Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Waar zitten gluten in en wat zijn gluten?

Goedgekeurt icoonInformatie goedgekeurd door Drs. MPH H. Vrij-Mazee
4.8 uit 5 - 11 beoordelingen
Beoordeling icoon11 mensen vonden deze informatie nuttig

In het kort:

  • Gluten zijn de eitwitten uit de granen en tarwefamilie waar je lichaam gevoelig op kan reageren.
  • Gluten zitten in producten van tarwe, rogge, gerst of spelt.
  • Ook worden gluten gebruikt als bindmiddel, waardoor ze vaak voorkomen in vleeswaren, snoepjes, bouillon, sauzen of ijs.
  • Haver en boekweit zijn glutenvrij maar hebben vaak sporen van gluten omdat ze op dezelfde plekken worden verwerkt.
  • Een glutenintolerantie is niet te genezen, maar het is wel mogelijk om met behulp van een diëtist een aangepast dieet te volgen.
  • Het glutenvrij-logo kan je helpen bij het vinden van producten waar geen gluten in zitten, dit keurmerk is internationaal erkend.
  • Er bestaan veel alternatieven die producten met gluten vervangen.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn een soort eiwit dat we terugvinden in granen uit de tarwefamilie. Gluten zitten dus niet alleen in tarwe, maar bijvoorbeeld ook in rogge, gerst of spelt. Tarwe bestaat voor achtenvijftig tot vijfenzestig procent uit gluten. Mensen die gevoelig zijn voor gluten krijgen klachten bij het eten van gluten. Een tarwe-allergie heeft alleen betrekking op tarwe.

Gluten bestaan uit de onderdelen gliadine en glutenine. Bij een intolerantie voor gluten (coeliakie) zijn gliadinen vaak de boosdoeners. Gluten zijn heel plakkerig. De naam gluten komt uit het latijn, waar het ‘lijm’ betekent. Gluten geven het eten dan ook een bepaalde structuur. Het is de reden dat er zoveel rek in brood of een pizzabodem zit.

Gluten zijn een soort eiwit dat we terugvinden in granen uit de tarwefamilie. Gluten zitten dus niet alleen in tarwe, maar bijvoorbeeld ook in rogge, gerst of spelt. Tarwe bestaat voor achtenvijftig tot vijfenzestig procent uit gluten. Mensen die gevoelig zijn voor gluten krijgen klachten bij het eten van gluten. Een tarwe-allergie heeft alleen betrekking op tarwe.

Gluten bestaan uit de onderdelen gliadine en glutenine. Bij een intolerantie voor gluten (coeliakie) zijn gliadinen vaak de boosdoeners. Gluten zijn heel plakkerig. De naam gluten komt uit het latijn, waar het ‘lijm’ betekent. Gluten geven het eten dan ook een bepaalde structuur. Het is de reden dat er zoveel rek in brood of een pizzabodem zit.

Waar zitten gluten in?

Gluten zitten in producten van tarwe, rogge, gerst of spelt. Ook worden meelsoorten met gluten in sommige producten als bindmiddel gebruikt, waardoor het ook niet ongewoon is dat er gluten zitten in vleeswaren, snoepjes, bouillon, sauzen of ijs.

Bevat een product een van de volgende ingrediënten, dan is de kans groot dat het om een product gaat waar gluten in zitten:

  • Griesmeel
  • Tarwe, rogge, gerst, kamut, triticale, spelt
  • Zemelen, grutten
  • Couscous, bulgur, seitan
  • Gort, gerstemoutbloem, parelgort
  • Haver
  • Muesli, cruesli
  • Bindmiddel
  • Vermicelli, macaroni, spaghetti, mie, tagliatelle, lasagnebladen, paneermeel
  • Mout, moutstroop of moutextract
  • Plantaardige vezels
  • Plantaardig eiwit

Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof je nu helemaal niets meer kunt eten. Gelukkig zijn er voor bijna alle producten goede alternatieven te vinden. Later op deze pagina vind je meer informatie over producten waar geen gluten in zitten.

Gluten zitten in producten van tarwe, rogge, gerst of spelt. Ook worden meelsoorten met gluten in sommige producten als bindmiddel gebruikt, waardoor het ook niet ongewoon is dat er gluten zitten in vleeswaren, snoepjes, bouillon, sauzen of ijs.

Bevat een product een van de volgende ingrediënten, dan is de kans groot dat het om een product gaat waar gluten in zitten:

  • Griesmeel
  • Tarwe, rogge, gerst, kamut, triticale, spelt
  • Zemelen, grutten
  • Couscous, bulgur, seitan
  • Gort, gerstemoutbloem, parelgort
  • Haver
  • Muesli, cruesli
  • Bindmiddel
  • Vermicelli, macaroni, spaghetti, mie, tagliatelle, lasagnebladen, paneermeel
  • Mout, moutstroop of moutextract
  • Plantaardige vezels
  • Plantaardig eiwit

Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof je nu helemaal niets meer kunt eten. Gelukkig zijn er voor bijna alle producten goede alternatieven te vinden. Later op deze pagina vind je meer informatie over producten waar geen gluten in zitten.

Zitten er gluten in haver?

Haver is een apart geval in dit rijtje. In principe is haver namelijk glutenvrij. De haver die je in Nederland vindt is echter vaak ‘besmet’ met gluten. Dat kan gebeuren als de haver samen wordt geteeld of getransporteerd met glutenproducten. Daarom wordt haver in Nederland sterk afgeraden bij mensen die klachten hebben bij het eten van gluten. Alleen haver dat wordt geproduceerd in een glutenvrije keten (dus van planting tot het in de winkel ligt) is glutenvrij. Op die producten staat het glutenvrij logo. Hetzelfde geldt voor boekweit.

Haver is een apart geval in dit rijtje. In principe is haver namelijk glutenvrij. De haver die je in Nederland vindt is echter vaak ‘besmet’ met gluten. Dat kan gebeuren als de haver samen wordt geteeld of getransporteerd met glutenproducten. Daarom wordt haver in Nederland sterk afgeraden bij mensen die klachten hebben bij het eten van gluten. Alleen haver dat wordt geproduceerd in een glutenvrije keten (dus van planting tot het in de winkel ligt) is glutenvrij. Op die producten staat het glutenvrij logo. Hetzelfde geldt voor boekweit.

Waarom een glutenvrij dieet

Het volgen van een glutenvrij dieet is een effectieve behandeling van een glutenintolerantie. Met een glutenvrij dieet kan de dunne darm zich herstellen en weer voedingsstoffen opnemen. Vraag een diëtist om hulp bij het samenstellen van het glutenvrije dieet. Als je begint met glutenvrij eten zijn er waarschijnlijk veel aanpassingen nodig in je huidige eetpatroon.

Een glutenintolerantie is niet te genezen, maar wel effectief te behandelen door het volgen van een glutenvrij dieet. Omdat je dit dieet bij coeliakie levenslang vol moet houden, loont het om een glutenvrij dieet te vinden waar jij je prettig bij voelt. Het makkelijkst is om te beginnen met zoeken naar vervangers voor producten die je veel gebruikt, zoals glutenvrij brood of glutenvrije pasta. Een diëtist kan je hierbij helpen. Let ook op mogelijke verborgen gluten in bijvoorbeeld vlees, sauzen, snoepjes of ijs.

Het volgen van een glutenvrij dieet is een effectieve behandeling van een glutenintolerantie. Met een glutenvrij dieet kan de dunne darm zich herstellen en weer voedingsstoffen opnemen. Vraag een diëtist om hulp bij het samenstellen van het glutenvrije dieet. Als je begint met glutenvrij eten zijn er waarschijnlijk veel aanpassingen nodig in je huidige eetpatroon.

Een glutenintolerantie is niet te genezen, maar wel effectief te behandelen door het volgen van een glutenvrij dieet. Omdat je dit dieet bij coeliakie levenslang vol moet houden, loont het om een glutenvrij dieet te vinden waar jij je prettig bij voelt. Het makkelijkst is om te beginnen met zoeken naar vervangers voor producten die je veel gebruikt, zoals glutenvrij brood of glutenvrije pasta. Een diëtist kan je hierbij helpen. Let ook op mogelijke verborgen gluten in bijvoorbeeld vlees, sauzen, snoepjes of ijs.

Check het glutenvrij logo

Een glutenvrij product herken je aan het glutenvrij logo op een etiket. Het glutenvrij symbool is een internationaal erkend kwaliteitskeurmerk dat eruitziet als een graanhalm met een streep erdoor. Een fabrikant is niet verplicht om dit logo te gebruiken als een product glutenvrij is, maar mag het nooit gebruiken als een product wel gluten bevat. Dit logo biedt dus extra zekerheid dat een product glutenvrij is.

De NCV geeft alleen licenties uit voor dit keurmerk aan producenten die voldoen aan alle gestelde eisen voor een veilig glutenvrij dieet. Ontbreekt dit keurmerk op een etiket en ben je toch benieuwd of je een product wel of niet kunt eten, zoek dan naar dikgedrukte woorden op de ingrediëntenlijst. Die geven ook aan of het product  allergenen zoals tarwe, spelt of rogge bevat. Let ook op de zin: 'dit product kan sporen van gluten bevatten' of 'dit product is verwerkt in een omgeving waar ook granen verwerkt worden.' Dat betekent dat het niet zeker is of een product wel of geen gluten bevat. Afhankelijk van de ernst van je allergie bepaal je of je een product wel of niet wil eten. Wil je helemaal zeker weten dat een product glutenvrij is, dan eet je dus alleen producten met een glutenvrij keurmerk.

Een glutenvrij product herken je aan het glutenvrij logo op een etiket. Het glutenvrij symbool is een internationaal erkend kwaliteitskeurmerk dat eruitziet als een graanhalm met een streep erdoor. Een fabrikant is niet verplicht om dit logo te gebruiken als een product glutenvrij is, maar mag het nooit gebruiken als een product wel gluten bevat. Dit logo biedt dus extra zekerheid dat een product glutenvrij is.

De NCV geeft alleen licenties uit voor dit keurmerk aan producenten die voldoen aan alle gestelde eisen voor een veilig glutenvrij dieet. Ontbreekt dit keurmerk op een etiket en ben je toch benieuwd of je een product wel of niet kunt eten, zoek dan naar dikgedrukte woorden op de ingrediëntenlijst. Die geven ook aan of het product  allergenen zoals tarwe, spelt of rogge bevat. Let ook op de zin: 'dit product kan sporen van gluten bevatten' of 'dit product is verwerkt in een omgeving waar ook granen verwerkt worden.' Dat betekent dat het niet zeker is of een product wel of geen gluten bevat. Afhankelijk van de ernst van je allergie bepaal je of je een product wel of niet wil eten. Wil je helemaal zeker weten dat een product glutenvrij is, dan eet je dus alleen producten met een glutenvrij keurmerk.

Inspiratie voor een glutenvrij dieet

Een glutenvrij dieet bevat alleen glutenvrije producten. Wil je echt helemaal glutenvrij eten dan kan het even duren voordat je een glutenvrij dieet samengesteld hebt dat alle benodigde voedingsstoffen bevat. Soms is het nuttig om dit samen met een diëtist te doen. 

Veel mensen met een glutenintolerantie of glutensensitiviteit zien alle lekkere taarten en koekjes aan hun neus voorbijgaan. Dat maakt het extra ingewikkeld om een glutenvrij dieet goed vol te houden. Er zijn tegenwoordig allerlei kant-en-klare vervangers, maar deze producten bevatten vaak meer vet en suiker om het geheel smeuïger en elastischer te maken. Het goede nieuws: met een klein beetje creativiteit in de keuken kun je zelf ook lekkere glutenvrije gerechten maken. Hieronder een paar tips om een glutenvrij dieet wat extra charme te geven.

Glutenvrij gebak

In een glutenvrije taart vervang je tarwemeel door een glutenvrije variant, zoals boekweitmeel, kokosmeel, kastanjemeel, (glutenvrij)havermeel of amandelmeel. Doe dit wel altijd op basis van een glutenvrij recept want de verhoudingen liggen vaak net iets anders dan bij het gebruik van tarwemeel. Tegenwoordig zijn er in de supermarkten ook allerlei glutenvrije bakmixen te vinden. Een glutenvrije cheesecake maak je bijvoorbeeld met amandelmeel, glutenvrije havervlokken, dadels, kaneel en kokosolie. Op ohmypie.nl vind je nog veel meer lekkere taartrecepten.

Glutenvrij ontbijt

Een glutenvrij ontbijt kun je zo creatief maken als je zelf wilt. Er zijn veel combinaties te bedenken. Maak eens pap van glutenvrije havervlokken met melk, appel, kaneel, rozijnen en pecannoten. Op missglutenvrij.nl vind je nog meer inspiratie voor lekkere ontbijtrecepten.

Glutenvrij brood

Glutenvrij brood is brood dat gemaakt is van glutenvrije graansoorten, zoals boekweit, rijst (indien glutenvrij verpakt), glutenvrije haver (Let op: veel haver bevat in Nederland toch gluten door besmetting bij het productieproces), quinoa, gierst, amaranth, teff, tapioca, sorghum of mais (geen gewoon maisbrood, dat bevat vaak tarwe). Verder zijn sojameel, kastanjemeel, kokosmeel, amandelmeel en kikkererwtenmeel glutenvrij. Op focusonfoodies.nl lees je meer over glutenvrij brood bakken. Koop alleen meelsoorten en meelproducten waarbij ‘glutenvrij’ of het glutenvrij logo op de verpakking staat. ‘Gewoon’ meel kan besmet zijn tijdens het productieproces.

Een glutenvrij dieet bevat alleen glutenvrije producten. Wil je echt helemaal glutenvrij eten dan kan het even duren voordat je een glutenvrij dieet samengesteld hebt dat alle benodigde voedingsstoffen bevat. Soms is het nuttig om dit samen met een diëtist te doen. 

Veel mensen met een glutenintolerantie of glutensensitiviteit zien alle lekkere taarten en koekjes aan hun neus voorbijgaan. Dat maakt het extra ingewikkeld om een glutenvrij dieet goed vol te houden. Er zijn tegenwoordig allerlei kant-en-klare vervangers, maar deze producten bevatten vaak meer vet en suiker om het geheel smeuïger en elastischer te maken. Het goede nieuws: met een klein beetje creativiteit in de keuken kun je zelf ook lekkere glutenvrije gerechten maken. Hieronder een paar tips om een glutenvrij dieet wat extra charme te geven.

Glutenvrij gebak

In een glutenvrije taart vervang je tarwemeel door een glutenvrije variant, zoals boekweitmeel, kokosmeel, kastanjemeel, (glutenvrij)havermeel of amandelmeel. Doe dit wel altijd op basis van een glutenvrij recept want de verhoudingen liggen vaak net iets anders dan bij het gebruik van tarwemeel. Tegenwoordig zijn er in de supermarkten ook allerlei glutenvrije bakmixen te vinden. Een glutenvrije cheesecake maak je bijvoorbeeld met amandelmeel, glutenvrije havervlokken, dadels, kaneel en kokosolie. Op ohmypie.nl vind je nog veel meer lekkere taartrecepten.

Glutenvrij ontbijt

Een glutenvrij ontbijt kun je zo creatief maken als je zelf wilt. Er zijn veel combinaties te bedenken. Maak eens pap van glutenvrije havervlokken met melk, appel, kaneel, rozijnen en pecannoten. Op missglutenvrij.nl vind je nog meer inspiratie voor lekkere ontbijtrecepten.

Glutenvrij brood

Glutenvrij brood is brood dat gemaakt is van glutenvrije graansoorten, zoals boekweit, rijst (indien glutenvrij verpakt), glutenvrije haver (Let op: veel haver bevat in Nederland toch gluten door besmetting bij het productieproces), quinoa, gierst, amaranth, teff, tapioca, sorghum of mais (geen gewoon maisbrood, dat bevat vaak tarwe). Verder zijn sojameel, kastanjemeel, kokosmeel, amandelmeel en kikkererwtenmeel glutenvrij. Op focusonfoodies.nl lees je meer over glutenvrij brood bakken. Koop alleen meelsoorten en meelproducten waarbij ‘glutenvrij’ of het glutenvrij logo op de verpakking staat. ‘Gewoon’ meel kan besmet zijn tijdens het productieproces.

Feit of fabel: “Van glutenvrij eten val je af”

Fabel: afvallen gebeurt bij een gezond dieet waarbij je niet meer eet dan nodig. Afvallen kan dus ook met een dieet dat gluten bevat. Een glutenvrij dieet is van oorsprong iets wat mensen met coeliakie noodgedwongen volgen om van hun klachten af te komen. De hype waarbij mensen zonder glutenintolerantie of glutensensitiviteit die tóch glutenvrij eten lijkt eerder ongezond dan gezond.

Fabel: afvallen gebeurt bij een gezond dieet waarbij je niet meer eet dan nodig. Afvallen kan dus ook met een dieet dat gluten bevat. Een glutenvrij dieet is van oorsprong iets wat mensen met coeliakie noodgedwongen volgen om van hun klachten af te komen. De hype waarbij mensen zonder glutenintolerantie of glutensensitiviteit die tóch glutenvrij eten lijkt eerder ongezond dan gezond.

Pagina laatst aangepast op 06-01-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Deze informatie is gecontroleerd door:

Vond je deze informatie nuttig?

4.8 uit 5 - 11 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -