Cellulitis (bacteriële infectie)

Cellulitis is een bacteriële infectie van de huid en het onderhuidse bindweefsel. De ontsteking kan acuut of chronisch zijn, of van betrekkelijk korte duur. Cellulitis wordt vaak verward met cellulite, maar is niet hetzelfde. Waar cellulite een puur cosmetisch fenomeen is, duidt cellulitis op een bacteriële infectie.  

Erysipelas versus cellulitis 

In de Amerikaanse literatuur wordt cellulitis gebruikt als synoniem voor erysipelas. In de Nederlandse optiek is erysipelas echter een aparte aandoening: wondroos. Wel worden cellulitis en wondroos vaak veroorzaakt door dezelfde bacteriën: S. aureus of streptokokken. Wondroos wordt dan ook gezien als een subtype van cellulitis. Waar de rode, gezwollen plekken van wondroos scherp begrenst zijn, zijn die van cellulitis dat niet. Meer weten over het verschil tussen de 2? Lees dan ook eens onze begrijpelijke uitleg over wondroos. 

Cellulitis kun je herkennen aan de volgende symptomen: 

• onscherp begrensde roodheid en zwelling van de huid die zich snel uitbreidt. 
• pijn. 
• koorts. 
• een gevoel van ziek zijn.  

Cellulitis wordt veroorzaakt door een bacterie, meestal door stafylokokken of streptokokken. De meest voorkomende veroorzaker van cellulitis is de bacterie Staphylococcus aureus (S. aureus), een stafylokok. De bacteriën die cellulitis veroorzaken dringen de huid binnen via een wondje, zoals een schaafwond, een kloofje, een puistje, een brandwond, een operatiewond of zelfs een insectenbeet. Ook kan de bacterie de huid binnendringen via een huidaandoening zoals eczeem of zwemmerseczeem. Cellulitis in het gezicht kan ook veroorzaakt worden door een stafylokok of streptokok afkomstig uit de oren, neus of bijholtes.  

Ouderen en mensen die te veel vocht vasthouden in hun benen lopen meer risico op cellulitis, de bacteriële infectie. Ouderen hebben meer kans op cellulitis omdat zij een minder effectieve huidbarrière en een tragere wondgenezing hebben. Omdat de opperhuid zich langzamer vernieuwt, worden bacteriën minder snel afgeschud. Ook wordt de huid brozer, droger en minder dik, waardoor deze vatbaarder wordt voor infecties.  

Ook ongewenste vochtophoping en lymfoedeem zorgen ervoor dat de bacteriën die cellulitis veroorzaken minder goed uitgeschakeld kunnen worden. In plaatst van teruggepompt te worden richting het hart via lymfeklieren die het bloed kunnen filteren, blijft het lymfevocht in de benen, voeten, handen of armen zitten. Hierdoor kunnen bacteriën zich ongehinderd vermenigvuldigen.  

Cellulitis, de bacteriële infectie, komt vooral voor op de benen, maar het kan ook voorkomen op de armen of in het gezicht. Ook kan cellulitis voorkomen in het oog. Als cellulitis in het oog zit, spreken we van preseptale of orbitale cellulitis.  

Preseptale cellulitis  

Preseptale cellulitis is een infectie van het ooglid en de huid rond het oog. Symptomen van preseptale cellulitis zijn plotselinge zwelling en roodheid van het ooglid. De klachten kunnen aan één of beide ogen voorkomen. Preseptale cellulitis kan gepaard gaan met koorts en een gevoel van ziek zijn.  

Orbitale cellulitis 

Orbitale cellulitis (cellulitis orbitae) is een infectie die zich dieper in het oog bevindt. Symptomen van orbitale cellulitis zijn plotselinge zwelling en roodheid van het ooglid, pijn, uitpuiling van het oog, wazig zien, dubbelzien, het oog niet goed meer kunnen bewegen, verminderd zicht, koorts en een gevoel van ziek zijn.  

Cellulitis wordt behandeld door middel van antibiotica. In veel gevallen zal de huisarts het antibioticum flucloxacilline voorschrijven. Dit antibioticum kan in tabletvorm of via een infuus toegediend worden. Als de arts besluit dat antibioticatabletten geschikt zijn, mag je deze thuis innemen. Voor toediening via een infuus moet je minimaal 48 uur in het ziekenhuis verblijven. Afhankelijk van de infectiewaarden in je bloed, wordt er vervolgens gekeken wanneer je antibiotica in tabletvorm kunt krijgen. 

Maak de antibioticakuur altijd volledig af om het risico op een nieuwe ontsteking te verkleinen. 

Als je wordt opgenomen in het ziekenhuis voor een cellulitisbehandeling, krijg je een behandelplan waarin per dag staat omschreven hoe de behandeling eruitziet. Pas als je geen infuus meer nodig hebt en je minimaal 24 uur koortsvrij bent met de antibioticatabletten, kan de afdelingsarts je uit het ziekenhuis ontslaan. 

Tips voor in het ziekenhuis 

Als je wordt opgenomen in het ziekenhuis met cellulitis, zijn er een aantal dingen die jouw verblijf korter en aangenamer kunnen maken:  

• Kom regelmatig uit bed. Dit verkleint de kans op trombose. 
• Leg het aangedane lichaamsdeel omhoog. Doe dit zowel wanneer je ligt als wanneer je zit. 
• Verzorg de aangedane huid of wond. In het ziekenhuis kan een wondconsulent advies geven over de verzorging van de wond die de cellulitis heeft veroorzaakt, of de aangedane huid.  
• Laat het aangedane lichaamsdeel zwachtelen. Als het aangedane lichaamsdeel opgezwollen is, kan ambulant compressief zwachtelen helpen om de pijn en de zwelling te verminderen.  

Om de kans op terugkerende cellulitis te verminderen, is het belangrijk om op je hoede te blijven voor wondjes en huidbeschadigingen die tot infectie kunnen leiden. Ook is het belangrijk om vochtophopingen in armen en benen zoveel mogelijk te voorkomen.  

Met deze tips kun je het risico op terugkerende cellulitis verkleinen: 

• Inspecteer je huid dagelijks. Desinfecteer eventuele huidbeschadigingen en dek ze af met een pleister of gaasje.  
• Verzorg wondjes met vette zalf. Dit brengt een beschermend laagje aan op je beschadigde huid.  
• Voorkom wondjes op je voeten. Dit doe je door je schoenen te inspecteren op scherpe randjes en je nagels goed te laten verzorgen door een medisch pedicure. 
• Draag steunkousen, ook op warme dagen. Steunkousen zorgen ervoor dat je minder vocht vasthoudt in je benen.  

Herken je 1 of meer klachten die mogelijk op cellulitis wijzen? Raadpleeg dan je huisarts. Hij of zij kan je een antibioticakuur voorschrijven. Wordt de huid rondom een wondje rood, of wil het wondje niet genezen? Contacteer dan ook de huisarts.