Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn, ook wel spierspanningshoofdpijn genoemd, is een verzamelterm voor verschillende vormen van 'gewone' hoofdpijn. Spanningshoofdpijn wordt gekenmerkt door een dof drukkende pijn aan beide kanten van het hoofd, alsof het hoofd bekneld wordt door een strakke band.  

Spanningshoofdpijn is onder te verdelen in: 

• episodische spanningshoofdpijn 
• chronische spanningshoofdpijn 

Episodische spanningshoofdpijn 

Bij de episodische vorm van spanningshoofdpijn heb je gedurende periodes van een aantal dagen, weken of maanden last van hoofdpijnaanvallen. De duur van de aanvallen kan variëren van een aantal minuten tot enkele dagen. Tussen de periodes van hoofdpijnaanvallen treden pijnvrije periodes op. Deze pijnvrije periodes kunnen ook lange tijd, tot wel jaren, duren. 

Chronische spanningshoofdpijn 

Bij chronische spanningshoofdpijn gaat de hoofdpijn eigenlijk nooit weg. ‘Je staat ermee op en je gaat ermee naar bed’, zoals men zegt. Het is dan extra belangrijk om uitsluitsel te hebben over de oorzaak van je hoofdpijn. 

Spanningshoofdpijn kan op elke leeftijd optreden, bij zowel mannen als vrouwen. De aandoening wordt vooral gezien bij mensen van middelbare leeftijd. 

De oorzaak van spanningshoofdpijn is niet geheel bekend. Omdat vroeger werd gedacht dat spanning of stress de oorzaak was, is de naam spanningshoofdpijn ontstaan. Inmiddels weten we dat stress niet de oorzaak is. Spanning of stress kan de klachten wel verergeren. Hetzelfde geldt voor lichamelijke inspanning, vermoeidheid, een verkeerde houding, inspanning van de ogen, overbelasting van de kauwspieren en hormonale schommelingen. Soms is spanningshoofdpijn een symptoom van een andere aandoening, zoals bloedarmoede, chronische verkoudheid, neusbijholteontsteking, gebitsaandoeningen of een allergie. 

Bij psychische factoren kun je denken aan spanningen en stress thuis, op het werk of op school. Soms hebben mensen juist in het weekend last van de hoofdpijn, wanneer de doordeweekse stress even wegvalt. Ook angst, depressie en slaaptekort kunnen spanningshoofdpijn veroorzaken.  

Lichamelijke oorzaken van de verhoogde spierspanning zijn een verkeerde lichaamshouding, herhaaldelijk dezelfde beweging maken en grote inspanning. De symptomen van spanningshoofdpijn kunnen erg lijken op de pijnklachten bij cervicogene hoofdpijn. De rol van spierspanning bij het ontstaan van spanningshoofdpijn wordt echter steeds vaker in twijfel getrokken. De oorspronkelijke gedachte wordt steeds meer vervangen door het idee dat de aandoening wordt veroorzaakt door uitrekking van de vliezen onder de schedel. Waarschijnlijk speelt erfelijkheid ook een rol in het ontstaan van spanningshoofdpijn. 

Spanningshoofdpijn geeft als voornaamste klacht een dof drukkende pijn aan beide kanten van het hoofd. Ook het voorhoofd en het achterhoofd kunnen pijnlijk zijn. Mensen met spanningshoofdpijn vergelijken de pijn vaak met het gevoel dat er een strakke band om hun hoofd zit gebonden of dat ze een te strakke helm op hebben. Enkele andere symptomen van spanningshoofdpijn zijn: 

• pijnlijke aanhechtingen van de spieren op het achterhoofd 
• nekklachten voorafgaand aan of tijdens de hoofdpijn 
• lichte misselijkheid 
• verminderde eetlust 
• lichte overgevoeligheid voor harde geluiden of fel licht 
• Hoofdpijn die in rust toeneemt 

Bij de episodische vorm van spanningshoofdpijn heb je gedurende periodes van een aantal dagen, weken of maanden last van hoofdpijnaanvallen. Daarna heb je weer een pijnvrije periode. Bij chronische spanningshoofdpijn gaat de hoofdpijn eigenlijk nooit weg. 

Meestal leidt spanningshoofdpijn ook tot schouder- en nekklachten doordat de schouder- en nekspieren pijnlijk en gespannen zijn. Deze pijn lijkt vanuit die regio ook naar het hoofd uit te stralen. Spanningshoofdpijn geeft geen extreme pijn, zoals clusterhoofdpijn dat doet, maar is wel zeer hinderlijk aanwezig. 

Spanningshoofdpijn geeft geen klachten van hevige misselijkheid, de neiging tot braken, of een veranderd gezichtsvermogen, zoals dat bij migraine het geval is. Ook pijn in de ogen en duizeligheid hangen niet met de hoofdpijn samen. 

Herken je je niet in de symptomen van spanningshoofdpijn? Lees dan hier meer over welke soorten hoofdpijn je kunt hebben. 

Check hieronder of jij symptomen van spanningshoofdpijn hebt 

Geef per symptoom met ja en nee aan of je er last van hebt en kom erachter of je spanningshoofdpijn hebt. Let op: deze symptomenchecker is slechts een indicatie, aan de uitkomsten kunnen geen rechten worden ontleend. Bij klachten adviseren wij je een arts te raadplegen. 

Ga naar de symptomenchecker

Als je last hebt van spanningshoofdpijn, kun je in eerste instantie proberen de pijn weg te nemen door je leefstijl wat aan te passen. Genoeg slapen, regelmatig strekoefeningen doen en ontspanning proberen te vinden in lichaamsbeweging en massages kunnen bijvoorbeeld erg effectief zijn. Via fysiotherapie of oefentherapie kunnen gerichte oefeningen worden aangeleerd. Dit helpt vooral wanneer de hoofdpijn veroorzaakt wordt door een verkeerde houding of verkeerde bewegingen, zoals een verkramping van de nek- en schouderspieren of overbelasting van de kauwspieren. Sommige mensen met spanningshoofdpijn hebben baat bij een behandeling door een psycholoog. Ook alternatieve therapieën zoals acupunctuur, haptonomie en homeopathie kunnen helpen. 

Het bijhouden van een hoofdpijndagboek kan een handige manier zijn om inzicht te krijgen in je pijnpatroon om de behandeling hier samen met je huisarts op af te stemmen.  

Mochten de leefstijlveranderingen niet baten, dan kun je de pijn proberen te verlichten met een paracetamol of een ontstekingsremmende pijnstiller zoals ibuprofen. Deze medicijnen moeten echter niet te vaak of te lang achter elkaar worden gebruikt, dan kun je namelijk last krijgen van juist meer hoofdpijn. Dit wordt medicatie-afhankelijke hoofdpijn genoemd.  De oplossing voor medicatie-afhankelijke hoofdpijn is stoppen met de medicatie; je moet afkicken van de medicatieverslaving. 

Als er bij regelmatig terugkerende spanningshoofdpijn geen sprake is van overmatig gebruik van medicijnen, kan de huisarts een medicijn met de werkzame stof amitriptyline voorschrijven. Deze medicijnen zijn ontwikkeld om depressies te bestrijden, maar werken ook tegen hoofdpijn.