Temperatuur meten

Je lichaamstemperatuur is 1 van de 4 belangrijkste vitale functies van het lichaam. Het kan dan ook belangrijke inzichten geven over je gezondheid, bijvoorbeeld of je koorts hebt. De gemiddelde lichaamstemperatuur schommelt rond de 37 graden Celsius. Wat voor lichaamstemperatuur je meet is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het soort thermometer dat je gebruikt, de plek waar je je lichaamstemperatuur meet, het moment van de dag en je leeftijd. Hoe dat allemaal zit? Dat lees je hieronder.

Afhankelijk van het soort thermometer dat je gebruikt, kun je je temperatuur meten onder de tong, onder de oksel, in je anus, in het oor of op je voorhoofd. 

Een handig overzicht:

Lichaamsdeel	Soort thermometer	Erbij te tellen °C
Onder de tong	Digitaal	0.5
Onder de oksel	Digitaal	0.3
In je anus	Digitaal	0
In het oor	Infrarood	0
Op je voorhoofd	Infrarood	0.2

Hoe je je lichaamstemperatuur opmeet, hangt af van de thermometer die je gebruikt. Er bestaan 3 verschillende soorten thermometers, namelijk:

• Digitale thermometers. Met een digitale thermometer kun je op diverse plekken je lichaamstemperatuur meten. Een digitale thermometer meet je temperatuur met behulp van warmtesensoren. Vaak duurt het met een digitale thermometer even voordat je de juiste temperatuur af kunt lezen. Lees meer over de voor- en nadelen van digitale thermometers.
• Oorthermometers. Met een oorthermometer meet je de temperatuur van je trommelvlies. Vaak is deze thermometer wat lastiger zelf te gebruiken. Oorthermometers zijn minder geschikt om te gebruiken bij baby’s jonger dan 3 maanden, omdat de gehoorgang van baby's vaak nog te smal is. Hierdoor kun je niet goed bij het trommelvlies komen. Ook bij ouderen kan een oorthermometer een minder betrouwbare uitslag geven. Daarnaast is oorsmeer van invloed op de uitslag. Lees meer over de voor- en nadelen van oorthermometers.
• Voorhoofd- of infraroodthermometers. Een voorhoofdthermometer meet de temperatuur van je voorhoofd. Dit gebeurt aan de hand van de temperatuur van het bloed dat door de temporale slagader stroomt. Lees meer over de voor- en nadelen van voorhoofdthermometers.

Hoe je je temperatuur moet meten verschilt per thermometer. Om het verloop van koorts in de gaten te houden, is het belangrijk om telkens dezelfde thermometer en dezelfde meetplaats te hanteren. Hieronder kun je meer lezen over de voor- en nadelen van elk type thermometer en geven we tips voor het meten van je lichaamstemperatuur. Verder is het belangrijk dat je geen koortswerende medicijnen zoals paracetamol of ibuprofen genomen hebt voordat je je temperatuur opmeet. 

Met een digitale thermometer kun je op diverse plekken je lichaamstemperatuur opmeten, namelijk onder de tong, onder de oksel en in de anus. 

Temperatuur opmeten onder de tong

Zorg ervoor dat je vlak voor de meting niet iets warms of iets kouds hebt gedronken. Ook roken vlak voor de meting kan de uitslag beïnvloeden. 

Zo meet je je lichaamstemperatuur onder de tong:

1. Ontsmet de thermometer.
2. Plaats de thermometer onder de tong, vlak naast het tongbandje. Houd tijdens de meting je mond dicht en adem door je neus.
3. Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Temperatuur opmeten onder de oksel

Zorg ervoor dat je oksel droog is voordat je gaat meten. Het is niet verstandig om je oksel vlak voor het meten te wassen. De temperatuur van het water kan de uitslag beïnvloeden. Naast de temperatuur van het water kan ook zweet onder je oksel zorgen voor een minder betrouwbare meting. De temperatuur onder je oksel meten kost vrij veel tijd: vaak moet de thermometer tot wel 10 minuten onder de oksel blijven zitten.

Zo meet je je lichaamstemperatuur onder de oksel:

1. Ontsmet de thermometer.
2. Plaats de thermometer onder de ontblote oksel en laat het metalen topje naar boven wijzen. Doe je arm vervolgens naar beneden.
3. Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Temperatuur opmeten in de anus

De temperatuur opmeten in de anus is nog steeds de meest betrouwbare manier van meten. Dat komt omdat de temperatuur in de anus minder snel beïnvloed wordt door omgevingsfactoren.

Zo meet je je lichaamstemperatuur via de anus:

1. Ontsmet de thermometer.
2. Breng een klein beetje vaseline aan op het topje van de thermometer.
3. Breng de thermometer ongeveer 1,5 centimeter in de anus (dat is ongeveer even lang als het metalen topje).
4. Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.

Nauwkeurigheid van een digitale thermometer

Een digitale thermometer is de meest nauwkeurige thermometer die je kunt gebruiken. Goede digitale thermometers meten tot op de 0,1 graden Celsius nauwkeurig, mits juist gebruikt.

Een oorthermometer kan een minder nauwkeurige meting geven als er veel oorsmeer in het oor zit. Zorg er dus voor dat je dit van tevoren verwijdert. 

Zo meet je je lichaamstemperatuur met een oorthermometer:

1. Zorg ervoor dat er een schoon beschermkapje op het uiteinde van de thermometer zit. 
2. Trek zachtjes je oorschelp wat omhoog en wat naar achteren. Dit is nodig, omdat de gehoorgang van nature krom loopt. 
3. Plaats de thermometer in het oor. 
4. Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af. 

Nauwkeurigheid van een oorthermometer

Een oorthermometer is niet zo nauwkeurig als een digitale thermometer. Dit komt onder andere doordat de hoeveelheid oorsmeer de meting kan beïnvloeden. Toch is het nauwkeurig genoeg om op de meting te vertrouwen. In principe zijn oorthermometers tot op 0,2 graden Celsius betrouwbaar.

Elke voorhoofdthermometer werkt net weer een beetje anders. Sommige thermometers moet je over het voorhoofd bewegen, andere moet je tegen het voorhoofd aanhouden en weer andere thermometers hoef je helemaal niet tegen het voorhoofd aan te houden. Lees daarom goed de gebruiksaanwijzing voordat je gaat meten. Zweet en make-up kunnen van invloed zijn op de temperatuur die gemeten wordt. Dit komt omdat zweet kan verdampen en hierdoor verkoelend kan werken. Make-up is vaak op waterbasis, wat zorgt voor een barrière tussen de huid en de thermometer. Daardoor kan je temperatuur ook lager uitvallen.

Zo meet je je lichaamstemperatuur met een voorhoofd- of infraroodthermometer:

1. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing voor de precieze meetinstructies.
2. Meet je lichaamstemperatuur volgens de gebruiksaanwijzing.
3. Lees na het meten de uitslag af.

Nauwkeurigheid van een voorhoofd- of infraroodthermometer

Een voorhoofd- of infraroodthermometer is net zo betrouwbaar als een oorthermometer: redelijk betrouwbaar. De meting is nauwkeurig genoeg, en tot op 0,2 graden Celsius betrouwbaar. Een rectale meting via een digitale thermometer is echter betrouwbaarder.

In sommige gevallen moet je bij het aflezen van de uitslag nog iets bijtellen om tot de daadwerkelijke lichaamstemperatuur te komen. Meet je bijvoorbeeld in de mond of onder de oksel? Tel bij het lezen van de uitslag dan 0,3 tot 0,5 graden op bij het resultaat.

Je lichaamstemperatuur is niet altijd precies hetzelfde. Houd er rekening mee dat je lichaamstemperatuur ‘s nachts en ‘s ochtends vroeg lager is dan aan het einde van de middag. Bij vrouwen kan ook de menstruatiecyclus invloed hebben op de lichaamstemperatuur. Daarnaast is je leeftijd van invloed op je lichaamstemperatuur. 

Zo verschilt de gemiddelde temperatuur voor baby’s, volwassenen en ouderen: 

Leeftijdsgroep	Gemiddelde lichaamstemperatuur
Baby's en kinderen	36 tot 37,8 °C
Volwassenen	35,5 tot 37,2 °C
Ouderen (65+)	Lager dan 37°C

 

Als de temperatuur tot onder de 35 graden Celsius daalt dan spreken we van onderkoeling.

De meest betrouwbare methode om de lichaamstemperatuur van je baby op te meten is via de anus met een digitale thermometer. Vanaf 3 maanden kun je een oorthermometer gebruiken, maar de uitslag is dan minder betrouwbaar.

Zo meet je de lichaamstemperatuur van je baby:

1. Ontsmet de thermometer voor gebruik.
2. Breng een klein beetje vaseline aan op het topje van de thermometer.
3. Breng de thermometer ongeveer 1,5 cm in de anus (dat is ongeveer even lang als het metalen topje).
4. Verwijder de thermometer na het piepsignaal en lees de uitslag af.