Vergiftiging

Je loopt de keuken in en ziet je zoontje op de grond zitten. Met een fles chloor aan zijn mond. De fles lijkt immers net op een snoepje of limonade door de felle kleur. Een heuse nachtmerrie voor elke ouder. Hoeveel heeft hij er al van binnengekregen? Hoe schadelijk is chloor voor zijn lichaam? En het belangrijkste: wat moet je nu doen?!

Vergiftigingen worden het meest gezien bij jonge kinderen. Kinderen van twee tot vijf jaar zijn erg ondernemend. Ze gaan op onderzoek uit en stoppen daarbij van alles in hun mond. In huis ontstaan vergiftigingen vooral door geneesmiddelen, maar ook tabak, alcohol, wc-verfrisser, giftige kamerplanten, cosmetica, bleekwater, waspoeder en andere schoonmaakmiddelen staan hoog op de gevarenlijst. Buitenshuis vormen bessen en paddenstoelen vooral een gevaar.

Wat is een vergiftiging?

Bij een vergiftiging heb je zoveel van een stof binnengekregen dat je lichaam beschadigd raakt. Je kunt de giftige stof binnenkrijgen via:

• Je mond: bijvoorbeeld een alcohol-, chloor- of salmonellavergiftiging
• Inademing: bijvoorbeeld een koolmonoxidevergiftiging
• Inspuiting: bijvoorbeeld injecties met te hoge vitamine B12-doseringen
• Contact met je huid: bijvoorbeeld een slangenbeet

Hoe gevoelig je bent voor de hoeveelheid van een stof, verschilt per persoon. Een kind zal bijvoorbeeld eerder een alcoholvergiftiging krijgen dan een volwassen man. De kans op vergiftiging is afhankelijk van:

• Lichaamsgewicht
• Leeftijd
• Aanwezige afbreekstoffen (enzymen)
• Tijdsperiode waarin je de stof binnenkrijgt. Een stof kan na één dosis al ernstige verschijnselen veroorzaken (acuut), zoals medicatie. Wanneer een stof zich langdurig ophoopt in je lichaam en pas later verschijnselen veroorzaakt zoals bij een koolmonoxidevergiftiging, spreken we van een chronische vergiftiging. 

Hoe herken je een vergiftiging?

Hoe je een vergiftiging bij iemand herkent, hangt af van de soort stof en de hoeveelheid ervan. Mogelijke onschuldige klachten zijn:

• Jeuk
• Droge mond
• Wazig zien
• Pijn
• Misselijkheid
• Overgeven

Bij ernstige vergiftigingen kunnen de volgende klachten optreden:

• Ademhalingsproblemen
• Hartritmestoornissen
• Verwardheid
• Onrust
• Bewusteloosheid

Wat moet je doen bij een vergiftiging?

Regel nummer 1: denk aan je (eigen) veiligheid. Vermoed je bijvoorbeeld dat er giftige stoffen in de lucht hangen, stap dan niet zomaar de ruimte binnen. Daarnaast gelden de volgende regels:

• Bel onmiddellijk het alarmnummer 112 als iemand bewusteloos, benauwd en/of suf is, of als iemand grote (uitwendige) wonden heeft of bewust gevaarlijke stoffen heeft ingenomen.
• Raadpleeg in andere gevallen altijd medische hulp bij je huisarts, de huisartsenpost of de spoedhulp van een ziekenhuis.
• Meld om welke soort stof het gaat. Bewaar wanneer mogelijk restanten van het middel of de verpakking waarin het zat. Volg het advies van de professionele hulpverlener op.
• Begin met reanimeren als het slachtoffer niet meer reageert als je hem of haar aanspreekt of schudt aan zijn of haar schouder en als hij of zij geen normale ademhaling heeft.
• Laat wanneer mogelijk het slachtoffer zijn of haar mond spoelen bij stoffen die pijn geven in de mond.
• Leg een slapend of bewusteloos slachtoffer op zijn of haar zij (stabiele zijligging), omdat er een kans is op overgeven.
• Laat het slachtoffer nooit braken als je niet weet wat hij of zij heeft binnengekregen of als het al langer dan een uur geleden is wanneer het slachtoffer het giftige middel heeft binnengekregen.

Gifwijzer

Voor een overzicht van handelingen bij een vergiftiging kun je de ‘Gifwijzer’ raadplegen, die je onder andere bij je apotheker kunt krijgen.

Tips om een vergiftiging te voorkomen

In de meeste gevallen ontstaat vergiftiging door onvoorzichtigheid of slordigheid. Hieronder volgen enkele tips om een vergiftiging te voorkomen:

• Zorg dat kinderen niet bij mogelijk giftige stoffen kunnen komen.
• Zorg dat duidelijk is wat er in de flessen bij jou thuis zit.
• Wees voorzichtig met paddenstoelen en sommige planten. Gebruik eventueel beschermende kleding en handschoenen als je met giftige planten werkt.
• Werk je met chemische stoffen? Zorg dan dat je weet welke stoffen dit zijn. Neem zonodig contact op met je bedrijfsarts.
• Weet wat de gevarensymbolen op verpakkingen betekenen. Dat zijn die kleine “verkeersbordjes” die aangeven of een stof gevaarlijk is.