Hoe ontstaat een hartinfarct?
Een hartaanval (hartinfarct) ontstaat niet zomaar; er gaan vele stappen aan vooraf waar je zelf niets van merkt. Hieronder beschrijven we 5 stappen die voorafgaan een hartaanval.
Stap 1: beschadigde bloedvaten
De eerste stap richting een hartaanval is dat de bloedvatwanden beschadigen. De beschadiging zorgt ervoor dat de cellen in de wand zich anders dan normaal gaan gedragen. Factoren die dit veroorzaken of eraan bijdragen zijn bijvoorbeeld:
- Roken
- Te veel vet in je bloed (bijvoorbeeld cholesterol)
- Hoge bloeddruk
Deze factoren zorgen er dus ook voor dat je meer kans op een hartaanval hebt.
Een beschadigde bloedvatwand die afweercellen aantrekt.
Stap 2: afweercellen brengen de hartaanval dichterbij
Door de beschadiging maken de cellen in de bloedvatwanden stofjes aan die afweercellen aantrekken. Deze afweercellen proberen het bloedvat weer te herstellen, maar een hartaanval komt hierdoor juist steeds dichterbij. De afweercellen maken verschillende stofjes aan, waardoor spiercellen in de bloedvatwand zich vermeerderen. In de bloedvatwand zijn daardoor allemaal extra cellen aanwezig die daar niet horen.
Er komen extra spiercellen in de wand en de cellen beginnen vet op te eten.
Stap 3: dikke schuimcellen ontstaan
Er komt ook vet in de vaatwand. De aanwezige cellen beginnen het vet “op te eten”. Hierdoor zwellen de afweercellen en spiercellen op tot zogenoemde schuimcellen. De afwijking in je bloedvat - een plaque genoemd - wordt nu steeds groter. Sommige schuimcellen gaan dood en los vet hoopt zich op in de plaque. Ook komt er calcium in de plaque. Daarom wordt dit proces vaak aderverkalking genoemd, maar deze term omvat dus eigenlijk maar een klein onderdeel van het proces.
Schuimcellen gaan kapot en er ontstaat ophoping van vet.
Stap 4: bloedstroom stopt, de hartaanval begint
Normaal gesproken voorzien de kransslagaderen het hart van bloed. Een hartaanval ontstaat als er ineens geen bloed meer door de kransslagaderen stroomt. De bloedstroom stopt vaak niet door een plaque die geleidelijk gegroeid is, maar door een plaque die kapot gaat. Dit gebeurt als de bloedvatwand over de plaque niet stevig genoeg is. De inhoud komt dan vrij, waardoor je bloed gaat klonteren. Het bloedvat wordt ineens afgesloten: de hartaanval begint.
De plaque scheurt, waardoor de inhoud van de plaque in aanraking komt met het bloed. Er ontstaat een bloedstolsel op de plaque dat het bloedvat afsluit.
Stap 5: hartspiercellen stikken
Om te blijven kloppen, moeten de hartspiercellen zuurstof hebben. Bij een hartaanval is het bloedvat afgesloten, waardoor zuurstofrijk bloed niet alle hartspiercellen meer kan bereiken en ze stoppen met kloppen. Een deel van je hart doet dan niet meer mee. Dit is erg gevaarlijk. Het zuurstoftekort geeft ook de pijn die mensen met een hartaanval voelen. Als je snel genoeg behandeld wordt, gaan de hartspiercellen niet dood. Pas als de cellen twintig of dertig minuten zonder zuurstof zitten, sterven ze af. Dit geeft permanente schade aan je hart. Daarom zorgen ziekenhuizen ervoor dat ze iedereen met een hartaanval zo snel mogelijk behandelen.
Een deel van het hart krijgt onvoldoende zuurstof en kan afsterven.
Een hartaanval begint dus bij schade aan je bloedvatwanden. Deze schade is niet te voorkomen. Maar met een gezonde levensstijl kun je deze schade wel minimaliseren. Zorg er dus voor dat je gezond leeft: rook niet, eet gezond en beweeg voldoende om je hart gezond te houden.
Auteur: Lotte Koemans
Bronnen: Pathologic Basis of Disease (2010), The Role of Lipids and Lipoproteins in Atherosclerosis (2015),
Deze tekst is gecontroleerd door Z. Bodalal, arts-onderzoeker bij Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis