Wie kan mogelijk worden behandeld met CAR-T-celtherapie?

Acute lymfatische leukemie is de meest voorkomende vorm van bloedkanker bij kinderen. Bij acute lymfatische leukemie is er een ontregeling van de lymfocyten in het bloed ontstaan, waardoor er een woekering ontstaat van onrijpe bloedcellen (blasten). Deze blasten nemen de ruimte in van gezonde cellen, waardoor deze geen kans krijgen zich te ontwikkelen. Lymfocyten zijn een specifiek type witte bloedcel die vooral bacteriën en virussen aanpakken die het lichaam binnendringen. Er zijn twee typen onrijpe lymfocyten die hierbij betrokken kunnen zijn: de B-cel lymfocyt of de T-cel lymfocyt.

Niet iedereen met acute lymfatische leukemie kan worden behandeld met CAR-T-celtherapie. CAR-T-celtherapie wordt gegeven aan kinderen en jongvolwassenen tot de leeftijd van 25 jaar, wanneer er sprake is van:

• Refractaire B-cel ALL. Refractair wil zeggen dat doorgemaakte behandelingen weinig of onvoldoende effect hebben gehad. B-cel ALL wil zeggen dat de oorzaak van ALL een ontregeling van de B-cel lymfocyten zijn.
• Recidief na stamceltransplantatie. Een ander woord voor recidief is terugkerend, dus hiermee wordt bedoeld dat ondanks de stamceltransplantatie de ALL weer is teruggekeerd.
• Tweede (of later) recidief. Dit is het geval als de ALL voor een tweede maal terugkomt na behandeling.

Wat betekent CAR-T-celtherapie bij acute lymfatische leukemie?

CAR-T-celtherapie is voor patiënten met acute lymfatische leukemie soms de enige behandeloptie na een langdurig behandeltraject. In dit traject zijn er al veel teleurstellingen op het pad gekomen met daarbij hevige emoties. Hoewel de uitkomsten van CAR-T-celtherapie bij acute lymfatische leukemie hoopgevend zijn, geloven veel patiënten het niet meer als ze na CAR-T-celtherapie genezen zijn verklaard. De overlevingskansen na behandeling met CAR-T-celtherapie liggen rond de 50%-60% voor patiënten die zonder behandeling nog een overlevingskans van 10% hebben.

Op de pagina ‘Hoe werkt CAR-T-celtherapie?’ beschrijven we al dat het moment van afnemen van de witte bloedcellen tot het toedienen van de CAR-T-cellen, vijf weken in beslag kan nemen. In de tussentijd is de leukemie nog aanwezig en moet je deze ook onder controle houden. Dit wankele evenwicht tussen het accepteren van de leukemie en het bestrijden van de leukemie vraagt om een voortdurende afweging van ingrijpen of afwachten.

Die onzekerheid over “kan ik wel CAR-T-celtherapie krijgen of niet?” blijft bij elke stap in het screeningsproces terugkomen. Het screeningsproces en de emoties hierbij horen, zullen verder worden toegelicht op de pagina ‘Behandeling met CAR-T-celtherapie’.

Het diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en het primair mediastinaal grootcellig B-cellymfoom (PMBCL) vallen onder de non-Hodgkinlymfomen. DLBCL is de meest voorkomende vorm van agressieve non-Hodgkinlymfomen. Bij een grootcellig B-cellymfoom ontstaat er een lymfoom vanuit de ontregeling van B-lymfocyten.

Niet iedereen met een grootcellig B-cellymfoom kan worden behandeld met CAR-T-celtherapie. CAR-T-celtherapie wordt gegeven aan een patiënt met een refractaire (wanneer behandeling niet aanslaat) ziekte of wanneer de ziekte voor de tweede keer terugkomt (recidiverend). Met andere woorden: CAR-T-celtherapie komt in beeld wanneer er voor mensen met een grootcellig B-cellymfoom weinig tot geen andere behandelopties meer zijn.

Ook als mensen met een grootcellig B-cellymfoom in deze categorie vallen, is het nog steeds niet zeker dat zij uiteindelijk de behandeling kunnen krijgen. Uit onderzoek in Frankrijk blijkt dat van de vier mensen die voldoen aan de criteria, slechts één iemand uiteindelijk CAR-T-celtherapie toegediend krijgt, omdat de overige patiënten tijdens de screening afvielen. Lees hier meer over op de pagina ‘Behandeling met CAR-T-celtherapie’. Deze onzekerheid en alle emoties die hierbij horen, zijn intens aanwezig bij het proces dat patiënten doormaken zodra CAR-T-celtherapie wordt genoemd.

Effectiviteit bij acute lymfatische leukemie

Wanneer patiënten die voldoen aan de criteria om CAR-T-celtherapie te krijgen bij acute lymfatische leukemie geen behandeling krijgen, zouden zij nog een overlevingskans hebben van 10%. De overlevingskansen na behandeling met CAR-T-celtherapie liggen tussen de 50%-60%.

Effectiviteit bij grootcellig B-cel lymfoom

Tot voor kort was er geen behandeling meer mogelijk voor mensen die nu voldoen aan de criteria voor CAR-T-celtherapie. De overlevingskansen voor deze mensen lag tussen de 10-20%. De behandeling met CAR-T-celtherapie geeft een hoopvolle verhoging van dit percentage naar 40%. Bij deze 40% zie je nauwelijks terugkeer van grootcellig B-cellymfoom na de behandeling.