Mondverzorging bij ouderen en palliatieve zorg

Er is vaak te weinig aandacht voor mondverzorging bij ouderen. En dat terwijl er een relatie tussen mondhygiëne en verschillende ziekten bestaat, zoals een beroerte, diabetes en nierziekten. We sommen tien adviezen voor je op:

1. Poets zachtjes met een zachte tandenborstel.
2. Bewaar je kunstgebit droog, in een afgesloten bakje. In water kunnen namelijk makkelijk bacteriën en schimmels hechten.
3. Was je kunstgebit met groene zeep of afwasmiddel. Tandpasta kan kleine krasjes veroorzaken, waardoor bacteriën en schimmels zich makkelijk hechten.
4. Bezoek minimaal eens per jaar de tandarts of mondhygiënist, ook als je een kunstgebit hebt. De tandarts of mondhygiënist kan eventuele mondziekten makkelijk opsporen. Bovendien kun je mondproblemen krijgen als je kunstgebit niet goed past.
5. Laat je arts weten als je kwaaltjes in je mond ervaart. Soms komt dit door medicijnen of chronische ontstekingen. Het hoort niet per se bij ouderdom.
6. Laat ook je verpleegkundige of thuiszorgmedewerker weten als je pijn in je mond hebt. Mondgezondheid is namelijk niet alleen de verantwoordelijkheid van je tandarts.
7. Wees alert op andere ziekten bij een slechte mondgezondheid. Diabetes, reuma en hart- en vaatziekten zijn gerelateerd aan mondziektes.
8. Voorkom tandbederf door dagelijks te poetsen met fluoride en eet maximaal zeven keer per dag.
9. Voorkom een slechte adem door ontstekingen in je mond of onvoldoende mondhygiëne tegen te gaan.
10. Poets je mond, ook al draag je een kunstgebit. Maak ook je slijmvliezen schoon. Onder je kunstgebit kunnen namelijk makkelijk etensresten blijven zitten.

Welke mondzorg is nodig bij mensen in de terminale fase?

Bij ouderen in palliatieve zorg is er weinig activiteit in de mond. Hierdoor wordt de natuurlijke reiniging in de mond verminderd. Dit vergroot de kans op mondaandoeningen. Je moet daarom de mond blijven verzorgen, ook al is dit een lastig proces. De palliatieve fase is namelijk bedoeld om de zorg in de laatste levensfase bij ouderen zo goed mogelijk te voltooien. 

Waarschijnlijk vind je het vanzelfsprekend om elke dag je mond en gebit goed schoon te maken. Dit wordt echter lastiger in een stervensfase, wanneer de kans op bepaalde mond- en gebitsproblemen ook nog eens groter is. Een goede mondverzorging bij palliatieve zorg is dan ook erg belangrijk. Twee belangrijke tips:

• Zorg voor een goed passend gebit. Veel mensen vallen af in de palliatieve fase waardoor het gezicht erg kan invallen. Doordat het kunstgebit gaat bewegen, kunnen schuurplekken en wondjes ontstaan. Dit kan pijn geven en voor ontstekingen zorgen.
• Zorg voor voldoende vochtinname. Veel mensen hebben last van een droge mond in de stervensfase, bijvoorbeeld door gebruik van medicijnen of minder goed werkende speekselklieren. 

Wanneer je niet op tijd ingrijpt, kan stomatitis ontstaan. Dit is een verzamelnaam voor ontstekingsziekten in en rond de mondholte, zoals gingivitis en parodontitis. Zo voorkom je stomatitis:

• Gebruik speekselvervangers om de mondholte te bevochtigen.
• Poets vier keer per dag, na iedere maaltijd en voor het slapengaan. Gebruik een zachte tandenborstel en een milde tandpasta.
• Spoel met 0,12% chloorhexidine als tandenpoetsen niet gaat. Zo voorkom je tandplak.
• Vet de lippen in om kloofjes te voorkomen.
• Spoel de mond meerdere keren per dag om wondjes en infecties te voorkomen. Gebruik hiervoor zout water, kamillethee of een andere neutrale mondspoeling.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Zorgvoorbeter
• Allesoverhetgebit
• Ivorenkruis