Kalknagels (Onychomycose)

Een kalknagel, of schimmelnagel, is een schimmelinfectie van de nagel. Schimmelnagel is de meest voorkomende aandoening aan de nagels. Vaak is de schimmel dermatofyten de oorzaak van een kalknagel. Iedereen heeft schimmels en bacteriën op de huid of nagels zitten. Dit kan vaak geen kwaad. Wanneer de schimmel in de huid of nagels binnendringt, kan een kalknagel ontstaan. 

Een schimmel houdt van warme en vochtige plekken. De kans dat je daar een schimmel oploopt is groter. Een schimmelnagel kan zowel aan de teen- als aan de vingernagels voorkomen. Je kunt met een besmette vingernagel ook de teennagel besmetten. De kans op een schimmelinfectie in de nagel wordt groter naarmate je ouder wordt.

Schimmelnagels komen zowel bij vingernagels als teennagels voor. De infectie begint meestal bij één nagel en verspreidt zich daarna. Van een beginnende kalknagel merk je niet veel. De klachten van kalknagels verergeren na verloop van tijd. Je herkent een schimmelnagel aan de volgende symptomen:

• Een witgele, groene of bruine verkleuring aan het uiteinde van jouw nagel. In het begin heeft een schimmelnagel een geelwitte kleur. Zonder behandeling kan de nagel uiteindelijk bruingeel worden.
• Verdikking van de nagel. De nagels voelen ruwer aan dan gezonde teen- en vingernagels.
• Brokkelig of bobbelige nagel.
• Loslaten van nagels. Dit gebeurt in een later stadium en in ernstige gevallen. Dit kan gepaard gaan met veel pijn.
• Blaasjes aan de zijkant van je vingers en handpalmen, wanneer je schimmelnagels aan de handen hebt. Dit kan een reactie van je lichaam op de kalknagels zijn.

Psoriasisnagel

Schimmelnagel moet niet verward worden met psoriasisnagel. Psoriasis is een aandoening die je over het hele lichaam kan terugvinden en waarvan de nagel dus slechts een deel is. Een psoriasisnagel heeft dezelfde uiterlijke kenmerken als een kalknagel, met als enige verschil dat op een psoriasisnagel kleine putjes te vinden zijn. Die putjes lijken een beetje op oliedruppels in de nagel. Wanneer je niet zeker weet of je last hebt van kalknagel of psoriasis, kun je bij een arts of gespecialiseerde pedicure terecht voor een kweek die het nagelprobleem vaststelt.

De oorzaak van een kalknagel, is schimmel. Vaak is de schimmel dermatofyten de oorzaak van een kalknagel. Schimmels vinden we overal. Ze zitten op de huid en onder de nagelranden. Schimmels houden van warme en vochten plekken. Ze zullen daarom vooral in openbare ruimtes van zwembaden, sauna’s of sportverenigingen waar mensen veel op blote voeten lopen, voorkomen. 

Omdat deze schimmels zich snel via loslatende huidschilfertjes kunnen verspreiden, kan je gemakkelijk met deze schimmelsporen in aanraking komen als jij ook op blote voeten in deze ruimtes loopt. Dit kan pas kwaad wanneer een schimmel de huid of nagels binnendringt en zich uitbreidt. 

Verminderde beschermende werking van de huid

Vaak geeft onze huid bescherming tegen schimmelinfecties. Onder bepaalde omstandigheden kan deze beschermende functie van jouw huid echter minder goed zijn werk doen en kunnen schimmels makkelijker de huid of nagels binnendringen. Dit gebeurt:

• Bij een hoge luchtvochtigheid en warme omgeving. Hierdoor verweekt de huid.
• Wanneer de huid op jouw voeten of rondom de nagels al beschadigd is. Zo kan een schimmel zich in jouw huid of nagels nestelen en mogelijk voetschimmel of een schimmelnagel veroorzaken. Deze beschadiging kan bijvoorbeeld komen door te sporten of het dragen van te strakke schoenen.
• Wanneer je jouw huid vaak met zeep wast. De beschermende vetzuren op jouw huid verdwijnen dan.

De schimmels, zogenaamde dermatofyten, die een kalknagel veroorzaken zijn besmettelijk. Je kunt niet alleen jezelf besmetten, maar ook anderen. Het begint meestal met één beschadigde nagel, maar de schimmelinfectie kan al gauw uitgroeien naar andere nagels. Ook kun je schimmels op de nagels krijgen doordat je in contact komt met de huidschilfers van andere mensen. Dit gebeurt vaak in vochtige ruimtes zoals douche- en badruimtes. Over het algemeen geldt dat bij een schimmelinfectie van de teennagels meer kans is op besmetting, dan bij een infectie aan de vingernagels.

Meestal is een schimmelnagel onschuldig en niet pijnlijk. Al kan het zijn dat een schimmelnagel als storend ervaren wordt. Mocht een verkleurde of brokkelige nagel vervelende klachten opleveren, kan er een behandeling plaatsvinden. Wil je van een schimmelnagel af? Dan kun je deze behandelen met kalknagelproducten, laserbehandelingen of medicijnen. Je kunt een schimmelnagel ook azijn of tea tree olie behandelen. Let op: de werking van azijn of tea tree olie is niet bewezen.

Middel tegen kalknagels

Anti-schimmelzalven of crèmes helpen meestal niet bij het bestrijden van schimmelnagels, deze zijn enkel effectief bij voetschimmel. Bij de medisch pedicure of podotherapeut is ook zonder recept een bioactief product tegen kalknagels te verkrijgen. Dit product omsluit de schimmel en maakt de voortplanting onmogelijk, zodat de schimmelnagel verdwijnt.

Kalknagels behandelen met azijn of tea tree olie

Vaak wordt beweerd dat het gebruik van azijn of tea tree olie een kalknagel kan verhelpen. De werking van deze middelen is echter nooit bewezen.

Kalknagels laseren

Een andere behandeling is het laseren van de schimmelnagels. Bij een laserbehandeling worden de schimmels in de nagels gedood zonder de omliggende nagel, het nagelbed of de huid te beschadigen. De laser verhit de nagel, waardoor schimmels worden vernietigd. Die warmte voel je, maar is niet pijnlijk. Het aangetaste deel van jouw nagel groeit dan uit, waardoor plaats wordt gemaakt voor een gezonde nagel.

Medicijnen bij kalknagels

Wanneer je last hebt van een schimmelnagel kun je anti-schimmelpillen slikken. Deze pillen werken echter niet altijd en kunnen vervelende bijwerkingen hebben. Overleg met jouw huisarts wat voor jou het beste is. Een kuur duurt gemiddeld drie maanden.

Om schimmelnagels te voorkomen, kun je een aantal dingen doen, namelijk:

• Draag iedere dag schone, vochtopnemende of ademende sokken. Katoenen sokken zijn het beste om een schimmelinfectie te voorkomen.
• Was de huid niet te vaak met zeep. Wanneer je dit toch doet, was dan de huid met pH-neutrale zeep.
• Droog de voeten goed af na het douchen of baden.
• Heb je last van zweetvoeten? Gebruik een drogend poeder of talkpoeder in jouw schoenen en sokken.
• Wissel je schoenen regelmatig en laat ze tussentijds goed luchten.
• Draag badslippers in bijvoorbeeld een sauna, zwembad of kleedkamer.
• Vijl je nagels goed en deel je nagelschaartje niet met anderen. 
• Draag ventilerende schoenen die goed passen en die voldoende ruimte overlaten voor je tenen om vrij te bewegen. Draag ruimzittende schoenen van ventilerend materiaal (leer) of open schoenen.
• Voorkom fysiek contact met mensen die een schimmelnagel hebben.
• Verzorgen van je nagels en voeten. Knip jouw nagels dus regelmatig en houdt jouw voeten goed schoon en droog.

Je kunt contact opnemen met een (medisch) pedicure, huidtherapeut of podotherapeut voor de behandeling van jouw schimmelnagel. Hier zijn verschillende behandelingen mogelijk, zoals het laseren van schimmelnagels.

Wanneer je last blijft houden van de kalknagels kun je het beste contact opnemen met jouw huisarts. De huisarts zal je verder adviseren over wat de beste oplossing is.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Slingeland Ziekenhuis
• Nij Smellinghe Ziekenhuis
• Wilhelmina Ziekenhuis Assen