Pneumokokkenvaccin

Pneumokokkenziekte kan ingrijpende gevolgen hebben. Vooral de invasieve vormen veroorzaken vaak een lang en zwaar ziektebed. Ook nadat de ziekte is genezen, kunnen restverschijnselen aanhouden. Daardoor gaan er soms maanden of jaren overheen voordat je volledig hersteld bent.

Hier geldt: voorkomen is beter dan genezen. Een pneumokokkenvaccin is het meest effectief gebleken als bescherming tegen pneumokokkenziekte. Verder is hygiëne een belangrijk onderdeel van de preventie (zie uitleg onderaan de pagina).

Een pneumokokkenvaccin is in principe beschikbaar voor iedereen. Dit betekent dat iedereen een pneumokokkenvaccin mag halen, maar dat de meeste mensen het zelf moeten betalen. Voor kinderen zit het vaccin in het Rijksvaccinatieprogramma. Zij krijgen de inentingen gratis.

De vaccinatie voor kinderen is in 2006 in gang gezet. Zij krijgen meerdere inentingen: tussen zes weken en negen weken, bij vier maanden en bij elf maanden.

Advies Gezondheidsraad

In 2018 heeft de Gezondheidsraad een advies uitgebracht om ouderen vanaf zestig jaar te laten vaccineren tegen pneumokokken. Oftewel: dat zij allemaal opgeroepen worden om zich te laten vaccineren, zonder dat zij hoeven te betalen. Zij behoren tot de risicogroepen.

Het advies van de Gezondheidsraad is uitgebracht om twee redenen: 1. Omdat ouderen een hoge ziektelast ervaren door pneumokokkenziekte 2. Om ouderen beter te beschermen tegen ziekte en sterfte door pneumokokken.

Ouderen zijn momenteel alleen indirect beschermd tegen de bacteriën. Kinderen krijgen namelijk een vaccinatie tegen veelvoorkomende typen pneumokokken. De kans is hierdoor kleiner dat zij (de kinderen) besmet raken met de bacterie. Het risico op besmetting met ouderen wordt hiermee ook beperkt. Minder ouderen zullen ziek worden van deze typen pneumokokken.

Een inenting met pneumokokken is over het algemeen goed verdraagbaar. Er kan pijn ontstaan op de plek van de injectie. Soms gaat dit gepaard met zwelling, roodheid of verharding van de huid. Andere bijwerkingen die binnen enkele uren na de vaccinatie kunnen optreden zijn:

• Grieperige symptomen, zoals buikpijn, hoofdpijn, spierpijn, duizeligheid, misselijkheid, koorts en pijn in de gewrichten
• Vermoeidheid, slaperigheid en/of prikkelbaarheid
• Verminderde eetlust

In sommige gevallen ontstaat een allergische reactie op de vaccinatie. Het komt zelden voor dat iemand vlak voor, tijdens of na de inenting flauwvalt.

De bijwerkingen ontstaan door een reactie van je lichaam op het pneumokokkenvaccin. Er wordt een klein beetje van de bacterie ingebracht. Dit is zo weinig dat het niet gevaarlijk is. Het lichaam herkent dit echter als een onbekende stof en reageert hier op met lichamelijke reacties (de bijwerkingen).

Om verspreiding van pneumokokken te verminderen is goede hygiëne belangrijk. Besmetting gebeurt onder andere via hoesten en niezen. Gebruik daarom altijd een papieren zakdoek of de plooi van je elleboog als je gaat hoesten of niezen. Gooi de zakdoek daarna weg en was je handen. Pas ook op met pasgeboren kinderen: houd hen liever uit de buurt van mensen die niezen en hoesten. Met goede hygiëne beperk je besmetting met pneumokokken.

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door MSD