Voetschimmel (Tinea pedis)

Voetschimmel (ook wel zwemmerseczeem of badschimmel genoemd) is een schimmelinfectie van de huid op je voeten. Voetschimmel komt vooral voor tussen de tenen. De schimmel leeft op de bovenste laag van de huid: de hoornlaag. 

Ongeveer één op de vijf Nederlanders heeft weleens last van voetschimmel. Een andere benaming voor voetschimmel is zwemmerseczeem. Dit is wat verwarrend, omdat het geen eczeem is. Wanneer de schimmel op de nagel zit, heet het een kalknagel. 

Voetschimmel kan op bijna alle plekken van je voet voorkomen, maar zit meestal tussen de tenen. De symptomen van voetschimmel zijn: 

• Witte schilfering. Dit zit vooral vaak tussen de vierde en vijfde teen. 
• Jeukende blaasjes. Deze blaasjes drogen na verloop van tijd in tot bruine vlekjes of korstjes, waarna de huid afschilfert. Dit zit vooral op de voetzool. 
• Roodheid met schilfering. 
• Gele verkleuring en verbrokkeling van de nagels, ook wel schimmelnagels of kalknagels genoemd. 
• Stinkende voeten. 

Schimmels komen overal voor. Je voeten komen hier dus vrij regelmatig mee in aanraking. Toch krijg je niet iedere keer last van voetschimmel. Pas wanneer de voetschimmel een plek vindt om de huid binnen te dringen, kan deze een infectie veroorzaken. 

Schimmels leven het liefst in een warme en vochtige omgeving. Warmte en vocht maken je huid week, waardoor schimmels gemakkelijk naar binnen kunnen dringen en een infectie kan ontstaan. Daarom ontstaat voetschimmel vaak in het zwembad. Ook het hebben van zweetvoeten of je voeten te vaak wassen met zeep kan zorgen voor voetschimmel. Dit komt omdat je met zeep de natuurlijke bescherming van de huid wegwast. 

Ja, voetschimmel is besmettelijk. Schimmels planten zich voort in de buitenste laag van de voeten en laten sporen achter in de huidschilfers. Wanneer de huidschilfers zich loslaten, kan de schimmel zich gemakkelijk verspreiden. Daarom vinden veel besmettingen plaats in ruimtes waar je met je blote voeten loopt. Eenmaal in direct contact met de ‘besmette’ huidschilfers, is de kans erg groot dat de schimmels binnen jouw huid dringen. Voetschimmel is een hardnekkige kwaal, maar is gelukkig niet gevaarlijk. Behandel het echter wel op tijd! Zo verklein je de kans dat de schimmel zich verder verspreidt. Ook voorkom je zo dat andere bacteriën via de voetschimmelwondjes in je huid terechtkomen, en bijvoorbeeld infecties zoals wondroos veroorzaken.

In principe kun je zwemmen met zwemmerseczeem. Maar omdat de kwaal zo besmettelijk is, is het onverstandig om dit te doen. Niet alleen omdat je anderen om je heen kunt besmetten, maar ook omdat je eigen besmette huidschilfers achter kunnen blijven in de vochtige omgeving, waarin ze de kans krijgen om zich te vermenigvuldigen. Dit betekent dat je jouw eigen voeten opnieuw kunt besmetten. 

Als voetschimmel niet op tijd behandeld wordt, kunnen andere mensen of lichaamsdelen besmet worden. De schimmel kan zich namelijk verspreiden naar andere plekken op de voeten, de handen, maar bijvoorbeeld ook de nagels. Dit worden dan ook wel kalknagels genoemd. Een kalknagel is veel moeilijker te genezen dan voetschimmel. Als je dus vermoedt dat je voetschimmel hebt, is het raadzaam om hiermee zo snel mogelijk langs de huisarts te gaan.

Voetschimmel en kalknagel (ook wel schimmelnagel genoemd) worden regelmatig met elkaar verward. Toch zijn het 2 verschillende aandoeningen. Beide worden veroorzaakt door natuurlijke schimmels op je lichaam, maar de kenmerken en behandelingen verschillen. Omdat zowel voetschimmel als een kalknagel wordt veroorzaakt door schimmels op je voet, kan het in elkaar overgaan.

Bij kalknagels heb je een schimmelinfectie aan je nagels, terwijl voetschimmel op je hele voet kan zitten. Kalknagels kunnen voorkomen bij vinger- en teennagels. De infectie begint meestal bij 1 nagel en verspreidt zich daarna. De klachten van kalknagels verergeren na verloop van tijd. Het proces is te herkennen aan:

• Er is een witgele, groene of bruine verkleuring aan het uiteinde van je nagel te zien. 
• De verkleuring verplaatst zich steeds verder richting je nagelriem. 
• Er ontstaat een soort streepvormige verkleuring van de hele nagel. 
• De nagel wordt dik, ruw, brokkelig en breekbaar.  

Onder de verkleuring komt je nagel los te liggen van je huid, waardoor steeds meer schimmels zich kunnen opstapelen. Soms zijn de nagels zo dik dat het dragen van schoenen pijnlijk is. Wanneer de wortel van de nagel eenmaal is beschadigd, is herstel aan je nagel niet meer mogelijk. Bij beschadiging van de wortel kan je nagel vervormen of in ernstige gevallen zelfs loslaten. Lees meer over kalknagels en de behandeling ervan. 

Psoriasisnagel 

Een kalknagel moet niet verward worden met psoriasisnagel. Psoriasis is een aandoening die over het hele lichaam kan voorkomen, waaronder bij de nagels. Een psoriasisnagel heeft dezelfde uiterlijke kenmerken als een kalknagel, met als enige verschil dat op een psoriasisnagel kleine putjes te vinden zijn. Die putjes lijken een beetje op oliedruppels in de nagel. Wanneer je niet zeker weet of je last hebt van een kalknagel of van psoriasis, kun je bij een arts of gespecialiseerde pedicure terecht voor een kweek die het nagelprobleem vaststelt.

Voeteczeem is eczeem op de voeten en is dus niet besmettelijk,  terwijl voetschimmel wordt veroorzaakt door een schimmel die wél erg besmettelijk is. Hoewel voetschimmel wel samen kan voorkomen met (blaasjes)eczeem op de voeten, zijn het 2 verschillende aandoeningen. Voeteczeem en voetschimmel worden vaak verward, omdat voetschimmel ook wel zwemmerseczeem wordt genoemd. Dit is echter geen logische naam: voetschimmel is namelijk geen vorm van eczeem. Wat ook voor verwarring zorgt, is dat de symptomen van eczeem op de voeten en voetschimmel op elkaar lijken. Afhankelijk van het soort eczeem op de voeten, kan bij zowel voeteczeem als voetschimmel sprake zijn van: 

• blaasjes 
• jeuk 
• schilfering 
• roodheid 

Wat niet bij voeteczeem maar wél vaker bij voetschimmel voorkomt, zijn stinkvoeten en schimmelnagels. Bij schimmelnagels is de voetschimmel overgegaan op de huid onder de nagels, waardoor de nagels wat afbrokkelen. Meer weten over voeteczeem? Lees hier alles over eczeem op de voeten.

In sommige gevallen verdwijnt de voetschimmel vanzelf wanneer de voeten voldoende frisse lucht krijgen. Maar door verder geen actie te ondernemen, loop je ook de kans dat de schimmel erger wordt. Het is daarom verstandiger om direct te beginnen met een behandeling tegen voetschimmel. 

Je kunt  voetschimmel zelf op verschillende manieren behandelen. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van onderstaande middelen. 

Antischimmelcrème of -zalf

Omdat een voetschimmel aan de oppervlakte zit, is deze meestal goed te behandelen met een antischimmelcrème of -zalf waarin miconazol zit. Miconazol doodt schimmels, gisten en bacteriën, waardoor het een effectief middel is. Een antischimmelproduct kun je zonder recept bij de apotheek halen. Het is vaak een antimyoticum (niet te verwarren met antibioticum), een schimmelremmer. De zalf moet je meestal twee keer per dag op de aangedane huid smeren en ook een stukje om de schimmelplek heen. Na een week begin je vaak verbetering te zien. Gebruik de zalf nog een week nadat de plekken verdwenen zijn om ervoor te zorgen dat de schimmel niet terugkomt. 

Schimmeldodende poeder

Naast een voetschimmelcrème is poeder dat schimmeldodend werkt ook een optie. De poeder kun je over je voeten, maar ook in je schoenen strooien. Dit voorkomt dat je geïnfecteerde schoenen in de toekomst nog een keer een schimmelinfectie veroorzaken. 

Jodium

Voetschimmel behandelen kan ook met een jodiumoplossing. Je kunt een jodiumoplossing bij de apotheek kopen. Let erop dat je een jodiumoplossing koopt met 10% povidonjood. Povidonjood is een ontsmettend middel. Dep dat twee keer per dag op de geïnfecteerde plekken. Voor een optimaal resultaat laat je de jodiumoplossing helemaal opdrogen voordat je je sokken weer aandoet. 

Eén van de symptomen van voetschimmel is blaasjes op de voeten en tussen de tenen. De blaasjes gaan meestal vanzelf open, waardoor het niet nodig is om ze door te prikken. Indien je dat toch wilt doen, omdat het verlichting kan bieden, zorg dan dat je dit met een steriel naaldje voorzichtig doet. 

Bij hardnekkige voetschimmel kun je het beste naar de huisarts gaan. Hardnekkige voetschimmel is te herkennen aan de volgende dingen: 

• De schimmel is na twee weken smeren met een antischimmelmiddel nog niet verdwenen. 
• Er komt pus uit de aangedane plekken of als de huid wordt rood, warm en pijnlijk. 
• De schimmel breidt zich verder uit dan de voet of de nagels zijn aangetast. 

De huisarts kan je tabletten of capsules voorschrijven die je moet slikken. Op die manier wordt de schimmel systemisch (door het hele lichaam) aangepakt. Deze voetschimmelbehandeling duurt ongeveer een maand. Daarnaast is het verstandig om langs de huisarts te gaan als je regelmatig last hebt van voetschimmel, maar ook als je diabetes hebt. Met diabetes heb je namelijk meer kans op het ontwikkelen van huidaandoeningen. 

Het beste is natuurlijk om een schimmelinfectie te voorkomen. Je kunt hierbij letten op het volgende:

• Draag altijd sokken of slippers in openbare ruimtes.
• Droog je voeten goed af na het douchen. Vooral tussen de tenen.
• Draag katoenen of wollen sokken en goed ventilerende schoenen om zweetvoeten te voorkomen. Wissel je schoenen ook dagelijks af en laat ze een dag luchten na het dragen.
• Trek regelmatig schone sokken aan.
• Was je voeten dagelijks, maar gebruik liever geen zeep.