Oorontsteking (Otitis)

Acute oorontsteking

Een acute oorontsteking is een ontsteking die plotseling ontstaat en minder dan drie weken aanhoudt. Er zijn drie verschillende vormen van een oorontsteking: 

• Middenoorontsteking: dit is een ontsteking van het middenoor, dat vlak achter het trommelvlies zit. Deze vorm komt vooral voor bij kinderen.
• Uitwendige oorontsteking: dit is een ontsteking aan de gehoorgang. Deze vorm van oorontsteking komt vaker voor bij volwassenen. 
• Binnenoorontsteking: dit is een ontsteking van het binnenoor. Hierin is een onderscheid te maken tussen een ontsteking van het binnenoor dat verantwoordelijk is voor het evenwicht, en een ontsteking van het binnenoor dat met je gehoor te maken heeft. Een binnenoorontsteking komt het minste voor van alle verschijningsvormen. 

Chronische oorontsteking

Als een oorontsteking niet vanzelf overgaat of blijft terugkomen, wordt er gesproken van een chronische oorontsteking. Zo’n langdurige oorontsteking ontstaat wanneer het slijmvlies in je middenoor voor een langere tijd ontstoken is. Ook wanneer een oorontsteking regelmatig terugkeert kan dat ertoe leiden dat er een ophoping van vocht ontstaat in het middenoor dat niet meer verdwijnt. De klachten van een chronische oorontsteking zijn oorpijn, minder goed kunnen horen, een loopoor en/of oorsuizen.  

Oorontsteking bij een kind of baby

Kinderen, met name onder de vier jaar, en baby’s hebben het vaakste last van een middenoorontsteking (otitis media). Bij een middenoorontsteking is het oor achter het trommelvlies ontstoken. 

Een middenoorontsteking begint meestal met een verkoudheid. Hierdoor zwelt het slijmvlies van de neus- en keelholte op. Daardoor slipt de verbinding (de buis van Eustachius) tussen de neus- en keelholte en het middenoor dicht. Het middenoor is dan afgesloten, waardoor virussen en bacteriën zich hier kunnen gaan vermenigvuldigen en er een ontsteking ontstaat. Door de ontsteking ontstaat er een ophoping van vocht, waardoor er druk op je trommelvlies komt te staan. Deze druk op je trommelvlies veroorzaakt de pijn. Deze vorm van oorontsteking gaat vaak gepaard met hoofdpijn.

Een uitwendige oorontsteking komt een stuk minder vaak voor bij kinderen. Als het voorkomt, dan zal dat te maken hebben met een wondje aan de buitenkant van het oor waarin bacteriën komen omdat een kind daaraan gaat zitten.

Een binnenoorontsteking komt bij zowel kinderen als volwassenen niet vaak voor.

Oorontsteking bij volwassenen

Bij volwassenen komt vooral de uitwendige oorontsteking voor. Bij een uitwendige oorontsteking (otitis externa) is er meestal sprake van een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Deze ontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie of schimmel. Normaal gesproken beschermt oorsmeer je tegen ontstekingen, maar in een vochtige omgeving (bijvoorbeeld een zwembad) geeft dit minder bescherming. Ook je oren schoonmaken met een wattenstaafje kan een ontsteking veroorzaken. Met een wattenstaafje druk je de oorsmeer vaak dieper je oor in, waardoor er een ophoping ontstaat. Achter deze ophoping kan makkelijk een ontsteking ontstaan.

Een uitwendige oorontsteking kan leiden tot een binnenoorontsteking. Een binnenoorontsteking (otitis interna) bestaat uit twee vormen: een ontsteking die verantwoordelijk is voor je evenwicht (labyrintitis) of je gehoorgang (slakkenhuis). De oorzaak van deze oorontsteking is meestal het gevolg van een bacteriële middenoorontsteking of luchtweginfectie. 

Een middenoorontsteking zie je met name bij kinderen, maar komt ook voor bij volwassenen.

Heb je pijn aan je oor? Hieronder lees je de verschillende symptomen die kunnen duiden op een oorontsteking. Per soort oorontsteking kunnen de symptomen verschillen. De meest voorkomende symptomen die bij elk type oorontsteking voorkomen zijn:

• Oorpijn
• Koorts
• Duizelig
• Verkoudheid 
• Misselijkheid en/of overgeven
• Gehoorverlies
• Loopoor 
• Oorsuizen
• Jeuk aan je gehoorgang 
• Gezwollen of rood oor 

Hoe herken je een beginnende oorontsteking?

De klachten van een oorontsteking beginnen met oorpijn, een branderig gevoel of jeuk aan je gehoorgang. Plotseling kun je een drukkend gevoel in je oor krijgen, wat erg pijnlijk kan zijn. Vaak gaat dit samen met een ziek gevoel en koorts. Begint je baby of kind vaak opeens hevig te huilen? Dit kan een teken zijn van een een plotselinge pijn in het oor door oorontsteking.  Jonge kinderen hebben naast de pijn vaak ook geen eetlust meer. De eetlust verdwijnt dan doordat ze veel pijn ervaren, waar ze (ook) misselijk van kunnen worden.

Een oorontsteking wordt doorgaans veroorzaakt door een schimmel of bacterie. Maar hoe komt dat in je oor? Een oorontsteking kan ontstaan:

• Doordat er water bij het douchen of zwemmen in je oor komt.
• Door een wattenstaafje.
• Door bepaalde verzorgingsproducten (shampoo, zeep) te gebruiken, die in je oor terechtkomen.
• Door het dragen van oordopjes of een gehoorapparaat. 
• Doordat je in je oor peutert. 

Naast deze normale gang van zaken kan het risico op een oorontsteking worden vergroot door eczeem, psoriasis of een contactallergie.

Is een oorontsteking besmettelijk? 

Bij een middenoorontsteking is het ontstekingsvocht wat uit het oor kan komen (etter) besmettelijk. Was daarom altijd goed je handen. De andere vormen van oorontstekingen zijn op zich niet besmettelijk, zolang er geen ontstekingsvocht uit het oor komt. 

Hoe lang duurt een oorontsteking?

De duur van een oorontsteking kan bij iedereen verschillen. Bij een middenoorontsteking is de heftigste pijn na twee tot drie dagen weg. Een uitwendige oorontsteking zal doorgaans genezen tussen de één en drie weken. Een binnenoorontsteking gaat meestal vanzelf over binnen een paar weken.

Als je een oorontsteking hebt en het trommelvlies breekt niet vanzelf door en de neusdruppels helpen ook niet, dan is het verstandig naar je huisarts te gaan. Deze kan je dan een antibioticakuur geven om de ontsteking te bestrijden. Het is belangrijk dat je de kuur helemaal afmaakt ook als de pijn verdwenen is, omdat de ontsteking anders weer terug kan komen. 

Bij een uitwendige oorontsteking, als zich een prop oorsmeer voor je trommelvlies heeft gevormd, zal de huisarts je oor uitspuiten. Dit doet geen pijn, maar kan wel een beetje onprettig aanvoelen.

Bij kinderen die vaak last hebben van een middenoorontsteking kan de huisarts ervoor kiezen om het kind door te sturen naar de KNO-arts. Deze kan eventueel buisjes in het trommelvlies plaatsen. Deze buisjes maken dan een open verbinden tussen het middenoor en de uitwendige gehoorgang. De buisjes pakken niet direct de oorzaak van het probleem aan, maar zorgen er wel voor dat het gehoorverlies direct verdwijnt. De buisjes gaan zes tot twaalf maanden mee en hierna geneest het trommelvlies weer vanzelf. Een op de drie kinderen heeft meerdere keren buisjes nodig. 

Meer weten over de behandelingen van de verschillende vormen van oorontsteking? Lees dan onze artikelen over het behandelen van middenoorontsteking, het behandelen van uitwendige oorontsteking en het behandelen van een binnenoorontsteking.

• Als een kind oorontsteking heeft, is het belangrijk dat hij of zij genoeg blijft drinken. Ook zal je kind vaak niet willen eten omdat ze misselijk worden van de pijn, buikpijn hebben of last kunnen hebben van braken. De eetlust komt vanzelf weer terug.
• Tegen de pijn kan eventueel een paracetamol helpen. Bij de drogist of apotheek kun je vragen naar de juiste dosering en de juiste vorm (drankje, tablet of zetpil).
• Bij de drogist kun je neusdruppels kopen die de zwelling van het neusslijmvlies verminderen. Hierdoor gaat de verbinding tussen je neus- en keelholte en je middenoor weer openstaan, zodat het ontstekingsvocht weg kan lopen. Deze druppels mag je maximaal drie keer per dag gebruiken en niet langer dan zeven dagen achter elkaar.
• Ga niet in je oor wroeten met een wattenstaafje, haarspeld of iets dergelijks. Dit kan irritatie veroorzaken en de ontsteking verergeren. 
• Voor de bestrijding van een oorontsteking met een trommelvlies dat nog intact is (dus niet bij een loopoor) kunnen oordruppels worden gebruikt. Doe dit alleen op voorschrift van een arts.

Indien je een oorontsteking hebt, is het niet verstandig om met je hoofd onder water te gaan. Houd het oor zo droog mogelijk in verband met eventuele bacteriën die via het zwemwater in je oor kunnen komen. Zwemmen met je hoofd onder water is zeker af te raden wanneer er sprake is van een loopoor. Houd er bij het douchen rekening mee dat je je hoofd recht houdt, zodat water en doucheproducten niet in het oor kunnen stromen. 

Bij een middenoorontsteking (ontsteking achter het trommelvlies) wordt vliegen afgeraden. Door de druk in de cabine komt er tijdens het vliegen veel druk op het oor te staan, wat heel pijnlijk kan zijn bij een middenoorontsteking. Heb je last van een andere oorontsteking? Check dan even bij je huisarts of het in jouw geval verstandig is om te vliegen.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

• Flevoziekenhuis Almere
• KNO care 
• Beter Horen
• BENU Apotheek
• Diakonessenhuis