Chlamydia (Chlamydiasis)

Chlamydiasis – meestal afgekort tot chlamydia - is in Nederland de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa). Jaarlijks worden circa 60.000 mensen met chlamydia gediagnosticeerd. Deze soa kan zowel bij mannen als vrouwen voorkomen, maar treft vooral vrouwen jonger dan 25 jaar. Een risico is dat de infectie vaak onopgemerkt blijft. Dit is problematisch, want een langdurige infectie met chlamydia kan onvruchtbaarheid veroorzaken. 
 

Andere voorbeelden van soa’s zijn: 

• syfilis 
• gonorroe  
• hiv/aids 
• genitale wratten 

Je krijgt chlamydia door onveilige seks (zonder condoom) te hebben met iemand die besmet is met de Chlamydia trachomatis-bacterie. Besmetting met chlamydia door orale seks, zoals pijpen of beffen, is zeldzaam. Wel kan je chlamydia krijgen door vaginale penetratie en anale seks. 

Chlamydia is zeer besmettelijk. Daarom is het 1 van de meest voorkomende soa’s. Het risico dat een man een vrouw besmet is groter dan andersom. Daarom worden vrouwen over het algemeen vaker getroffen door chlamydia dan mannen. Je loopt meer risico om besmet te raken als je onveilige seks hebt met meerdere partners, of als jouw partner meerdere seksuele partners heeft. Ook als je in de afgelopen 2 maanden een nieuwe relatie bent begonnen, of eerder een soa hebt gehad, heb je een verhoogd risico op chlamydia. 

Chlamydia wordt veroorzaakt door de Chlamydia trachomatis-bacterie. Deze bacterie zit in het slijmvlies, de plasbuis, de anus, de keel of de baarmoedermond van iemand die besmet is. Door onveilige seks te hebben met een besmet persoon, kun je chlamydia krijgen.  

Chlamydia komt voor in de vagina, de penis en de anus. In heel zeldzame gevallen kun je chlamydia krijgen in je mond of keel. De Chlamydia trachomatis-bacterie veroorzaakt daar dan een infectie die keelpijn, moeite met slikken of opgezette lymfeklieren veroorzaakt. Chlamydia in de keel komt echter veel minder vaak voor dan chlamydia van de geslachtsdelen.  

Chlamydia heeft een incubatietijd van 1 tot 3 weken. De incubatietijd is de tijd tussen het moment van besmetting en de eerste symptomen van de ziekte. Toch kun je je al 10 dagen na het laatste onveilige contact laten testen op chlamydia. Het is mogelijk dat je iemand anders besmet met chlamydia zonder dat jezelf klachten hebt. 

Een chlamydia-infectie kan zich verspreiden door je lichaam en zo voor verschillende symptomen zorgen. Deze ziekteverschijnselen noem je chlamydiasis. De infectie kan echter ook zonder symptomen verlopen. Hieronder lees je meer over de verschillende symptomen van chlamydia bij mannen en vrouwen. 

Chlamydiasymptomen bij vrouwen 

90% van de vrouwen met chlamydia heeft geen klachten. Hierdoor kun je jaren rondlopen met de infectie zonder te weten dat je chlamydia hebt. Vrouwen die wel last hebben van klachten, kunnen symptomen hebben als: 

• Toegenomen vaginale afscheiding. Dit kan eruit zien als bruine afscheiding of waterige afscheiding. 
• Chronische, hevige pijn in de onderbuik. Dit kan gepaard gaan met koorts. 
• Pijn bij het plassen. Let op: dit kan ook een teken zijn van blaasontsteking. 
• Een branderig gevoel bij het plassen. Let op: een branderig gevoel bij het plassen kan ook veroorzaakt worden door een vaginale schimmelinfectie. Dit is geen soa. 
• Bekkenbodemontsteking. Dit is het resultaat van de bacteriële infectie. 
• Pijn tijdens of na het vrijen.  
• Bloedverlies terwijl je niet ongesteld bent. Zo kun je bijvoorbeeld bloed verliezen tijdens of na het vrijen. 
• Bloederige afscheiding bij de ontlasting. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 
• Irritatie of jeuk aan de anus. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 
• Diarree. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 

Chlamydiaklachten bij mannen 

Ook bij mannen heeft 25% geen klachten bij een chlamydia-infectie. Wanneer er wel symptomen voorkomen, kunnen mannen last krijgen van: 

• Waterige/heldere afscheiding uit de penis. Dit is met name ’s morgens merkbaar. 
• Pijn bij het plassen. 
• Een branderig gevoel bij het plassen. 
• Pijn in de balzak. 
• Bloederige afscheiding bij de ontlasting. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 
• Irritatie of jeuk aan de anus. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 
• Diarree. Dit is een symptoom van anale chlamydia. 

Herken je de symptomen van chlamydia, of heb je onveilige seks gehad? Dan kun je een chlamydiatest laten doen bij de huisarts, GGD of een soa-kliniek. Je kunt ook thuis een chlamydia-zelftest doen. Deze kun je online of in de winkel kopen. Volg de instructies van de zelftest nauwkeurig op. Het is aan te raden om een chlamydia-zelftest te kopen die je naar een laboratorium moet opsturen zodat er nog een keer naar de uitslag gekeken wordt. 

Er is altijd een kans op een onjuiste uitslag bij een chlamydia-zelftest. De meest betrouwbare optie is dan ook om de chlamydiatest uit te laten voeren door de huisarts, de GGD of een soa-kliniek. 

Wil je toch thuis een chlamydia-zelftest doen? Let dan op de volgende informatie op de verpakking: 

• duidelijke instructie (filmpje of handleiding) 
• telefoonnummer van het bedrijf 
• duidelijke uitleg over hoe je de uitslag krijgt 
• verdere handelingen die je moet nemen als je chlamydia of een andere soa hebt 

Hoe gaat een chlamydiatest bij vrouwen? 

Bij vrouwen wordt er getest op chlamydia door middel van een uitstrijkje. Hierbij wordt er wat vocht uit de vagina onderzocht. Bij een chlamydiatest breng je een wattenstaafje binnen in je vagina en strijk je over de vaginawand voor maximaal 10 seconden. Een vaginaal uitstrijkje kun je zelf thuis doen of kan je huisarts doen met behulp van een eendenbek.  

Hoe gaat een chlamydiatest bij mannen? 

De gebruikelijke methode om chlamydia te testen bij mannen is urineonderzoek. Hierbij lever je je ochtendurine of het eerste deel van je laatste plas in in een potje. Bij mannen is urineonderzoek meestal genoeg om chlamydia aan te tonen. Soms is er echter een uitstrijkje nodig. Dan wordt er vocht uit de plasbuis afgenomen met een staafje.  

Hoe test je op anale chlamydia? 

Denk je dat je anale chlamydia opgelopen hebt? Dan kun je dit laten testen door middel van een uitstrijkje. Een uitstrijkje van de anus verloopt via de huisarts of kliniek. Als je klachten ervaart bij je anus kan het nodig zijn dat een arts je anus van binnen bekijkt met een proctoscoop.  

Hoe test je op chlamydia in de keel? 

Chlamydia in de keel is zeer zeldzaam. Ben je toch bang dat je een chlamydia-infectie hebt opgelopen in je keel? Dan kun je een uitstrijkje laten maken van de achterkant van je keel. Er wordt dan met een wattenstaafje slijm bij je amandelen afgenomen. Ook dit uitstrijkje verloopt via de huisarts of kliniek. 

Als je positief bent getest op chlamydia, moet je je zo snel mogelijk laten behandelen. Als je te lang rond blijft lopen met een chlamydia-infectie, kan dit vergaande gevolgen hebben, waaronder pijnlijke infecties en onvruchtbaarheid. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen. 

Gevolgen van chlamydia bij vrouwen 

Wanneer de infectie niet op tijd wordt opgemerkt, kan deze zich vanuit de vagina uitbreiden naar de eileiders. Daar kan chlamydia een eileiderontsteking veroorzaken, die zich kan uitbreiden naar het bekkengebied. Dit noem je Pelvic Inflammatory Disease (PID). Een eileiderontsteking kan gepaard gaan met koorts en buikpijn. Ontsteking van de eileiders zorgt voor kleine littekentjes, waardoor deze minder goed toegankelijk worden. Wanneer de ontsteking niet op tijd behandeld wordt, kan dit onvruchtbaarheid of buitenbaarmoederlijke zwangerschappen tot gevolg hebben. 

Gevolgen van chlamydia bij mannen 

Wanneer de infectie niet op tijd behandeld wordt, kan deze ook bij de man opstijgen naar andere organen. De chlamydia-bacteriën kunnen dan via de plasbuis en de zaadleider in de bijbal terechtkomen. Dit kan leiden tot bijbalontsteking. Vaak krijg je dan een pijnlijke, gezwollen balzak. Ook kun je last krijgen van koorts. Hiernaast kan chlamydia bij mannen ook prostaatontsteking veroorzaken. Een onbehandelde ontsteking kan ook bij de man onvruchtbaarheid tot gevolg hebben. 

Chlamydia moet worden behandeld met antibiotica. Het meest voorgeschreven antibioticum voor chlamydia is azitromycine. In de meeste gevallen krijg je een eenmalige antibioticakuur. Dat zijn 2 tabletten die je in 1 keer inneemt. Hoewel de behandeling vaak maar 1 dag duurt, is het belangrijk om tot 7 dagen na de behandeling geen veilige of onveilige seks te hebben omdat je nog wel besmettelijk bent. Voor anale chlamydia krijg je gedurende 1 week het antibioticum doxycycline. 

Als je last krijgt van een Pelvic Inflammatory Disease of andere ontsteking, bijvoorbeeld van je bijbal of prostaat, is de behandeling meestal anders en langduriger. Controle door een specialist is dan noodzakelijk.  

Wanneer je een besmetting constateert, is het belangrijk dat je altijd je seksuele partner(s) inlicht. Die moeten dan ook getest en eventueel behandeld worden. Het beste is om tegelijkertijd met je vaste seksuele partner(s) antibiotica te slikken. Doe je dat niet, dan kun je na behandeling opnieuw geïnfecteerd raken door onbehandelde partners. Je bouwt immers geen immuniteit op voor chlamydia. Kun je niet tegelijkertijd behandeld worden voor chlamydia? Neem de antibioticakuur dan in ieder geval zo snel mogelijk na elkaar. 

Zonder behandeling met antibiotica gaat chlamydia niet weg. Je immuunsysteem kan deze infectie immers niet zelf bestrijden. Als je chlamydia niet laat behandelen kun je anderen besmetten. Bovendien loop je een risico op ernstige infecties, onvruchtbaarheid en langdurige gezondheidsschade.  

7 dagen na de behandeling met antibiotica is de chlamydia-bacterie uit je lijf verdwenen. Je bent dan niet meer besmettelijk. Dit betekent dat je 7 dagen na het einde van je antibioticakuur weer seks mag hebben. Doe dit bij voorkeur wel met condoom, om toekomstige besmetting te voorkomen.  

Je kunt chlamydia overdragen door onbeschermde seks (zonder condoom) te hebben. De geïnfecteerde slijmvliezen van je penis, vagina of anus kunnen zo een sekspartner besmetten. De beste manier om overdracht van chlamydia te voorkomen is door vóór de seks een condoom om te doen. Zo voorkom je dat je besmette slijmvliezen in contact komen met die van jouw bedpartner.  

In sommige gevallen is het beter om geen zelftest te doen, maar de chlamydia-test uit te laten voeren door je huisarts of een soa-kliniek: 

• Je ondervindt symptomen die duiden op meerdere soa’s. 
• Je bent gewaarschuwd voor een soa. 
• Als man heb je anale seks gehad en heb je de kans op hiv opgelopen. 
• Je bent ongerust. 
• Je bent verkracht (hebt seks tegen je zin gehad).