Malaria

Malaria is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een parasiet van het geslacht Plasmodium. Een parasiet is een ééncellig organisme en niet hetzelfde als een bacterie of virus. De parasiet kan door een malariamug van een patiënt met malaria op gezonde mensen overgebracht worden. Niet alle muggen zijn gevaarlijk, alleen muggen uit het geslacht ‘Anopheles’ kunnen malariaparasieten doorgeven. 

Als de parasiet je lichaam eenmaal bereikt heeft, gaat hij zich vermenigvuldigen. Dit vermenigvuldigen gebeurt eerst in je lever en daarna in je rode bloedcellen. Het vermenigvuldigen van de parasiet in je lichaam zorgt voor ‘griepachtige’ verschijnselen. Als je niet behandeld wordt, kan malaria dodelijk aflopen. 

Verschillende vormen van malaria 

Er zijn verschillende vormen van malaria bekend:

• Malaria tropica. Deze vorm van malaria is het gevaarlijkst. Als je niet behandeld wordt, kun je binnen enkele weken overlijden. Deze vorm van malaria is onder andere zo gevaarlijk, omdat de besmette rode bloedcellen vast komen te zitten in kleine bloedvaatjes in je organen. Dit levert een blokkade op in je bloedvaatjes, waardoor er geen bloed en zuurstof naar het achterliggende gebied kan. Je organen kunnen hierdoor uitvallen. 
• Malaria tertiana. Deze vorm van malaria wordt ook wel de ‘goedaardige’ vorm genoemd. Je koortsaanvallen pieken ongeveer om de 48 uur. De parasieten kunnen tot wel vier jaar na besmetting nog steeds voor een koortsaanval zorgen. Deze vorm wordt ook wel ‘goedaardig’ genoemd, omdat de kans kleiner is dat je overlijdt. 
• Malaria quartana. Deze vorm van malaria lijkt op malaria tertiana. Het enige verschil is dat de koortspieken om de 72 uur voorkomen.

Malaria wordt ook wel een reizigersziekte genoemd, dit komt omdat je kans loopt malaria te krijgen wanneer je zonder voorzorgsmaatregelen naar de tropen gaat. Andere bekende reizigersziektes zijn hepatitis A en cholera. Hepatitis A is een besmettelijke ziekte die ontsteking van de lever en geelzucht veroorzaakt. Cholera is een infectieziekte die zorgt voor diarree en uitdroging. Met de nodige hygiënemaatregelen zijn hepatits A en cholera te voorkomen.

De oorzaak van malaria is een parasiet van het geslacht Plasmodium. De parasieten worden overgedragen via muggen uit het geslacht  ‘Anopheles’. Deze muggen raken besmet door mensen met malaria. Als ze een ander prikken, besmetten ze deze persoon ook. Er zijn vier verschillende parasieten die de drie vormen van malaria veroorzaken:

• De parasiet Plasmodium falciparum veroorzaakt malaria tropica.
• De parasiet Plasmodium vivax veroorzaakt malaria tertiana.
• De parasiet Plasmodium ovale veroorzaakt malaria tertiana.
• De parasiet Plasmodium malariae veroorzaakt malaria quartana.

Tegenwoordig speelt in Zuid-Oost Azie Plasmodium knowlesi, een vorm van malaria bij apen, ook steeds vaker een rol bij malaria infecties bij de mens.

Behalve besmetting via (malaria)muggen, kun je ook besmet worden via:

• Transfusies van geïnfecteerd bloed.
• Het delen van besmette naalden.
• Wonden van injectienaalden.
• Orgaantransplantatie. 
• Moeder op kind. Dit is heel zeldzaam.

De symptomen van malaria zijn afhankelijk van de vorm van malaria die je hebt en je persoonlijke situatie. Veel voorkomende klachten en verschijnselen van malaria zijn:

• Koorts.
• Koude rillingen.
• Hoofdpijn.
• Overgeven.
• Diarree.
• Spierpijn.
• Het opzetten van de lever en de milt.
• Geelzucht.
• Bloedarmoede.

De symptomen van malaria treden over het algemeen tien tot veertien dagen na de besmetting op. De periode voorafgaand aan de symptomen wordt de incubatietijd genoemd. 

Als je in de (sub)tropen reist en je meer dan twee dagen griepachtige symptomen hebt, moet je rekening houden met malaria. Ook als je netjes antimalariapillen hebt geslikt, kan er sprake zijn van malaria. Ook als je al weer teruggekeerd bent uit de tropen, kun je nog steeds last hebben van malaria. Vermeld bij een artsenbezoek dus altijd dat je in de tropen bent geweest. Een arts kan aan de hand van je bloedonderzoek bepalen of er sprake is van malaria. Hierbij wordt gekeken of er malariaparasieten in je rode bloedcellen aanwezig zijn.