Groot onderzoek gaat opiaten-epidemie in kaart brengen

Een nieuw project genaamd TAPTOE (Tackling And Preventing The Opioid Epidemic), gestart in het Radboudumc en CWZ in Nijmegen, gaat het stijgende gebruik van opiaten (verslavende pijnstillers) in Nederland onderzoeken.

Leider van het onderzoek, Marcel Bouvy, hoogleraar Farmaceutische Patiëntenzorg aan de Universiteit Utrecht (UU), vertelt: “Het laatste decennium is het gebruik van verslavende pijnstillers in Nederland vervijfvoudigd. In 2018 kregen ongeveer 600.000 mensen een opiaat voorgeschreven. Het gaat dan niet om pijnstilling direct na een operatie in het ziekenhuis, maar om middelen die patiënten zelf ophalen bij de apotheek. Het is echt uit de hand gelopen.”

Het onderzoek wordt met 1,8 miljoen euro gefinancierd door wetenschapsfinancier NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Meerdere partijen ondersteunen het project, waaronder beleidsmakers, onderzoeksinstituten, ziekenhuizen, beroepsorganisaties en patiëntenverenigingen. Zo kunnen de resultaten die uit het onderzoek komen meteen in de praktijk worden gebracht.

Met het onderzoek wil Bouvy het opiaatprobleem zoals in de Verenigde Staten voorkomen: “Heeft één op de dertig Nederlanders het afgelopen jaar een opiaat voorgeschreven gekregen, in de VS was dat 4 á 5 keer zoveel. Twintig jaar geleden namen de cijfers daar een vlucht, destijds werd vooral door farmaceutische bedrijven nog gezegd dat de middelen niet verslavend zijn wanneer ze worden gebruikt als pijnstiller. Sinds tien jaar stijgt het gebruik ook in Nederland. Inmiddels weten we dat opiaten ook als pijnstiller wel degelijk verslavend kunnen zijn.”

Opiaten (zoals morfine en oxycodon) hebben direct een effect op het beloningssysteem in de hersenen, waardoor mensen die de medicijnen gebruiken een fijn gevoel ervaren. Na verloop van tijd heeft de gebruiker steeds meer van het middel nodig (tolerantie) om hetzelfde effect te bereiken in het lichaam. Daardoor kunnen mensen sterk verslaafd raken. In ernstige gevallen kan er door een teveel aan opiaten een overdosis optreden, waaraan mensen kunnen overlijden.