Verbrand door de zon (Zonnebrand)

Zonnebrand is een verbranding van de huid door te zonnen. Tijdens het zonnen wordt je huid blootgesteld aan fel zonlicht met UV-straling. Door deze UV-straling wordt de pigmentstof melanine in de huid gestimuleerd, waardoor je bruin wordt. Dit gebeurt ter bescherming van het onderliggende weefsel tegen diezelfde UV-stralen. Wanneer je te lang in de felle zon zit, kan de huid verbranden. Dit is een signaal van je huid dat je te veel UV-straling krijgt. 

Mensen met een bleke huid of mensen die niet gewend zijn aan veel zonlicht zijn extra gevoelig voor verbranding. Naast zonlicht kan zonnebrand ook veroorzaakt worden door kunstmatige bruiningsapparatuur (zoals de zonnebank). 

Kwetsbare plekken voor verbranding zijn:

• Gezicht: lippen, neusbrug, voorhoofd en rondom de ogen. Dit is omdat daar de huid dunner is.
• Bovenkant borst
• Nek
• Schouders
• Bovenkant van je voeten
• Oren
• Haargrens

Als je gevoelig bent voor verbranding door de zon, probeer dan met mate te zonnen. Zo houd je de kans op huidkanker zo klein mogelijk.

Je kunt een verbrande huid door de zon herkennen aan: 

• Een rode huid.
• Pijn aan de huid waar het verbrand is.
• Opgezwollen plekken op de huid. 
• De verbrande plekken voelen warm aan.
• Eventuele blaarvorming.
• Koorts.
• Heel soms verschijnselen van shock.

De meeste verbrandingen door de zon zijn eerstegraads en soms tweedegraads. Nadat je verbrand bent door de zon zal je huid vervellen, omdat de beschadigde cellen worden afgestoten en er een nieuwe huid voor terugkomt. Wat helpt tegen een verbrande huid door de zon? Wanneer je net verbrand bent, kan je de huid koelen met natte doeken tegen de pijn. Vervolgens kun je er een aftersun crème of andere vette crème op smeren. Dit helpt het vochtgehalte van je huid weer op peil te brengen. Schijfjes komkommer of een laagje yoghurt kan soms ook wat verkoeling bieden.

Hoe kun je je huid beschermen tegen de zon? Gebruik een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor (SPF). Laat je huid langzaam aan de zon wennen en voorkom een zonnesteek.

Welke zonnebrandcrème kies je? Let vooral goed op de beschermingsfactor: de Europese factoren zijn niet gelijk aan de Amerikaanse en soms hanteert een fabrikant zijn eigen factoren. Controleer goed of het om een Europese factor gaat, dit staat vermeld op de verpakking. Je hebt twee verschillende soorten zonnebrandcrèmes: die UV-stralen filteren en die UV-stralen reflecteren (sunblocker). 

Als er factor 15 op de fles staat, betekent dat de periode dat je zonder te verbranden in de zon kunt zitten 15 keer zo lang is. Stel, je verbrandt normaal gesproken na 10 minuten zonnen, dan krijg je na het smeren met factor 15 pas na 10 x 15 minuten rode verbrandingsplekken.

Welke factor je nodig hebt, is afhankelijk van je huidtype. Kies een product dat op je huidtype is afgestemd:

• Bruin je heel makkelijk en heb je een matte huid (zuiders type), dan neem je beschermingsfactor 6-12 (gemiddelde bescherming).
• Bruin je nadat je in het begin enkele rode vlekken kreeg, kies dan een beschermingsfactor 20 (sterke bescherming).
• Bruin je moeilijk en ziet je huid snel rood, gebruik dan altijd een beschermingsfactor van meer dan 20 (25, 50 of 60, de zogenaamde sunblock).

Wie wil zonnebaden om bruin te worden, doet er goed aan met korte periodes te beginnen. Deze periodes kunnen langzaam worden uitgebreid tot maximaal 4 uur per dag, om zonverbranding te voorkomen. Vermijd de felle zon tussen 12 uur en 3 uur en smeer je goed in met een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor.

Aanbrengen zonnebrandcrème

Een zonnebrandcrème werkt pas goed als je het op de juiste manier aanbrengt. Veel mensen smeren de crème te dun op de huid of plekken worden overgeslagen, zoals de oren en knieholtes. Hieronder volgen daarom enkele aanwijzingen hoe je de zonnebrandcrème het beste kunt aanbrengen:

• Smeer voldoende zonnebrandcrème op je huid. Over het algemeen geldt dat optimale bescherming wordt bereikt als 2 milligram crème per vierkante centimeter huid wordt aangebracht.
• Smeer dertig minuten voordat je de zon ingaat in, zodat de crème goed kan intrekken.
• Herhaal regelmatig het insmeren. Smeer je in ieder geval elke twee uur opnieuw in en smeer je meteen weer in als je uit het water komt.
• Zorg dat alle delen van je huid die met de zon in aanraking komen, zijn ingesmeerd. Dus ook je oren, voeten, knieholten en handen. Vergeet ook je lippen niet. Hiervoor kun je speciale zonnebrand sticks gebruiken.
• Smeer je ook in als je in schaduw zit. Door de parasol en de bladeren kunnen namelijk ook zonnestralen komen.
• Ga je zwemmen, gebruik dan een waterproof zonnebrandcrème en smeer je direct na het zwemmen weer in.

Hoe lang kun je veilig in de zon zitten?

Hoe lang je in de zon mag blijven, is afhankelijk van je huidtype en de zonkracht. Deel je zonkrachtgetal door de zonkracht van die dag om erachter te komen hoe lang je verantwoord in de zon kunt blijven. 

Er zijn vier huidtypes. Weet je niet welk huidtype je hebt? Doe dan de huidtypetest. 

De zonkracht wordt aangegeven op een schaal van 1 tot 10 (de UV-index). UV-index: 

Heb je bijvoorbeeld huidtype 2 en is de zonkracht die dag 3, dan kun je 100 : 3 = ongeveer 33 minuten probleemloos (zonder in te smeren) in de zon blijven. Dit geldt voor de uren tussen 12 uur en 3 uur. Ga je daarvoor of daarna de zon in, dan kun je er wat langer van genieten. Van 10 tot 12 uur en van 3 tot 5 uur heeft de zon maar half zoveel kracht en kun je dus twee keer zo lang zonnen. Ook met een goed zonnebrandmiddel kun je langer in de zon blijven zonder te verbranden. Zoek in zuidelijke landen en op zonnige dagen in Nederland tussen 12 en 3 uur de schaduw op.

Wil je zeker weten dat je geen huid schade oploopt door de zon? Smeer je dan altijd in wanneer de UV-index 3 of hoger is. 

Kun je verbranden in de schaduw?

UV-stralen zijn er ook in de schaduw. Je kunt dus ook verbranden als je onder een parasol of boom ligt. Het is dus belangrijk om je ook in de schaduw in te smeren met een zonnebrandcrème. 

Is je kind of baby verbrand?

Het is belangrijk dat je jonge kinderen goed beschermd tegen de zon. De huid van een kind is kwetsbaarder dan die van volwassenen. Bij kinderen moet je er van uitgaan dat ze een huidtype hebben dat niet bruint. Bescherm ze daarom altijd met een crème met beschermingsfactor 30 of meer. Aangeraden wordt meerdere keren per dag te smeren met een waterproof zonnebrandcrème met factor 50.

Tips:

• Houd kinderen tussen 12 uur en 3 uur zo veel mogelijk uit de zon. Dan is de zon op zijn sterkst.
• Houd kinderen jonger dan 1 jaar helemaal uit de directe zon. Zet bijvoorbeeld de box of kinderwagen in de schaduw, onder een parasol of boom. Let op: ook in de schaduw kunnen UV-stralen tot je huid binnendringen. Smeer je kind dus ook in als hij of zij in de schaduw ligt.
• Laat kinderen niet te lang in een hun blootje of zwemkleding lopen, maar geef ze op tijd een droog t-shirtje aan. Natte kleding laat meer UV-straling door.
• Laat kinderen een petje dragen en eventueel een zonnebril om hun ogen tegen het scherpe zonlicht te beschermen.

• Smeer je kind een half uur voor ze naar buiten gaan in, zodat de zonnebrandcrème alvast in kan trekken.
• Smeer je kind elke twee uur en direct na het zwemmen opnieuw in, ook al is de zonnebrandcrème waterbestendig.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

• Huidarts
• EHBO