Hirsutisme

Hirsutisme is een vorm van overbeharing waarbij vrouwen haargroei hebben op plekken waar normaal alleen mannen dat hebben. Denk hierbij aan het gezicht (snor- en baardgroei) en de torso (borsthaar, buikhaar). Hirsutisme wordt als cosmetisch probleem beschouwd, maar kan tot ernstige psychische problemen leiden.

Hirsutisme mag niet verward worden met, hypertrichose, een andere vorm van overbeharing waarbij meer en dikkere haren groeien op plekken waar normaal slechts donshaar groeit. Hirsutisme en hypertrichose kunnen wel gezamenlijk voorkomen bij een persoon. 

Symptomen van hirsutisme

Op bepaalde plekken wordt je lichaamshaar vanaf de puberteit dikker, donkerder, langer en stugger, doordat er meer mannelijke hormonen (testosteron en dihydrotestosteron) worden aangemaakt. Ook vrouwen maken deze hormonen aan, in het geval van hirutisme ontstaat er een toegenomen zichtbare haargroei:

• In het snor- en (bakke)baardgebied 
• Op de borst, het schaamgebied (uitbreiding naar de navel toe)
• De binnenkant van de bovenbenen
• Armen en benen

Hirsutisme kan ook door een geneesmiddelgebruik zijn veroorzaakt. Hierbij kun je fijn haar op de borst, rug en in het gezicht krijgen.

Afhankelijk van de oorzaak zijn andere verschijnselen van hirsutisme:

• Acne.
• Kaalheid volgens het mannelijk patroon.
• Vergroting van de spiermassa
• Het lager worden van de stem.
• Een onregelmatige menstruatie.

Meestal is de oorzaak een te hoge gevoeligheid van de haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron. Dit hormoon wordt gevormd uit het mannelijk hormoon testosteron dat bij vrouwen onder andere in de eierstokken wordt aangemaakt. Onder invloed van dit hormoon worden de aanwezige haren dikker en donkerder en dus beter zichtbaar. Het kan dus zo zijn dat er te veel mannelijk hormoon in het lichaam komt doordat de eierstokken te veel aanmaken. De hormoonbalans is dan verstoord. Ook kan het zijn dat je haarzakjes gevoeliger zijn voor dihydrotestosteron dan die van andere vrouwen. 

De meest voorkomende oorzaken van hirsutisme zijn:

• Het polycysteus ovarium syndroom (PCOS), waarbij overgewicht een belangrijke rol speelt.
• Een tumor of andere afwijking in de bijnier(en) of eierstok(ken).
• Het syndroom van Cushing.
• Bijwerkingen van bepaalde geneesmiddelen, zoals corticosteroïd- en androgeenpreparaten.
• De overgang
• De aandoening kan erfelijk zijn. 

 In Europa en Noord-Amerika heeft ongeveer 10% van de vrouwen last van hirsutisme. Bij volkeren rond de Middellandse Zee en Aziatische volkeren komt het meer voor.

Hirsutisme is op verschillende manieren te behandelen. Voordat je overgaat tot een behandeling is het belangrijk dat je de oorzaak kent van de overmatige haargroei. Neem bij problemen met overbeharing altijd contact op met je huisarts. Hij of zij kan de oorzaak proberen te achterhalen en je helpen bij het kiezen van de juiste behandeling.

Medische behandeling

Medische behandelingen van hirsutisme worden altijd onder verantwoordelijkheid van een arts uitgevoerd. Als de overbeharing wordt veroorzaakt door een teveel aan mannelijk hormoon, dan kunnen bepaalde medicijnen de concentratie van deze stof verminderen. Behalve effect op de overbeharing zullen ook (eventuele) andere mannelijke verschijnselen milder worden. Hormonale medicijnen kunnen echter ook effect hebben op een ongeboren kind. Daarom worden dergelijke medicijnen bij vruchtbare vrouwen alleen in combinatie met een anticonceptiepil voorgeschreven.

Een nadeel van behandeling met medicijnen is dat de overbeharing weer terugkomt zodra de medicijnen niet meer gebruikt worden.

Niet-medische behandeling

Naast medische behandelingen zijn er ook niet-medische behandelingen tegen hirsutisme. Deze behandelingen zijn er alleen op gericht de overmatige haargroei te verwijderen en niet op het oplossen van een eventuele oorzaak voor hirsutisme. 

Thuis ontharen

Ontharingsmethoden die je thuis zelf kunt toepassen zijn onder meer: bleken, scheren, harsen en epileren. Bij het bleken blijven de haren zitten, maar worden ze minder goed zichtbaar. Bij scheren snij je de haar op het huidoppervlak af. Na het scheren komt de beharing binnen enkele dagen weer zichtbaar terug. Bij harsen en epileren worden de complete haren uit het haarzakje verwijderd. Hierbij zal er na ongeveer drie maanden weer een nieuwe haar verschijnen. Het zijn dus allemaal geen blijvende oplossingen.

Permanent ontharen

Je kunt ook kiezen voor meer permanente methoden van ontharen. Denk hierbij aan lasertherapie, IPL, of elektrisch epileren. Deze behandelingen worden meestal uitgevoerd door een schoonheidsspecialist, maar er zijn bijvoorbeeld ook laserapparaten verkrijgbaar voor thuis.

Heb je naast overmatige haargroei ook last van onregelmatige menstruaties? Neem dan contact op met de huisarts

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

• Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde - volledig
• Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde - behandeling
• Maxima MC