Hyperventilatie

Een volwassene haalt normaal gesproken ongeveer tien keer per minuut adem. Bij hyperventilatie is er sprake van een versnelde ademhaling. We spreken van een versnelde ademhaling als je onder normale omstandigheden meer dan twintig keer per minuut ademhaalt. Hierdoor ontstaan klachten, zoals duizeligheid, misselijkheid en het gevoel hebben dat je stikt. Hyperventilatie is niet gevaarlijk. 

Er bestaan twee vormen van hyperventilatie: acute hyperventilatie (hyperventilatie-aanval) en chronische hyperventilatie. 

Chronische hyperventilatie

We spreken van chronische hyperventilatie als de ademhaling gedurende een langere periode versneld is. Deze vorm van hyperventilatie komt vaker voor dan acute hyperventilatie. Veel mensen zijn zich hier niet bewust van. 

Acute hyperventilatie

We spreken van acute hyperventilatie als de ademhaling gedurende korte tijd versneld is. Dit noemen we ook wel een hyperventilatie-aanval. 

De symptomen van chronische hyperventilatie verschillen van die van acute hyperventilatie.

Symptomen van een hyperventilatie-aanval zijn:

• Snelle en diepe ademhaling
• Het gevoel hebben dat je stikt
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Tintelingen rond de mond
• Pijn in de buik of pijn op de borst
• Hartkloppingen en een versnelde hartslag
• Transpireren
• Flauwvallen of een slap gevoel

De symptomen van chronische hyperventilatie zijn vergelijkbaar met die van acute hyperventilatie, maar minder hevig. Chronische hyperventilatie kan leiden tot de volgende klachten:

• Vermoeidheid en lusteloosheid
• Gespannenheid
• Concentratie- en geheugenproblemen
• Spijsverteringsproblemen

Vraag je je af of je last hebt van hyperventilatie? Ga dan naar de symptomenchecker.

Symptomenchecker

Oorzaken van een acute hyperventilatie-aanval zijn:

• Angst- of paniekaanvallen
• Te hoge inspanning
• Acidose

Als je nog nooit een hyperventilatie-aanval hebt gehad, dan kan het best even schrikken zijn. Je hebt het gevoel dat je geen adem meer kunt halen waardoor je in paniek raakt. Dit zorgt ervoor dat je nog meer gaat hyperventileren. Daarom is het belangrijk dat je probeert rustig te blijven. 

Oorzaken van chronische hyperventilatie zijn:

• Stress en spanning
• Psychische druk

Als je chronische hyperventilatie hebt, dan kan een plotselinge verhoging van stress of een schrikreactie een acute hyperventilatie-aanval uitlokken. 

De diagnose van hyperventilatie wordt gesteld door middel van een test. Je krijgt dan een knijper op je neus, zodat je enkel door je mond kunt ademhalen. In de mond wordt een mondstuk geplaatst. Deze is gekoppeld aan een apparaat die meet hoe snel je ademhaalt en hoeveel koolstofdioxide je uitademt. Dit onderzoek duurt ongeveer een half uur.

Er bestaan geen medicijnen tegen hyperventilatie. 

Angst, stress en spanning zijn vaak de oorzaak van hyperventilatie. Probeer te achterhalen in welke situaties je je angstig of gespannen voelt. Praat erover met iemand die je vertrouwt of met je huisarts. Hij of zij kan je helpen om beter met angst en spanning om te gaan. Je huisarts kan je eventueel doorverwijzen naar de praktijkondersteuner of een psycholoog.

Heb je last van een hyperventilatie-aanval? Dit kun je zelf doen tijdens een hyperventilatie-aanval:

• Blijf kalm. Angst of paniek verergert de aanval. Onthoud: je stikt niet, ook al voelt het misschien wel zo.
• Adem rustig in en uit. Adem drie seconden in door je neus en zes seconden weer uit door je mond. Zorg dat je via je buik ademhaalt. Leg eventueel je hand op je buik om de ademhaling te voelen en je focus te verzetten.
• Zoek afleiding. Het kan bijvoorbeeld helpen om kniebuigingen te doen of om hardop te lezen.

Het helpt niet om in een zakje in- en uit te ademen.

Hyperventilatie is niet gevaarlijk. Meestal is het niet nodig om je huisarts te raadplegen. Neem wel contact op met je huisarts:

• Als je een drukkend of beklemmend gevoel op je borst hebt dat niet weggaat.
• Als je benauwd bent, maar niet vermoedt dat je een hyperventilatie-aanval hebt.
• Als de maatregelen die je zelf neemt niet of onvoldoende werken. 

De informatie op deze pagina is gebaseerd op de volgende bronnen:

• De Nederlandse Hyperventilatie Stichting
• NHG-richtlijn Angst