• Gaatjes doordat je een kies niet goed hebt schoongehouden
• Tandvleesontsteking door een half doorgekomen verstandskies
• Parodontitis met botverlies
• Aanwezigheid van een cyste of tumor
• De verstandskies geeft andere problemen

Is de oorzaak van jouw pijn aan de verstandskiezen het doorkomen van een verstandskies? Je kunt het volgende doen om de pijn te verlichten:

• Spoel je mond met een mondspoeling met chloorhexidine. Dit zorgt ervoor dat bacteriën worden gedood en je kiezen beschermd worden. Het verlicht de pijn die je ervaart en vermindert de eventueel aanwezige zwelling. Lees voor gebruik altijd de bijsluiter.
• Slik een ibuprofen om de pijn te stillen én de ontsteking te remmen. Lees voor gebruik altijd de bijsluiter. 

Let op: ga bij veel pijn wel altijd naar de tandarts. 

Als de verstandskies terugkomende klachten geeft, zal de tandarts de verstandskies trekken. Of je krijgt een doorverwijzing naar de kaakchirurg. Meestal wordt gewacht totdat de verstandskies helemaal is doorgekomen en verwijdert de tandarts of kaakchirurg daarna de verstandskies. Het trekken van je verstandskies is dan minder pijnlijk en de wond is minder groot, waardoor hij sneller geneest.

• Als de tandarts je verstandskies gaat trekken zorgt hij er eerst voor dat de hele omgeving rondom de verstandskies plaatselijk is verdoofd.
• Als alles goed is verdoofd, maakt de tandarts het tandvlees rondom de verstandskies een beetje los.
• Daarna duwt hij de verstandskies heen en weer en trekt hij hem eruit met een tang.
• Als de verstandskies iets vaster zit, moet soms een sneetje in het tandvlees worden gemaakt om zo een beetje kaakbot weg te halen. Op deze manier kan de tandarts beter bij de verstandskies en kan hij hem makkelijker verwijderen. 

Hoe lang houdt de pijn aan na het trekken van een verstandskies?

Tijdens het trekken van de verstandskies is het gebied rondom de verstandskies verdoofd en voel je niets. Na het verwijderen van een verstandskies kun je wel nog enkele dagen last houden van een vervelende, zeurende pijn. Deze pijn ontstaat door een oppervlakkige botontsteking. Die ontsteking kan ontstaan wanneer speeksel in contact komt met het bot. Vaak verdwijnt deze ontsteking binnen 14 dagen. Pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, kunnen de pijn wel tijdelijk wegnemen. 

Symptomen bij een ontsteking na het trekken van een verstandskies

Soms ontstaat er een ontsteking in de holte waarin de verstandskies zich bevond. Herkenbare symptomen zijn:

• De wond wordt steeds gevoeliger.
• De holte is niet gevuld met een bloedstolsel.
• Kloppende pijn.
• Rode kleur en zwelling.
• Hoofdpijn.

Heb je last van een ontsteking? Neem contact op met een behandelend arts en laat de wond bekijken.

Wanneer is een verstandskies operatie nodig?

Soms geeft een verstandskies zoveel problemen dat er niet gewacht kan worden met verwijderen totdat de verstandskies helemaal door is. Het kan ook zijn dat je verstandskies in een lastige positie zit waardoor de tandarts er niet goed bij kan. In zo’n geval verwijst de tandarts je door naar de kaakchirurg.

Als de kaakchirurg de verstandskies verwijdert is dit altijd met een operatie onder plaatselijke verdoving of narcose. Tijdens de operatie maakt de kaakchirurg een sneetje in het tandvlees en indien nodig verwijdert hij of zij ook wat kaakbot rondom de kies. Vervolgens verwijdert hij de verstandskies en hecht hij de wond.

Na het verwijderen van de verstandskies: pijnstillers en verkoeling

Nadat de verdoving uitgewerkt is, na zo’n twee uur, kun je pijnstillers nemen om de pijn te onderdrukken. Om de zwelling te verminderen kun je je wang koelen met ijs. Je kunt die dag gewoon eten en drinken maar vermijd warme dranken. Wees ook matig met alcohol en roken, dit vertraagt het genezingsproces van de wond.

Tips voor na het trekken van je verstandskies

Na het trekken van je verstandskies kun je enkele dagen pijn ervaren en kan er een zwelling ontstaan. We sommen enkele tips voor je op:

• Gebruik ice packs om zwelling van je wang tegen te gaan. Houd het ice pack er 30 minuten tegenaan en haal het er daarna weer af voor 30 minuten.
• Bijt op schoon gaas om de bloeding te stoppen.
• Eet zacht voedsel en drink voldoende.
• Kauw niet op hard of knapperig eten op de pijnlijke plekken.
• Poets de dag na het trekken heel voorzichtig.
• Volg het advies op van de tandarts over medicatie.
• Drink niet met een rietje. Door de zuigkracht kan het bloedstolsel in de tandholte losraken.
• Vermijd warme dranken.
• Gebruik een mondspoeling als de tandarts deze voorschrijft.

Bel direct je tandarts of arts bij:

• Ernstig bloeden
• Zwelling
• Ernstige pijn
• Koorts

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Tandarts Mondain
• Centrum Tandzorg
• De kliniek voor tandheelkunde
• Dental Care
• Bernhoven