Belang longfunctietest en ander onderzoek

Belangrijk is dat de arts goed naar jouw verhaal luistert; dit heet een anamnese. Waar heb je precies last van, in welke situaties treden de klachten op en wanneer zijn ze begonnen? Soms is het handig voorafgaand aan het gesprek een dagboekje bij te houden waarin je je klachten noteert. Zo ga je beter voorbereid het gesprek in en kan de arts beter beoordelen of je symptomen misschien bij longfibrose passen. De arts vraagt vaak ook of je voor andere aandoeningen behandeld wordt en welke aandoeningen er in je familie voorkomen. Zo ontstaat een goed beeld van jouw situatie.

Met een stethoscoop luistert de arts naar je ademhaling. Als er sprake is van longfibrose of IPF kan een kenmerkend geluid worden opgemerkt; bij het inademen is er een krakend geluid dat doet denken aan het lostrekken van klittenband. Toch denken artsen niet altijd direct aan longfibrose, het is immers een zeldzame ziekte en niet alle artsen zijn er bekend mee. Bovendien is een soortgelijk geluid vaak hoorbaar bij andere longaandoeningen en zelfs bij hartfalen. Om het vermoeden op longfibrose verder te onderzoeken zijn er verschillende methoden, waarvan we er hieronder een aantal bespreken.

Bij klachten als benauwdheid en kortademigheid kan een longfunctietest uitwijzen waarom de longen niet goed werken. Bij het onderzoek adem je door een mondstuk, verbonden aan het longfunctieapparaat. Je neus wordt soms dichtgehouden met een klem, zodat daar geen lucht kan ontsnappen. Vervolgens kunnen verschillende gegevens gemeten worden, zoals de longinhoud, de snelheid waarmee ingeademde zuurstof aan het bloed wordt afgegeven of de longfunctie tijdens inspanning (inspanningstest). Ook na de diagnose longfibrose is het belangrijk om het ziekteproces goed in de gaten te houden met longfunctieonderzoek.

Met een röntgenfoto wordt longweefsel in het lichaam zichtbaar gemaakt. Hierop is littekenweefsel echter niet altijd goed te zien. Met een CT-scan van de longen (ook wel hoge resolutie CT-scan/HRCT) worden foto’s uit verschillende hoeken gemaakt en samengevoegd zodat een gedetailleerder en vollediger beeld ontstaat van de longen. Zo kan een arts littekenweefsel op de longen opmerken en zo longfibrose vaststellen.

Met bloedonderzoek kan men de hoeveelheid zuurstof en koolzuurgas meten in een slagader; deze vervoeren normaal gesproken immers zuurstofrijk bloed. Zo kan de arts beoordelen of de longblaasjes voldoende zuurstof opnemen en koolzuurgas uitscheiden. Verder kan bloedonderzoek  soms helpen om de onderliggende oorzaak van de longfibrose vast te stellen.

Een bronchoscopie is een onderzoek om de luchtwegen van binnen te bekijken. Een dun, flexibel slangetje met een camera eraan (bronchoscoop) wordt via de mond of neus ingebracht in de luchtwegen. Het longweefsel wordt dan onderzocht op afwijkingen. Soms wordt een klein stukje weefsel afgenomen: een biopt. Dit stukje weefsel wordt in het laboratorium onderzocht om de oorzaak en ernst van de longfibrose te bepalen. Soms wordt een longbiopsie overigens uitgevoerd met een naald via de huid met behulp van CT of een andere beeldvormende techniek (onder narcose).

Tijdens een bronchoscopie kan ook een longspoeling (bronchoalveolaire lavage) plaatsvinden. Hierbij wordt wat vloeistof door de long gespoeld en weer opgezogen. Onderzoek van de spoelvloeistof kan helpen om de juiste diagnose te stellen of om andere aandoeningen (met name ontstekingen) uit te sluiten.