Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

COPD

Goedgekeurt icoonInformatie goedgekeurd door Drs. W. Stenvers
4.7 uit 5 - 32 beoordelingen
Beoordeling icoon30 mensen vonden deze informatie nuttig

In het kort

  • COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische aandoening aan de longen.
  • COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.
  • Roken is meestal de oorzaak van COPD. Maar je kunt COPD ook krijgen door een erfelijke ziekte of moeilijk te behandelen astma.
  • Symptomen bij COPD zijn: vaak hoesten, benauwdheid, slijm opgeven, snel kortademig zijn en vermoeidheid.
  • Denkt de huisarts aan de diagnose COPD? Dan krijg je waarschijnlijk een longfunctietest.

Wat is COPD?

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische aandoening aan de longen. COPD is een verzamelnaam voor twee chronische aandoeningen, namelijk longemfyseem en bronchitis. Bij COPD werken de longen niet meer volledig, doordat ze constant ontstoken zijn (chronische bronchitis) of omdat er longblaasjes verloren gaan (longemfyseem). Je krijgt hierdoor minder zuurstof binnen, wat zorgt voor een benauwd gevoel, zelfs als je je bijna niet inspant. Je hebt dan ook vaak adem tekort en weinig energie. COPD ontstaat meestal na het veertigste jaar of later. Hoe de ziekte zich ontwikkelt, verschilt per persoon.

Verzamelnaam COPD

Vroeger werd de term CARA als verzamelnaam voor de chronische longaandoeningen chronische bronchitis, longemfyseem en astma gebruikt. Tegenwoordig gebruiken we COPD als overkoepelende term. Astma wordt hier niet meer bij gerekend, omdat astma een andere oorzaak heeft dan longemfyseem en chronische bronchitis. De naam COPD wordt tegenwoordig vaker gebruikt dan de namen van de afzonderlijke aandoeningen chronische bronchitis en longemfyseem.

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische aandoening aan de longen. COPD is een verzamelnaam voor twee chronische aandoeningen, namelijk longemfyseem en bronchitis. Bij COPD werken de longen niet meer volledig, doordat ze constant ontstoken zijn (chronische bronchitis) of omdat er longblaasjes verloren gaan (longemfyseem). Je krijgt hierdoor minder zuurstof binnen, wat zorgt voor een benauwd gevoel, zelfs als je je bijna niet inspant. Je hebt dan ook vaak adem tekort en weinig energie. COPD ontstaat meestal na het veertigste jaar of later. Hoe de ziekte zich ontwikkelt, verschilt per persoon.

Verzamelnaam COPD

Vroeger werd de term CARA als verzamelnaam voor de chronische longaandoeningen chronische bronchitis, longemfyseem en astma gebruikt. Tegenwoordig gebruiken we COPD als overkoepelende term. Astma wordt hier niet meer bij gerekend, omdat astma een andere oorzaak heeft dan longemfyseem en chronische bronchitis. De naam COPD wordt tegenwoordig vaker gebruikt dan de namen van de afzonderlijke aandoeningen chronische bronchitis en longemfyseem.

Oorzaken van COPD

Meestal is roken de oorzaak van COPD. Roken zorgt ervoor dat je longen continu geprikkeld worden, waardoor ze ontstoken raken. Je hoeft niet per se een actieve roker te zijn om COPD te krijgen. Ook als je al jaren geleden gestopt bent met roken, heb je alsnog een verhoogde kans op het ontwikkelen van COPD. Langdurig meeroken met anderen kan ook zieke longen veroorzaken. Andere oorzaken van COPD kunnen zijn:

  • Langdurig werken of gewerkt hebben in een ruimte waar veel (giftige) stofdeeltjes voorkomen, bijvoorbeeld: houtstofdeeltjes, chemische stoffen of uitlaatgassen.
  • Een erfelijke aandoening, zoals alpha-1. Alpha-1 is een zeldzame ziekte waarbij het lichaam een bepaald eiwit niet aanmaakt dat moet voorkomen dat longweefsel afgebroken wordt. Je longen raken hierdoor beschadigd.
  • Astma, longontsteking of andere longziekten.

Meestal is roken de oorzaak van COPD. Roken zorgt ervoor dat je longen continu geprikkeld worden, waardoor ze ontstoken raken. Je hoeft niet per se een actieve roker te zijn om COPD te krijgen. Ook als je al jaren geleden gestopt bent met roken, heb je alsnog een verhoogde kans op het ontwikkelen van COPD. Langdurig meeroken met anderen kan ook zieke longen veroorzaken. Andere oorzaken van COPD kunnen zijn:

  • Langdurig werken of gewerkt hebben in een ruimte waar veel (giftige) stofdeeltjes voorkomen, bijvoorbeeld: houtstofdeeltjes, chemische stoffen of uitlaatgassen.
  • Een erfelijke aandoening, zoals alpha-1. Alpha-1 is een zeldzame ziekte waarbij het lichaam een bepaald eiwit niet aanmaakt dat moet voorkomen dat longweefsel afgebroken wordt. Je longen raken hierdoor beschadigd.
  • Astma, longontsteking of andere longziekten.

Symptomen van COPD

De meest voorkomende symptomen van COPD zijn benauwdheid, hoesten, kortademigheid en vermoeidheid. Hieronder worden de symptomen kort toegelicht.

Benauwdheid bij COPD

Benauwdheid is een van de bekendste symptomen van COPD. Doordat je longen niet meer goed werken, heb je constant het gevoel dat je adem tekortkomt. In sommige gevallen kan de benauwdheid zo ernstig zijn dat je extra zuurstof nodig hebt.

Hoesten en COPD

Hoesten is ook een veelvoorkomend symptoom van COPD. Vaak zit er veel slijm in je longen als je COPD hebt. Je hoest om dit slijm uit je longen te verwijderen. Bij beginnende COPD wordt het hoesten soms ‘rokershoest’ genoemd.

Kortademigheid en COPD

Kortademigheid gaat vaak gepaard met de symptomen benauwdheid en hoest. Naarmate de longschade toeneemt, raak je ook steeds sneller buiten adem. Redelijk eenvoudige taken worden dan een zware opgave. Ook kun je een piepende ademhaling krijgen.

Weinig energie en COPD

Doordat je moeite hebt met ademhalen, kun je je ook snel futloos voelen en vermindert de spierkracht. Veel van je energie is nodig voor ademhalen en hoesten.

Exacerbatie COPD (longaanval)

Soms verergeren de COPD-klachten plotseling (binnen één dag of enkele dagen) heel erg. Dit wordt een longaanval of exacerbatie genoemd. Een longaanval wordt vaak uitgelokt door een luchtweginfectie of prikkels zoals fijnstof. Je krijgt hierbij dusdanig veel last van kortademigheid en hoesten dat je in sommige gevallen in het ziekenhuis opgenomen moet worden.

Diagnose COPD en de verschillende stadia
COPD verloopt in verschillende stadia: van mild tot matig, ernstig en zeer ernstig. Het begint met extra slijm in de luchtwegen, waardoor je meer moet hoesten. Uiteindelijk sterven door ontstekingen de wanden tussen de longblaasjes af. Hierdoor kunnen de longen minder zuurstof opnemen en vermindert de elasticiteit (‘de rek’) van de longen.

COPD test

Door de uitkomsten van een longfunctieonderzoek kan bepaald worden om welk stadium van COPD het gaat. Tijdens dit onderzoek ademt de patiënt zo snel en krachtig mogelijk in een spirometer. Aan de hand daarvan wordt gemeten hoeveel lucht er wordt uitgeademd en wat dus de inhoud van de longen is. Een longfunctietest wordt ook wel spirometrie genoemd. 

Wanneer jij COPD hebt, kun je worden ingedeeld in GOLD-stadia. Deze GOLD-richtlijn is opgezet door de Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Het resultaat van de test wordt hierbij vergeleken met wat de normale capaciteit van je longen zou moeten zijn. Hoe lager je scoort vergeleken met een normale longcapaciteit, hoe ernstiger de COPD:

Ernst

Longcapaciteit

Mild

>80%

Matig

50-80%

Ernstig

30-50%

Zeer ernstig

<30% met chronisch ademhalingsfalen

De meest voorkomende symptomen van COPD zijn benauwdheid, hoesten, kortademigheid en vermoeidheid. Hieronder worden de symptomen kort toegelicht.

Benauwdheid bij COPD

Benauwdheid is een van de bekendste symptomen van COPD. Doordat je longen niet meer goed werken, heb je constant het gevoel dat je adem tekortkomt. In sommige gevallen kan de benauwdheid zo ernstig zijn dat je extra zuurstof nodig hebt.

Hoesten en COPD

Hoesten is ook een veelvoorkomend symptoom van COPD. Vaak zit er veel slijm in je longen als je COPD hebt. Je hoest om dit slijm uit je longen te verwijderen. Bij beginnende COPD wordt het hoesten soms ‘rokershoest’ genoemd.

Kortademigheid en COPD

Kortademigheid gaat vaak gepaard met de symptomen benauwdheid en hoest. Naarmate de longschade toeneemt, raak je ook steeds sneller buiten adem. Redelijk eenvoudige taken worden dan een zware opgave. Ook kun je een piepende ademhaling krijgen.

Weinig energie en COPD

Doordat je moeite hebt met ademhalen, kun je je ook snel futloos voelen en vermindert de spierkracht. Veel van je energie is nodig voor ademhalen en hoesten.

Exacerbatie COPD (longaanval)

Soms verergeren de COPD-klachten plotseling (binnen één dag of enkele dagen) heel erg. Dit wordt een longaanval of exacerbatie genoemd. Een longaanval wordt vaak uitgelokt door een luchtweginfectie of prikkels zoals fijnstof. Je krijgt hierbij dusdanig veel last van kortademigheid en hoesten dat je in sommige gevallen in het ziekenhuis opgenomen moet worden.

Diagnose COPD en de verschillende stadia
COPD verloopt in verschillende stadia: van mild tot matig, ernstig en zeer ernstig. Het begint met extra slijm in de luchtwegen, waardoor je meer moet hoesten. Uiteindelijk sterven door ontstekingen de wanden tussen de longblaasjes af. Hierdoor kunnen de longen minder zuurstof opnemen en vermindert de elasticiteit (‘de rek’) van de longen.

COPD test

Door de uitkomsten van een longfunctieonderzoek kan bepaald worden om welk stadium van COPD het gaat. Tijdens dit onderzoek ademt de patiënt zo snel en krachtig mogelijk in een spirometer. Aan de hand daarvan wordt gemeten hoeveel lucht er wordt uitgeademd en wat dus de inhoud van de longen is. Een longfunctietest wordt ook wel spirometrie genoemd. 

Wanneer jij COPD hebt, kun je worden ingedeeld in GOLD-stadia. Deze GOLD-richtlijn is opgezet door de Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Het resultaat van de test wordt hierbij vergeleken met wat de normale capaciteit van je longen zou moeten zijn. Hoe lager je scoort vergeleken met een normale longcapaciteit, hoe ernstiger de COPD:

Ernst

Longcapaciteit

Mild

>80%

Matig

50-80%

Ernstig

30-50%

Zeer ernstig

<30% met chronisch ademhalingsfalen

CT-scan 

Soms is naast een longfunctieonderzoek een CT-scan van de longen nodig om definitief de diagnose COPD te stellen. Bij een CT-scan wordt met röntgenstraling gekeken of er afwijkingen aan de longen en het longweefsel zijn. Voor artsen is het lastig om COPD vast te stellen enkel op basis van de symptomen. Dit komt doordat COPD-klachten veel lijken op symptomen van andere aandoeningen, zoals astma en hartfalen.

Soms is naast een longfunctieonderzoek een CT-scan van de longen nodig om definitief de diagnose COPD te stellen. Bij een CT-scan wordt met röntgenstraling gekeken of er afwijkingen aan de longen en het longweefsel zijn. Voor artsen is het lastig om COPD vast te stellen enkel op basis van de symptomen. Dit komt doordat COPD-klachten veel lijken op symptomen van andere aandoeningen, zoals astma en hartfalen.

Levensverwachting bij COPD

Hoe lang jij met COPD kunt leven, verschilt per situatie en per persoon. Sommige mensen hebben licht COPD, bij anderen is het juist ernstig. In de laatste fase van COPD worden de klachten snel erger, dit wordt de palliatieve fase genoemd. De arts probeert de ziekte dan vooral draaglijker te maken. In deze fase ga jij regelmatig naar het ziekenhuis en word je intensief begeleid door een team onder leiding van een longarts.

Hoe lang jij met COPD kunt leven, verschilt per situatie en per persoon. Sommige mensen hebben licht COPD, bij anderen is het juist ernstig. In de laatste fase van COPD worden de klachten snel erger, dit wordt de palliatieve fase genoemd. De arts probeert de ziekte dan vooral draaglijker te maken. In deze fase ga jij regelmatig naar het ziekenhuis en word je intensief begeleid door een team onder leiding van een longarts.

Behandeling van COPD

COPD is helaas niet te genezen. Wel is er medicatie beschikbaar die de klachten, zoals benauwdheid en hoesten, voor een deel kunnen wegnemen. Er zijn twee verschillende soorten medicijnen die je voorgeschreven kunt krijgen:

  • Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spieren rond je luchtwegen zich ontspannen. Luchtwegverwijders werken snel: binnen tien tot dertig minuten kun je al verbetering opmerken. 
  • Ontstekingsremmers zorgen ervoor dat de ontsteking in je longen minder wordt. De wand van je longen is dan minder opgezet en je produceert minder slijm. Het duurt een paar dagen voordat ontstekingsremmers werken en het is belangrijk dat je de medicijnen blijft innemen. Als je zeer veel klachten hebt, kun je een prednisonkuur krijgen. Dit zijn sterke ontstekingsremmers die je dan één of twee weken moet innemen. Een prednisonkuur vermindert de ontsteking en zorgt dat klachten, zoals hoesten, worden verminderd. De kuur duurt drie tot vijf dagen.

Bovenstaande medicijnen adem je in met behulp van een inhalator (puffer). Op deze manier komen de medicijnen gelijk op de plek waar ze moeten werken: je longen. Voor een optimaal effect is een goede inhalatietechniek essentieel. Je kunt hierover een goede uitleg krijgen bij de huisarts of apotheker. 

Als je COPD hebt, ben je extra gevoelig voor de griep. Daarom is het raadzaam om ieder jaar de griepprik te halen. 

Tip: blijf bewegen

Als je last hebt van COPD en je het vaak benauwd hebt als je jezelf inspant, dan ben je snel geneigd om steeds minder actief te worden. Maar juist voor mensen met COPD is het belangrijk om voldoende te blijven bewegen. Lichaamsbeweging verbetert de conditie, waardoor bewegen en ademen uiteindelijk gemakkelijker worden.

Bij beweging hoef je niet meteen te denken aan allerlei zware inspannende oefeningen, maar juist aan bewegen op je eigen niveau. Bewegen in je eigen tempo en op je eigen niveau is veel zinvoller: je houdt het dan beter vol en maakt het daardoor ook leuker voor jezelf. Fietsen, wandelen of gewoon traplopen zijn hele goede oefeningen om fit te blijven. 

In het begin zijn de activiteiten misschien moeilijk. Probeer de dagelijkse lichaamsbeweging toch vol te houden, maar ga niet over je grenzen heen. Daardoor kun je de activiteiten langer volhouden. 

Ook zijn er speciale sportprogramma's voor COPD- en astmapatiënten. Vraag je huisarts of specialist naar de mogelijkheden.

COPD is helaas niet te genezen. Wel is er medicatie beschikbaar die de klachten, zoals benauwdheid en hoesten, voor een deel kunnen wegnemen. Er zijn twee verschillende soorten medicijnen die je voorgeschreven kunt krijgen:

  • Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spieren rond je luchtwegen zich ontspannen. Luchtwegverwijders werken snel: binnen tien tot dertig minuten kun je al verbetering opmerken. 
  • Ontstekingsremmers zorgen ervoor dat de ontsteking in je longen minder wordt. De wand van je longen is dan minder opgezet en je produceert minder slijm. Het duurt een paar dagen voordat ontstekingsremmers werken en het is belangrijk dat je de medicijnen blijft innemen. Als je zeer veel klachten hebt, kun je een prednisonkuur krijgen. Dit zijn sterke ontstekingsremmers die je dan één of twee weken moet innemen. Een prednisonkuur vermindert de ontsteking en zorgt dat klachten, zoals hoesten, worden verminderd. De kuur duurt drie tot vijf dagen.

Bovenstaande medicijnen adem je in met behulp van een inhalator (puffer). Op deze manier komen de medicijnen gelijk op de plek waar ze moeten werken: je longen. Voor een optimaal effect is een goede inhalatietechniek essentieel. Je kunt hierover een goede uitleg krijgen bij de huisarts of apotheker. 

Als je COPD hebt, ben je extra gevoelig voor de griep. Daarom is het raadzaam om ieder jaar de griepprik te halen. 

Tip: blijf bewegen

Als je last hebt van COPD en je het vaak benauwd hebt als je jezelf inspant, dan ben je snel geneigd om steeds minder actief te worden. Maar juist voor mensen met COPD is het belangrijk om voldoende te blijven bewegen. Lichaamsbeweging verbetert de conditie, waardoor bewegen en ademen uiteindelijk gemakkelijker worden.

Bij beweging hoef je niet meteen te denken aan allerlei zware inspannende oefeningen, maar juist aan bewegen op je eigen niveau. Bewegen in je eigen tempo en op je eigen niveau is veel zinvoller: je houdt het dan beter vol en maakt het daardoor ook leuker voor jezelf. Fietsen, wandelen of gewoon traplopen zijn hele goede oefeningen om fit te blijven. 

In het begin zijn de activiteiten misschien moeilijk. Probeer de dagelijkse lichaamsbeweging toch vol te houden, maar ga niet over je grenzen heen. Daardoor kun je de activiteiten langer volhouden. 

Ook zijn er speciale sportprogramma's voor COPD- en astmapatiënten. Vraag je huisarts of specialist naar de mogelijkheden.

Meer informatie over COPD

Bronnen

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

Verder lezen

Pagina laatst aangepast op 15-03-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Deze informatie is gecontroleerd door:

Vond je deze informatie nuttig?

4.7 uit 5 - 32 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -