Insectenbeet

4.1 uit 5 - 11 beoordelingen
Informatie goedgekeurd door Drs. MPH H. Vrij-Mazee

Wat is een insectenbeet?

We spreken van een insectenbeet als je door een insect gestoken of gebeten bent. Een insectenbeet is vaak pijnlijk of zorgt voor jeuk. Bij sommige mensen kan ook een allergische reactie optreden als gevolg van een insectenbeet, bijvoorbeeld door een wespensteek.

Oorzaak van een insectenbeet

Insecten steken uit zelfverdediging of omdat ze zich voeden met menselijk bloed. Terwijl ze steken, brengen ze een giftige stof in de huid. Niet de prik zelf, maar het gif veroorzaakt jeuk, pijn of zwelling.

Veel voorkomende insectenbeten of steken zijn:

Muggenbeet
Vlooienbeet
Wespensteek
Bijensteek
Mierenbeet
Horzelbeet/dazenbeet
Tekenbeet
De steek van een steekvlieg

Insectenbeet herkennen

Een insectenbeet kun je herkennen aan een van de volgende symptomen:

Jeuk: als je heel erge jeuk hebt na insectenbeten kun je een middel tegen jeuk gebruiken. Deze kun je bij de drogist kopen. Menthol poeder/zalf en crème met calendula of aloë vera kunnen ook helpen de jeuk te verminderen.
Pijn: als je pijn hebt na insectenbeten, dan kun je een paracetamol nemen om de pijn te verminderen.
Zwelling: heb je last van zwelling na een insectenbeet, leg dan een vochtige doek, coldpack of ijs op de zwelling.
Rode vlek(ken) op de huid: van veel soorten insectenbeten krijg je rode vlekken. Je kunt met de hulp van bovenstaande infographic zien aan de plek, door welk insect je gebeten bent. Als je na een paar dagen tot een week na de insectenbeet een rode vlek of een rode kring krijgt, raadpleeg dat je huisarts.
Allergische reactie: insectenbeten en in het bijzonder het gif van een insect, kunnen allergische reacties veroorzaken. Als de symptomen mild zijn, kun je antihistamine zoals cetirizine of loratedine gebruiken. Let op: buiten bewustzijn raken, kramp in je keel, galbulten, kramp in je buik en uitzonderlijke zwellingen kunnen duiden op een ernstige allergische reactie. Neem in dit geval altijd direct contact op met de huisarts of bel 112.

Door wat ben ik gestoken?

Per type insectenbeet kunnen de symptomen van je insectenbeet wel verschillen. Benieuwd door wat je gestoken bent? Lees dan verder op de pagina’s van de verschillende insectenbeten.

Allergische reactie na een insectenbeet

Het kan zijn dat je allergisch bent voor bijvoorbeeld een bijen- of wespensteek. In dat geval kun je er flink ziek van worden. Je bloeddruk daalt waardoor je kunt flauwvallen of je kunt zelfs in een coma raken. Als je weet dat je allergisch bent voor steken van bijen of wespen, dan kun je er het beste voor zorgen dat je een auto-injectiepen met adrenaline bij je draagt. Adrenaline kan de bloeddruk na een wespensteek weer tijdelijk verhogen. Na de injectie moet je nog wel snel naar een dokter gaan voor verdere behandeling.

Wat moet je doen bij een insectenbeet?

Als je bent gebeten door een insect, dan kun je het volgende doen:

Smeer een verzachtende, verkoelende en kalmerende gel op de plek van de beet om de jeuk te verlichten.
Zuig het gif uit en voorkom verspreiding van het gif door je lichaam.
Verwijder een teek uit je huid met een tekentang of tekenpen. Let op: probeer een teek niet met je nagels of een pincet te verwijderen. Daarmee loop je het risico om slechts een deel van de teek te verwijderen.

Insectenbeten voorkomen met DEET

Heerlijk, de zomer! Lange avonden en veel buiten zijn. Helaas zijn dan ook de muggen actief. Om muggenbeten te voorkomen, moet je jezelf beschermen met DEET. Bepaalde muggensoorten kunnen daarnaast besmet zijn met parasieten die tropische ziekten zoals malaria kunnen overbrengen. Zulke ziekten geven vervelende klachten. En het kan wel maanden duren voordat die klachten verdwijnen.

Wat is DEET?

DEET (N,N-di-ethyl-meta-tolueenamide) is een middel om insecten op afstand te houden. In het bijzonder beschermt DEET je tegen teken- en muggenbeten. Teken kunnen de besmettelijke Borrelia-bacterie bij zich dragen die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Bepaalde muggensoorten kunnen besmet zijn met parasieten die tropische ziekten zoals knokkelkoorts, zika, westnijlkoorts en malaria kunnen overbrengen.

DEET is zonder recept verkrijgbaar in de vorm van gel, lotion en spray. Voor bescherming breng je het aan op je huid. Daarnaast kun je kiezen uit verschillende concentraties: 30%, 40% of 50%. De concentratie bepaalt de werkingsduur. Hoe hoger de concentratie, hoe langer DEET werkt. In het algemeen geldt:

DEET 50% beschermt je 10 uur tegen muggen en 5 uur tegen teken.
DEET 40% beschermt je 8 uur tegen muggen en 4 uur tegen teken.

Let op: wees voorzichtig met je kleding. DEET kan namelijk bepaalde materialen aantasten, zoals plastics, viscose, elastaan en leer.

Wanneer mag je DEET niet gebruiken?

DEET is niet geschikt voor:

Kinderen jonger dan 13 jaar (ze mogen wel DEET 30% en DEET 40% gebruiken)
Kinderen jonger dan 18 jaar (ze mogen wel DEET 50% gebruiken)
Zwangeren
Vrouwen die borstvoeding geven
Mensen die eerder bijwerkingen hebben gehad van DEET en/of middelen met ethanol

DEET en bijwerkingen

Er is een kleine kans dat je last krijgt van een huidreactie in de vorm van roodheid of blaarvorming. Is dit het geval? Stop dan onmiddellijk met DEET. Ook andere middelen die de werkzame stof bevatten, kun je dan beter niet gebruiken. Gebruik DEET alleen op je huid. Lees altijd de situaties wanneer je het middel niet mag gebruiken en waarschuwingen op de verpakking. Een aantal van deze restricties zijn:

Breng DEET niet aan op lichaamsdelen die je vaak buigt zoals je knieholten en elleboogholten.
Vermijd contact met je ogen, slijmvliezen en beschadigde huid.
Adem het niet in.

Mocht je langere tijd in een ruimte verblijven waar geen insecten zijn, was DEET dan met water en zeep van je huid af. Maak je je zorgen over de bijwerkingen? Raadpleeg dan altijd een arts.

Tips tegen muggen- en tekenbeten

Ga je op reis naar een tropische bestemming? Neem dan naast DEET ook de volgende spullen mee om jezelf te beschermen tegen muggen- en tekenbeten:

Insectenwerend middel met lemon-eucalyptus. Dit is een natuurlijk middel waarvan wetenschappelijk is bewezen dat het insecten op afstand houdt.
Reisklamboe. Door dit net rondom je te sluiten houd je insecten op afstand voor een goede en veilige nachtrust.
Hoofdnet. Dit beschermt je tegen insectenbeten op je gezicht en in je nek. En het voorkomt vervelend gezoem in je oren.
Sokken. Studies hebben aangetoond dat verschillende soorten (malaria)muggen de voorkeur hebben om in je voeten, enkels en onderbenen te steken. Daarnaast leven teken in het gras, struikgewassen en lage begroeiing, waardoor ze makkelijk terechtkomen op je voeten, enkels en onderbenen. Het dragen van sokken kan dus helpen tegen beten van deze muggen en teken.

Feitje: wist je dat ultrasone geluiden, UV-lampen, polsbandjes, knoflook, citroenplanten en bier je helemaal niet beschermen tegen muggen? Gelukkig, dat scheelt weer wat ruimte in je koffer.