Ontstoken tandvlees (Gingivitis)

Tandvleesontsteking (ook wel gingivitis genoemd) is een ontsteking van het tandvlees, waarbij het tandvlees rood en opgezwollen is en los rond je tanden en kiezen ligt. Gezond tandvlees is daarentegen roze en ligt stevig om je gebit. De helft van de Nederlanders heeft wel eens ontstoken tandvlees.

In je mond leven heel veel bacteriën. Deze mondbacteriën vormen een laagje op je tanden: tandplak (ook wel tandplaque genoemd). Als je tandplak niet dagelijks verwijdert, wordt het hard. Er ontstaat dan tandsteen. Op het tandsteen kan zich gemakkelijk een nieuw laagje tandplak vormen. 

Tandplak en -steen vormen zich ook tussen je tanden en kiezen en in de smalle spleet tussen tanden, kiezen en tandvlees. Als er tandplak en tandsteen in deze ruimte achterblijft, kun je last krijgen van een tandvleesontsteking (gingivitis). Laat je tandsteen niet op tijd verwijderen door de mondhygiënist, dan kan de tandvleesontsteking erger worden en overgaan in parodontitis. 

Enkele factoren waardoor je een hoger risico op een tandvleesontsteking hebt:

• Door aandoeningen als diabetes mellitus en het syndroom van Sjögren kan je tandvlees sneller ontstoken raken. Vaak komt dit door een droge mond.  
• Een verminderde weerstand maakt je vatbaarder voor tandvleesontstekingen. Denk aan stress of als je griep hebt.
• Tijdens een zwangerschap kun je sneller last krijgen van ontstoken tandvlees. Dit komt door de invloed van hormonen. 
• Roken is erg slecht voor je mondgezondheid. Het kan ervoor zorgen dat je sneller ontstekingen krijgt en/of dat andere bestaande mondproblemen verergeren. 

Ontstoken tandvlees rondom implantaat

Een implantaat is een soort neptand met een schroefje als vervanging van tandwortels in je kaak. Rondom het implantaat vormt zich nieuw bot en tandvlees. Net zoals bij natuurlijke tanden.

Heb jij een implantaat? Pas dan op voor tandvleesontstekingen rondom het implantaat. Een implantaat is lastiger te reinigen dan een normale tand. Als dit niet goed gebeurt, kan het tandvlees rondom het implantaat ontstoken raken. Als de ontsteking niet wordt behandeld kan bot rondom het implantaat afbreken en het implantaat losraken. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zelfs 80% van de mensen met implantaten last heeft van tandvleesontstekingen rondom het implantaat. Bij 28-56% van hen verergert deze ontsteking. De ontstekingen rondom implantaten lijken sterk op gingivitis en parodontitis, alleen kan het bot rondom het implantaat sneller afbreken dan bij een natuurlijke tand. Wees dus alert!

Je hebt een grotere kans op ontstoken tandvlees rondom een implantaat bij:

• Onvoldoende mondhygiëne
• Roken
• (Eerdere) parodontitis
• Systemische aandoeningen zoals diabetes, cardiovasculaire aandoeningen of reuma.

Heb jij last van ontstoken tandvlees rondom je implantaat? Laat je gebit dan grondig professioneel reinigen. Je kunt zelf ook heel goed de kans op tandvleesontsteking verminderen. Gebruik een goede implantaatborstel, interdentale ragers, stokers en floss in combinatie met producten die tandplak tegengaan, zoals mondspoelmiddelen met chloorhexidine en CPC. Op deze manier voorkom je verergering van de ontsteking.

Vaak is bloedend tandvlees het eerste teken van een beginnende tandvleesontsteking. Ontstoken tandvlees bloedt niet alleen, maar heeft ook andere kenmerken. Ontstoken tandvlees:

• heeft een rode kleur in plaats van roze.
• is gezwollen en sluit daarom niet mooi aan op tanden en kiezen.
• trekt zich terug, waardoor een deel van de tandwortel bloot komt te liggen.
• is pijnlijk bij het reinigen (poetsen, flossen, ragen, stoken, enzovoorts).
• kan een stinkende adem veroorzaken.

Niet je hele tandvlees hoeft ontstoken te zijn. Een ontstekingsplek kan ook tussen een paar tanden en/of kiezen zitten. Bijvoorbeeld op plekken waar je niet goed poetst. Denk bijvoorbeeld aan je tandvlees bij je achterste kiezen. Daar kom je minder goed bij met reinigen, dus kan er sneller een ontsteking ontstaan. Reinig ook dagelijks de ruimtes tussen je tanden en kiezen. 

De tandarts kan vaststellen of je een tandvleesontsteking hebt door een zogenoemde pocketsonde in de ruimte tussen je tandvlees en je tanden (de pocket) te schuiven. Wanneer je tandvlees ontstoken is, zal het gaan bloeden. Bij tandvleesontsteking verwijdert je tandarts alle tandplak en tandsteen (verharde tandplak) van je gebit om de ontsteking te verhelpen. Eventueel moet je daarna een mondspoeling op basis van chloorhexidine gebruiken. Hierdoor wordt je mond grondig ontsmet. Dit helpt de ontsteking te genezen.

Alleen bij acute tandvleesontstekingen schrijft de tandarts antibiotica voor. 

Heb je last van ontstoken tandvlees? De beste manier om hier vanaf te komen is een goede mondhygiëne. Dit krijg je door 2x per dag minimaal 2 minuten te poetsen. Reinig ook 1x per dag de ruimte tussen je tanden en kiezen met een rager, stoker, of floss. Bloedt je tandvlees tijdens het poetsen en flossen? Poets vooral voorzichtig door!

Wat kun jij zelf doen om ontstoken tandvlees te behandelen? Lees onderstaande adviezen.

• Gebruik een medium of zachte tandenborstel en poets elke keer twee minuten lang. Poets niet alleen je tanden, maar ook je tandvlees. Druk niet te hard tegen je tandvlees. Maak ronddraaiende bewegingen met je tandenborstel.
• Bestrijd tandplak en bacteriën met mondspoeling. Een goede mondspoeling bevat chloorhexidine, wat ontstekingen tegengaat.
• Reinig de ruimte tussen tanden en kiezen bij voorkeur met een rager. Doe dit ’s ochtends voordat je je tanden poetst en het liefst voordat je naar bed gaat. ‘s Nachts heeft je tandvlees de tijd om zich te herstellen.
• Poets minstens twee keer per dag. Ook als je tandvlees bloedt. Om zeker te weten dat je niet te hard poetst, kun je het beste een elektrische tandenborstel gebruiken. Dit helpt je tandvlees te genezen.
• Poets met tandpasta waar fluoride in zit. Fluoride blijft namelijk aan je tanden kleven en vormt een extra laagje bescherming. Daarnaast heeft fluoride een antibacteriële werking. Voor kinderen bestaat er speciale kindertandpasta met gel. Normale tandpasta schuimt namelijk te veel, waardoor kinderen het gemakkelijker kunnen inslikken.
• Rook niet. Nicotine in tabak heeft een negatief effect op je tandvlees waardoor de ontsteking kan verergeren en rokers hebben een minder goede doorbloeding.
• Je kunt mondwater gebruiken om het tandenpoetsen te ondersteunen. 
• Ga minstens een keer per halfjaar op bezoek bij je tandarts. Langdurig ontstoken tandvlees kan verergeren en kan duiden op een serieuze aandoening. De tandarts zal je hierbij helpen.
• Gebruik een tongschraper om etensresten en bacteriën achterop je tong (witte aanslag) te verwijderen. Hiermee ga je ook meteen een slechte adem tegen.
• Eet gezond. Suikers, zuren en tussendoortjes vergroten de kans op gaatjes door tandplak en bacteriën. Gaatjes kunnen weer geïrriteerd tandvlees veroorzaken.
• Probeer maximaal zeven keer per dag iets te eten: drie hoofdmaaltijden en vier tussendoortjes. Tussen maaltijden door krijgt je speeksel namelijk de tijd om zuren te neutraliseren. Als je te vaak een tussendoortje eet, kan je mond niet goed herstellen. Dit kan tot gaatjes leiden, waardoor je tandvlees geïrriteerd kan raken.

Het is belangrijk om de ontsteking te laten behandelen, omdat het kan leiden tot mondproblemen als parodontitis. Daarom is het ook bij de volgende klachten belangrijk om langs je tandarts te gaan:

• Gevoelig tandvlees, vooral bij warme of koude dranken
• Terugtrekkend tandvlees
• Loszittende tanden
• Tanden die onlangs scheef zijn gaan staan.