Lage bloeddruk (hypotensie)

Om te begrijpen wat een lage bloeddruk is, lichten we eerst toe hoe een bloeddruk ontstaat. Het hart pompt onafgebroken bloed door de bloedvaten. Het lichaam brengt op die manier zuurstof rond en vervoert bouw- en afvalstoffen door het lichaam. 

De bloeddruk wordt bepaald door de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt. Deze druk ontstaat door: 

• de kracht waarmee het hart het bloed rondpompt 
• de weerstand in het bloedvatstelsel 
• de hoeveelheid bloed in het bloedvatstelsel 

Bovendruk en onderdruk 

De twee getallen van een bloeddruk bestaan uit een bovendruk en een onderdruk. Op het moment dat het hart samenknijpt, duwt het hart het bloed naar het bloedvatstelsel. Op dat moment is de druk in de grote lichaamsslagader het hoogst. De druk die op dat moment gemeten wordt in de grote lichaamsslagader heet de bovendruk. 

Het moment dat het hart zich weer ontspant vult het zich met bloed en verspreidt het uitgepompte bloed zich via de grote lichaamsslagaders naar de kleinere aftakkingen. Hierdoor wordt de druk in de grote lichaamsslagader lager. De druk die op dat moment gemeten wordt in de lichaamsslagader heet de onderdruk. 

Een gezonde volwassene heeft de bovendruk een waarde tussen de 100 en 120 mmHg (millimeter kwikdruk). De onderdruk bij een gezonde volwassene heeft een waarde tussen de 60 en 80 mmHg. De boven- en onderdruk vormen samen je bloeddruk. 

Een normale bloeddruk heeft een waarde van 120/80. 

Wat beïnvloedt je bloeddruk? 

’s Ochtends en ’s avonds is de bloeddruk vaak lager dan ’s middags. Verder zijn er meerdere factoren die de bloeddruk beïnvloeden. Verschillende hart- en vaatziekten hebben invloed op de kracht waarmee het hart uitpompt of de weerstand van de vaten. Ook bij een bloeding daalt de bloeddruk omdat de hoeveelheid bloed in het vaatstelsel afneemt. De bloeddruk van vrouwen is gemiddeld lager dan die van mannen. Ook sporters hebben vaak een lagere bloeddruk. 

Bij een lage bloeddruk, ook wel hypotensie genoemd, is de druk in je bloedvaten zo laag dat er klachten ontstaan. Deze klachten zijn vaak een gevolg van zuurstoftekort in de hersenen. Bij mannen zijn lage bloeddrukwaarden 110/70 mmHg of lager. Vrouwen hebben een lage bloeddruk bij waarden onder de 100/60 mmHg. Bij zwangere vrouwen worden waarden onder de 90/60 mmHg gezien als lage bloeddruk. We spreken pas van een lage bloeddruk als er klachten ontstaan.  

Lage bloeddrukwaarden tabel 

In de volgende tabel worden de lage bloeddrukwaarden voor mannen, vrouwen en zwangere vrouwen weergegeven. 

Lage bloeddruk wordt ook wel hypotensie genoemd.

Bij de meeste mensen wordt geen duidelijke oorzaak gevonden voor een lage bloeddruk. Dit noemen we ‘idiopathische lage bloeddruk’. 

In andere gevallen wordt een lage bloeddruk veroorzaakt door problemen met 1 van de 3 factoren die nodig zijn om een bloeddruk tot stand te brengen: de kracht van het hart, de weerstand in het vaatstelsel, of het volume aan bloed en vocht in de bloedvaten. Zo kan een lage bloeddruk veroorzaakt worden door een verzwakt hart, verwijde bloedvaten, bloedverlies of vochtverlies. Onderliggende oorzaken kunnen zijn: 

• hart- en vaatziekten 
• een hartinfarct  
• een hartritmestoornis 
• een bloeding 
• hevige menstruatie 
• uitdroging, bijvoorbeeld door overgeven, diarree, maag- en darmklachten of grote brandwonden 
• warmte of kou 
• een allergische reactie 
• orthostatische hypotensie, oftewel een bloeddrukdaling bij het opstaan 
• postprandiale hypotensie, oftewel een bloeddrukdaling na het eten 
• alcoholgebruik 
• medicatiegebruik 
• emoties 
• stress 

Lage bloeddruk tijdens de zwangerschap 

Tijdens de zwangerschap is je bloeddruk vaak lager dan normaal. Dit is in principe niets om je zorgen over te maken. Een lage bloeddruk tijdens de zwangerschap ontstaat doordat er veel extra bloedvaten worden aangemaakt in de placenta. Doordat het vatenstelsel zich uitbreidt, daalt de druk in je bloedvaten. Vooral tijdens het begin van de zwangerschap komt een lagere bloeddruk vaak voor. Meestal is je bloeddruk tussen de 20ste en 28ste week weer terug op een normaal niveau. Blijft je bloeddruk erg laag aan het einde van de zwangerschap? Dan kan ervoor gekozen worden om de bevalling eerder op te wekken. Dat kan vanaf de 36e week. 

Je hoeft niet altijd last te hebben van een lage bloeddruk. Sommige mensen hebben van nature een lage bloeddruk maar ondervinden daar geen klachten van. Anderen ondervinden wel symptomen van een lage bloeddruk, zoals duizeligheid, zwarte vlekken zien of flauwvallen. Deze symptomen hebben vooral te maken met een tekort aan bloed in de hersenen. Meestal merk je de symptomen van een lage bloeddruk pas op als de bloeddruk flink daalt.  

Mogelijke symptomen van een (te) lage bloeddruk zijn: 

• duizeligheid 
• vermoeidheid 
• zwarte vlekken voor de ogen 
• licht gevoel in het hoofd 
• oorsuizen 
• misselijkheid 
• flauwvallen 
• wazig zien 
• bleek zien 
• verwijde pupillen 

Een lage bloeddruk is in principe niet gevaarlijk, vooral als je er geen last van hebt. Waar een hoge bloeddruk wel als ziekte wordt beschouwd, is dit bij een lage bloeddruk niet het geval. Heb je wel klachten van een lage bloeddruk? Dan is het het belangrijkste om met de klachten om te leren gaan. Hoe je dat doet, lees je hieronder. 

In tegenstelling tot een hoge bloeddruk wordt een lage bloeddruk niet als ziekte beschouwd.

Heb je last van een lage bloeddruk door uitdroging, bijvoorbeeld door overgeven, diarree, inspanning of overmatig zweten? Probeer dan elke 5 minuten een slokje water te drinken om het vochttekort weer aan te vullen. Wordt je lage bloeddruk veroorzaakt door een acute (interne) bloeding? In dat geval moet je behandeld worden in het ziekenhuis. Bel zo snel mogelijk 112. Wordt de lage bloeddruk veroorzaakt door een hart- en vaatziekte? Dan kun je hier op korte termijn weinig aan doen. Een gezonde leefstijl helpt om hart- en vaatziekten te voorkomen.

Heb je regelmatig last van een lage bloeddruk? Dan kun je de volgende dingen doen om te voorkomen dat je klachten verergeren:

• Sta rustig op.
• Drink voldoende water.
• Verblijf niet te lang in een hete omgeving, zoals een sauna.
• Span de spieren van je benen, billen en buik aan.
• Loop heen en weer om de bloeddruk te verhogen.
• Eet geen zware maaltijden en rust na het eten even uit.
• Ga zitten met je hoofd voorovergebogen zodat het bloed makkelijker naar de hersenen kan stromen.
• Zorg dat je voldoende slaap krijgt.
• Drink niet te veel koffie en andere cafeïnehoudende dranken.
• Sport regelmatig.

Zout en alcohol staan bekend om hun bloeddrukverhogende effect. Deze voedingsmiddelen hebben echter andere nadelen voor je gezondheid. Zo is te veel zout slecht voor je nieren, en overmatig alcoholgebruik verhoogt de kans op leveraandoeningen, geheugenverlies en verschillende soorten kanker. Het wordt daarom niet aangeraden om je bloeddruk te verhogen door middel van zout en alcohol.  

Als je vaak last hebt van een lage bloeddruk, kan je wel proberen om je klachten te verminderen door middel van je voeding. Voeg bijvoorbeeld eens de volgende voedingsmiddelen toe aan je eetpatroon: 

• Zoethout. Zoethout bevat glycirrhizine, dat bloeddrukverhogend werkt. Drink een kopje zoethoutthee of kauw op een stukje zoethout als je je onwel begint te voelen door een lage bloeddruk. 
• Ginseng. Ginsengwortel heeft een opwekkend effect en kan de bloeddruk verhogen. 
• Water. Door iedere dag minstens 1,5 tot 2 liter water te drinken kan je een lage bloeddruk door vochttekort voorkomen. 
• Kipfilet. Kip bevat vitamine B12, dat de natuurlijke energie van het lichaam activeert en bijdraagt aan de aanmaak van rode bloedcellen. 
• Koffie. Cafeïne doet je bloedvaten lichtelijk samentrekken, waardoor je bloeddruk iets verhoogt.  
• Zeewier. Ook zeewier en kelp bevatten vitamine B, dat je energieniveau ondersteunt. 
• Spinazie. Groene bladgroenten zoals spinazie bevatten veel foliumzuur, dat kan helpen bij lage bloeddruk.  
• Spruitjes. Ook spruitjes zijn een goede bron van foliumzuur.  

Als het niet lukt om zelf je bloeddruk te verhogen, dat kan een arts in sommige gevallen besluiten om medicatie tegen lage bloeddruk voor te schrijven. Medicijnen tegen lage bloeddruk helpen vooral bij orthostatische hypotensie, een vorm van lage bloeddruk die zich uit in duizeligheid bij het opstaan.  

Bekende medicijnen tegen lage bloeddruk zijn: 

• Fludrocortison. Fludrocortison zorgt ervoor dat je lichaam zouten en water vasthoudt, waardoor je bloeddruk stijgt. 
• Pyridostigmine. Dit medicijn wordt soms voorgeschreven voor mensen met de ziekte van Parkinson. 
• Domperidon. Dit medicijn wordt soms voorgeschreven voor mensen met de ziekte van Parkinson. 

Heb je een lage bloeddruk en ondervind je daar veel klachten van, zoals duizeligheid, zwarte vlekken voor je ogen en flauwvallen? Neem dan contact op met de huisarts. Deze kan je adviseren over wat je het beste kunt doen om de klachten te verminderen.